λύσσα

MAKIS

New member
Βλέπω ότι σιγά σιγά επιστρέφουν οι δυνάμεις από τα θαλάσσια μέτωπα.
Εγώ πέρασα τα ''κυνικά καύματα'' διαβάζοντας ό,τι έχει σχέση με τη λύσσα - rabies - rage.
Βλέπετε, δυστυχώς, μετά από πολλά χρόνια εμφανίστηκε λύσσα σε άγρια ζώα, αλεπούδες, τσακάλια, ασβούς, λύκους στη Βόρειο Ελλάδα.
Προσπαθώ να γράψω μια ''πολιτιστική ιστορία της λύσσας'' και ψάχνω ότι είναι σχετικό: μύθους, θρύλους, παραδόσεις, αιτίες. θεραπείες, ονόματα, επίθετα, λέξεις, αποσπάσματα-πηγές από λογοτεχνικά κείμενα. Θα χρειαστώ τη βοήθεια σας.
 
Πιάσε μερικά σκόρπια από τα ηλεσυρτάρια μου:

Ο Βησσαρίων ήταν που έσουρε μια μέρα το ελάφι του
Εθνικού Κήπου, μες στη μεγάλη πείνα της Κατοχής
-λύσσαξαν οι μπουραντάδες να βρουν τον ένοχο.
Αυτός το έσφαξε και το έφαγε σχεδόν όλο μονάχος
τουϊ λίγδωσε όμως τ' άντερό του και κατόπι το
μαρτύριο της πείνας ήταν χειρότερο από πριν.
Σ. Τσίρκας, Η χαμένη άνοιξη, σ. 9-10
-------------------------------------------------------------------

τον λύσσαξαν στο ξύλο (στΒ1844)
-------------------------------------------------------------------

μαύρο φίδι θα τους φάη αν με πιάσ' η πρώτη λύσσα
Γ. Σουρής, Ο Ρωμηός, φ. 530, 2.12.1895, σ. 4

-------------------------------------------------------------------
Η ψυχομάννα λύσσαξε, σκύλιασε, απ' το κακό της.
Της ήρθεν ευθύς να την πετάξη έξω, αφού την γδύση,
και να την αφήση με το πουκάμισο.
Παπαδιαμάντης, "Η αποσώστρα" <1905>, 'Απαντα, Τόμ.
Α', σ. 283

-------------------------------------------------------------------
6884 με πιάνει λύσσα

'Οταν σκέφτομαι πως έχασα γυναίκα και παιδί για να
μπορεί μια τσούλα σαν και τούτη να γεύεται τον
απαγορεμένο καρπό στην αποικία της Αυτού
Βρετανικής Μεγαλειότητας, με πιάνει λύσσα.
Σ. Τσίρκας, Η νυχτερίδα, σ.
-------------------------------------------------------------------
10341 γιατρός της λύσσας
= κομπογιαννίτης
Μαρία Δ. Σαμαρτζή, Παροιμίες και παροιμιώδεις
φράσεις, Λεσβιακή Παροικία, τ. 161 (1999), σ. 14
-------------------------------------------------------------------
<οι γάτοι> ούρλιαζαν με μίσος, λυσσασμένοι <...>
τους ακούγαμε να κυλιούνται μαλλιά κουβάρια στο
δώμα και να καταξεσκίζονται.
Καζαντζάκης, Αλέξης Ζορμπάς, σ. 160
-------------------------------------------------------------------
έφαγε τα λυσσακά του
: προσπάθησε με κάθε τρόπο να πετύχει κάτι. Η φρ.
ξεκίνησε από το άλογο που προσπαθεί απεγνωσμένα να
απαλλαγεί από το χαλινάρι, μασώντας τοϊ στην
προσπάθεια αυτή βγάζει αφρούς που λέγονται
λυσσακά, επειδή μοιάζουν με τους αφρούς του
λυσσασμένου σκύλου.

Πήγα στον Πειραιά, μέσα στην τρομοκρατία, ο
Μανιαδάκης είχε φάει τα λυσσακά του να με
τσιμπήσει
Σ. Τσίρκας, Αριάγνη, σ. 73
Η κυρα-Πηνελόπη έφαε τα λυσσιακά της, η κακομοίρα,
να σε ζητάει
<...> θαρρώ γυρίζει τα χωριά να σε βρει.
Ν.Καζαντζάκης, Ο Καπετάν Μιχάλης, σ.
356
-------------------------------------------------------------------
9071 σαν λυσσασμένος

Η Κυβέλη τούς έβγαλε γλώσσα γερή. Τους έβρισε
μάλιστα ξεγυρισμένα κι όλοι τής πέσανε σα
λυσσαγμένοι και την κάνανε τόπι στο ξύλο, τόσο που
πια δεν μπόραγε να φέρει αντίρρηση.
Τ. Καζαντζής, Η παρέλαση, σ. 37
-------------------------------------------------------------------
Τον έρωτα ο Αντώνης τον πρωτογνώρισε με μια δούλα,
κοντόχοντρη και ζουμερή, εξ Αμοργού, να πούμε,
αλανιάρα και λυσσάρα του κερατά. Την είχανε σπίτι,
να πούμε, κι ένα βράδυ του έδειξε να της βάλει
χέρι και τ'άρεσε του μαύρου και... τέλος πάντων...
Τσιφόρος, Παραμύθια πίσω από τα κάγκελα, σ. 194
-------------------------------------------------------------------
-- Τι γαυγίζεις βρε; που να λυσσάξης! με την κακία
εσύ θα μείνεις, κακόμοιρε...
Παπαδιαμάντης, "Τ' αγγέλιασμα" <1905>, 'Απαντα,
Τόμ. Α', σ. 320
-------------------------------------------------------------------
7141 δεν του κάθεται (γυναίκα)

-- 'Εχεις μεγάλη κοιλιά. Γιαυτό θες να μας στην
Αθήνα.
<...> Γιατί δε σου κάθεται γυναίκα στην Τρίπολη κι
έχεις λυσσάξει.
Δ.Κεχαΐδης-Ελ.Χαβιαρά, Δάφνες και πικροδάφνες, σ.
19
-------------------------------------------------------------------
Τα πιο πολλά απ' αυτά <τα σκυλιά> είναι λυσσάρικα.
Κι αν κάνουνε πως σε δαγκώνουνε, κλάψε με, μάνα
μ', κλάψε με.
Μ. Λουντέμης, 'Ενα παιδί μετράει τ' άστρα, σ. 388
-------------------------------------------------------------------
...ήταν η κόρη της σπιτονοικοκυράς, ομορφούλα αυτή
και τρελά ερωτευμένη μ'έναν κουρέα της κεντρικής
πλατείας. Η μάνα της, μια στρίγκλα βλάχα, που όλο
μουρμούριζε, αντιδρούσε λυσσαλέα, δεν τους άφηνε
σε χλωρό κλαρί, και τα παιδιά δεν μπορούσαν να
χορταστούνε.
Ιωάννου, Η μόνη κληρονομιά, σ. 90
 

Earion

Moderator
Staff member
Ωραίο. Και μου δίνει την αφορμή να ρωτήσω τι ακριβώς σημαίνει η φράση «τρώω τα λυσσακά μου»; Σε τι είδους πράξη αντιστοιχεί αυτό στον πραγματικό κόσμο;
 

Zazula

Administrator
Staff member
Το λυσσιακό είναι μια άλλη λέξη για τη λύσσα (Δημητράκος, σελ. 4408). Από εκεί φαίνεται να προέρχονται τα λυσσακά.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Και να αναφέρουμε και τη σημασία που συχνά συνδέεται θετικά με μια παράφορη ορμή, όπως στο παράδειγμα: λυσσαλέος -α -ο [lisaléos] Ε4 : που είναι γεμάτος λύσσα, μανία, παράφορη ορμή: Ο αντίπαλος πρόβαλε λυσσαλέα αντίσταση στις επιθέσεις μας. λυσσαλέα ΕΠIΡΡ.

(Το λυσσαλέα υπάρχει και πιο πάνω, στα Άτακτα του Σαραντ :), στο απόσπασμα του Ιωάννου, αλλά δεν ξέρω αν εκεί είναι θετική η έννοια).
 

MAKIS

New member
Θα μάθουμε πολλά.
Στην Κύπρο όταν ένα λυσσασμένο σκυλί δάγκωνε άνθρωπο, τότε επιβαλλόταν να γίνει ο σχετικός γάμος, παντρευόταν ο δαγκωμένος άνθρωπος με το λυσσαμένο! σκύλο!! Ήταν ο Σιυλλόγαμος ή σκυλλόγαμος.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Με την αφορμή αυτής της τελευταίας πληροφορίας για το λυσσασμένο γάμο (:)), να προσθέσω την άσχετη με το γλωσσικό πληροφορία της ημέρας: η λύσσα δεν θεραπεύεται. Κτηνίατρος μου είπε πρόσφατα πως σε περίπτωση δαγκώματος από λυσσασμένο ζώο, πλένουμε με νερό και σαπούνι και αφήνουμε νερό να τρέξει για τουλάχιστον 15 λεπτά, και μετά αμέσως για εμβόλιο.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Στο αγαπημένο μου πεντάτομο Λεξικόν Εγκυκλοπαιδείας, Σμύρνη 1864 (που είναι βασισμένο, σε μεγάλο βαθμό, από μεταφράσεις αντίστοιχου γαλλικού κειμένου) υπάρχει (στον 3ο τόμο) εκτενές λήμμα περί λύσσας όπου χρησιμοποιείται ο όρος λοιμώδης ιός:

[...] Η θεραπεία δύναται να διαιρεθή εις προφυλακτικήν και εις ιδίως θεραπείαν της ήδη εκδήλου λύσσης. Η πρώτη, καθαρώς τοπική ούσα, σκοπόν έχει να αποσύρη από της πληγής τον δια του δήγματος εναποτεθέντα εν αυτή λοιμώδη ιόν ή να τον εκμηδενίση· προς τούτο δε ενδείκνυνται τα εξής μέσα· η δθα συνθλίψεως της πληγής και δια σικυών (βεντουζών) εξαγωγή του μολυνθέντος αίματος, η εκμύζησις της πληγής, αι απολούσεις, αι εντομαί, η αποκοπή και τέλος η δια πεπυρακτωμένου σιδήρου και των καυστικών βαθεία επίκαυσις της πληγής. [...]

Όλο το λήμμα, εδώ:
http://rapidshare.com/files/958126842/Lexikon_enkyklopaideias_Tom3_Lyssa.pdf
 
Top