Πάει η προηγούμενη υπογραφή:
Never doubt that a small group of thoughtful, committed citizens can change the world. Indeed, it is the only thing that ever has. Η ρήση αυτή ανήκει στην
Margaret Mead, ανθρωπολόγο του 20ού αιώνα της οποίας το έργο αν και έχει αμφισβητηθεί από κάποιους συναδέλφους της, παραμένει ακόμα σημαντικό.
Όχι ότι δε με εκφράζει πια. Όμως, με αφορμή τη θλίψη που μου έχουν προκαλέσει οι επιθέσεις και οι θάνατοι των τελευταίων ημερών, που μας προβλημάτισαν και στο νήμα
Περί βίας, την αντικατέστησα με την παρακάτω ρήση:
Tous les bourreaux sont de la même famille
Τα λόγια ανήκουν στον
Αλμπέρ Καμύ, και προέρχονται από μια ομιλία που εκφώνησε στο πανεπιστήμιο της Ουψάλας, όταν είχε πάρει το Νομπέλ λογοτεχνίας. Ο τίτλος της ομιλίας είναι
L'artiste et son temps (
Ο καλλιτέχνης και η εποχή του) και είναι μία από αυτές τις
δύο.
Παρακάτω, κοπτοραπτική μετάφραση από την
Ελευθεροτυπία:
[...]
Ο Αλμπέρ Καμί έγραφε για τους σταλινικούς του καιρού του: «Η καινούρια θέση των ανθρώπων που αυτοαποκαλούνται ή νομίζουν πως είναι αριστεροί συνίσταται στο να λένε: υπάρχουν ορισμένα είδη καταπίεσης που μπορούν να δικαιολογηθούν, γιατί συμβαδίζουν με την κατεύθυνση της ιστορίας. Θα υπήρχαν επομένως προνομιούχοι δήμιοι. Είναι όμως μια θέση που εγώ θα την αρνούμαι πάντοτε. Επιτρέψτε μου να αντιτάξω σε αυτή τη θέση την παραδοσιακή σκοπιά αυτού που ονομαζόταν ίσαμε σήμερα αριστερά: όλοι οι δήμιοι είναι από την ίδια φάρα».
* Όσο για το βασικό επιχείρημα που επικαλείται ο Μίκης Θεοδωράκης, ότι δηλαδή όποιος μιλάει για τα εγκλήματα του σταλινισμού χύνει νερό στο μύλο του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, νιώθουμε τον πειρασμό να δώσουμε και πάλι το λόγο στον Καμί: «Σε όποιον μιλά για το δούλο των αποικιών που ζητάει δικαιοσύνη δείχνουν το ρώσο τρόφιμο των στρατοπέδων και αντίστροφα. Κι αν διαμαρτυρηθείτε για τη δολοφονία ενός αντιφρονούντα ιστορικού, όπως ο Καλάντρα στην Πράγα, σας πετούν κατά πρόσωπο δυο τρεις νέγρους της Αμερικής. Μέσα σε αυτό το κλίμα του αηδιαστικού πλειστηριασμού ένα μόνο πράγμα δεν αλλάζει, το θύμα που είναι πάντα το ίδιο. Μια μόνον αξία εξευτελίζεται ή παραβιάζεται διαρκώς, η ελευθερία. Και παντού μαζί με την ελευθερία ταπεινώνεται και η δικαιοσύνη».
Νομίζω ότι το κείμενο δεν έχει μεταφραστεί ακόμα.
