a helpful Englishman (ερώτηση κρίσεως)

[sarant]

Ερώτηση κρίσεως και ωραίο ανέκδοτο, συν τοις άλλοις για τη γλωσσική ποικιλότητα.

These variations have somewhat facetiously been likened to the two clocks which are reputed to exist on Ballyhough railway station, which disagree by some six minutes. One day a helpful Englishman pointed this fact out to a porter, whose reply was ‘Faith Sir. If they was to tell the same time, why should we be having two of them?'

Το ανέκδοτο, ωραίο. Η ερώτηση κρίσεως είναι: πώς θα μεταφράσουμε αυτό το έξοχα ειρωνικό helpful; Καταλέξη (και πώς;) ή καθόλου ή άσχετα; Με επίθετο ή με δευτερεύουσα πρόταση (που ήθελε να...)

Επικουρική ερώτηση. Ο έλληνας που θα το διαβάσει δεν ξέρει πού είναι το Μπαλιχού ή όπως προφέρεται. Θα του το πούμε στη ρύμη του λόγου; (διότι αν είναι στις Εβρίδες, όπως νομίζω, το Englishman ίσως να παίρνει άλλη απόχρωση).

 

[Alexandra]

Για το helpful θα έλεγα "καλοπροαίρετος Εγγλέζος" ή "Ένας Εγγλέζος υπέδειξε καλοπροαίρετα".

Και για το επικουρικό σου ερώτημα, ναι, κατά τη γνώμη μου θα μπορούσαμε να πούμε στον αναγνώστη "στο Μπαλιχού των Εβρίδων" (όπως οι Αμερικανοί λένε Paris, France ή London, England -- ενώ εμείς λέμε σκέτο Παρίσι), αλλά δεν νομίζω ότι ο μέσος αναγνώστης ξέρει τίποτα για τις Εβρίδες και για την ιστορία τους.

 

[Zazula]

Για το helpful υπάρχει εκείνο το αξιολάτρευτο υποχρεωτικός "περιποιητικός, εξυπηρετικός (σε βαθμό που δημιουργεί αίσθημα υποχρέωσης)". Το προτείνω διότι αγαπώ τη δυνητική αμφισημία του — εδώ ο Άγγλος (κι αλλού άλλοι υποχρεωτικοί) νιώθει υποχρεωμένος να είναι χρήσιμος και να βοηθά, και μια εξίσου ακατανίκητη έλξη (μ' άλλα λόγια και πάλι υποχρεωμένος) να λύσει ταυτόχρονα και την απορία του (θα σκάσει αν δε ρωτήσει τον πονηρό Σκώτο).

 

[Zazula]

Αναφορικά δε με το επικουρικό ερώτημα: Έχουν τρένα οι Εβρίδες; ;)

Ο Άγγλος δεν σκέφτηκε να ρωτήσει από πού κι ως πού θα περάσει ποτέ τρένο απ' το νησί, αλλά τον έκαιγε να μάθει γιατί τα δύο ρολόγια παρουσίαζαν διαφορά στην ένδειξη της ώρας κατά έξι λεπτά...

 

[sarant]

Πράγματι, δεν ξέρω αν έχουν τρένο οι Εβρίδες (αν υποτεθεί ότι το Μπαλιχού είναι εκεί)...

 

[Zazula]

Το μόνο γνωστό Ballyhough ευρίσκεται σ' ένα νησί του Κώλ' με 164 κατοίκους. Ε, όχι να 'χει και τρένο (άλλο από τον Θωμάκο, φυσικά!). Εκτιμώ ότι πρόκειται για ανωμερίτικη (=highland) ιστορία που έχει σκοπό να πειράξει και να κοροϊδέψει τους Άγγλους. :)

 

[Ambrose]

Συμφωνώ με τον Ζάζουλα ως προς την απόδοση του helpful: υποχρεωτικός, εξυπηρετικός και θα ήθελα να προσθέσω ότι έχει κι ένα τόνο ειρωνίας (τουλ. έτσι όπως το ερμηνεύω εγώ). Με επίθετο, καλύτερα.

 

[nickel]

Το βιβλίο του Martin Joos The Five Clocks, όπως διαβάζω, πήρε τον τίτλο του από το ιρλανδικό αστείο με τα δύο ρολόγια. Υπάρχει, φαίνεται, Μπάλιχου και στην Ιρλανδία — αλλά δεν είναι αυτό το θέμα.

Έχω και άλλη εκδοχή του ανέκδοτου, όπου ο Εγγλέζος παύει να πουλά εκδούλευση:

An English businessman travelled to Ireland in order to attend to
some important matters. He stood waiting in the rail station at
Ballyhough.
Unfortunately he seemed to have misplaced his pocket watch. Since
it was important that he arrive on time, he looked for the clock in the
station and noticed that there were two clocks. The clocks showed times
which disagreed by some six minutes.
When the irrate Englishmen asked a porter "Why in bloody 'ell are
there two clocks if they don't tell the same time?", the porter smiled
broadly and replied "And what would we be wanting with two clocks if they
told the same time?"​

 

[sarant]

Να το πάρει το ποτάμι.
Στο βιβλίο που διαβάζω, σε ελληνική μετάφραση, το μεν
facetiously μεταφράζεται "μάλλον άστοχα" (γιατί; )
ενώ ο helpful Englishman μεταφράζεται "παραξενεμένος".
Επίσης, η φράση του χαμάλη (αχθοφόρος βέβαια στη μετάφραση, ίσως και σωστά)
If they was to tell the same time
αποδίδεται περισπούδαστα "αν επρόκειτο" κι όχι "αν ήταν να..." αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα.

 

[nickel]

ενώ ο helpful Englishman μεταφράζεται "παραξενεμένος"

Εντάξει, αυτό δεν είναι μετάφραση, είναι προσαρμογή. Θα μπορούσε να βάλει και «απορημένος». Γίνονται αυτά, άμα θες να φτιάξεις στρωτό κείμενο.

 

[sarant]

Ναι, δεν τον κακίζω τόσο γι' αυτό, αν και βέβαια το παραξενεμένος δεν είναι ό,τι καλύτερο για στρωτό κείμενο.

 

[Alexandra]

Το facetiously, αν είχε αποδοθεί "περιπαικτικά, χιουμοριστικά", σε τι θα έκανε το κείμενο μη στρωτό, και έπρεπε να αντικατασταθεί με το "μάλλον άστοχα";
Άσε που αν ο συγγραφέας εννοούσε ότι η παραβολή ήταν άστοχη, δεν θα υπήρχε λόγος να παρατεθεί ολόκληρο το ανέκδοτο.

 

[nickel]

Α, εγώ δεν δικαιολόγησα τα υπόλοιπα. Άλλωστε το κομμάτι προέρχεται από το ίδιο βιβλίο της Aitchison, όπου είδαμε και χειρότερα.