καντήλες και καντήλια

[nickel]

Η καντήλα είναι το καντήλι που κρέμεται. Το καντήλι μπορεί να είναι καντήλα, μπορεί και να μην κρέμεται — να είναι ακουμπισμένο κάπου.

Με το vigil lamp έχουμε αποφύγει τη γενικότητα του oil lamp. Για την καντήλα θα πούμε hanging vigil lamp ή hanging votive lamp (έτσι πουλάει τις καντήλες το Amazon.com).

Προσοχή: το ρώσικο lampada δεν είναι ούτε χορός (lambada) ούτε λαμπάδα. Είναι η καντήλα.

Το καντήλι και η καντήλα είναι ελληνιστικής προέλευσης, από το λατινικό candela (κερί, λύχνος από κερί), που έδωσε το αγγλικό candle. Αναρωτιέμαι πώς και γλίτωσε η λέξη την απλοποίηση και δεν την κάναμε *καντίλι…

Τις φουσκάλες δεν ξέρω γιατί τις είπαμε καντήλες. Το ΛΚΝ λέει: «ίσως επειδή μπορεί να προξενήσει κάψιμο».

Μερικές προτάσεις για αποδόσεις:

καντήλι = vigil lamp, (votive) oil lamp
καντήλα = hanging vigil lamp, hanging votive lamp | (φουσκάλα) blister
βγάζω καντήλες = get blisters, break out in a rash | (μτφ.) see red
κατεβάζω καντήλια = swear one’s head off, hurl abuse in all directions
καντηλανάφτης = verger, candlelighter — http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?12159-καντηλανάφτης-verger-candlelighter

 

[drsiebenmal]

Επίσης: candela (cd) είναι η μονάδα φωτεινότητας στη φυσική.

 

[nickel]

Επίσης: candela (cd) είναι η μονάδα φωτεινότητας στη φυσική.

Που ενίοτε τη μεταγράφουμε (βλέπω καντέλες) και άλλοτε τη μεταφράζουμε σε νέα κηρία (πληθυντικός είναι αυτός).

Η λέξη που έδωσε σε εμάς το καντηλέρι, το επιτραπέζιο κηροπήγιο (candlestick, candleholder), έδωσε στους Αγγλοσάξονες το chandelier, τον πολυέλαιο.

 

[SBE]

Και τα πολυκηροπήγια, candelabra

 

[nickel]

Το γνωστό όνομα Τσάντλερ προέρχεται από τον chandler, τον κηροποιό. Αυτός διευρύνει το εμπόρευμά του όταν γίνεται ship's chandler, εφοδιαστής πλοίων, «σιψάντης» στη γλώσσα των ναυτικών.

 

[dharvatis]

Τις φουσκάλες δεν ξέρω γιατί τις είπαμε καντήλες. Το ΛΚΝ λέει: «ίσως επειδή μπορεί να προξενήσει κάψιμο».

Φαντάζομαι ότι η χρήση της «καντήλας» εδώ είναι αρκετά χαλαρή, αλλά νομίζω ότι λέγεται κυρίως για τους πομφούς και όχι τις φουσκάλες.
Έμαθα επίσης ότι λέγονται και «φλούμπες» ή «φλουμπέτες» :-D :-D

 

[sarant]

Πέρα από τα καντήλια που κατεβάζουμε, στο φρασεολογικό τμήμα έχουμε ακόμα το:
* σώθηκε το λάδι απ' το καντήλι του / έχει ακόμα λάδι το καντήλι του
* άναψε τα καντήλια = μέθυσε, παλιά έκφρ. (π.χ. στον Παπαδιαμάντη αλλά όχι μόνο) σήμερα ξεχασμένη

 

[drsiebenmal]

Συγγενής, λέει το ΛΚΝ, είναι και η καντηλίτσα (ο ναυτικός κόμπος). Καντηλίτσα, λέει το ίδιο λήμμα, είναι και μια κατασκευή όπου στέκεται ο εργάτης που χρωματίζει το πλοίο (σημασία που δεν είχα ξανακούσει)...

 

[Zazula]

Αναρωτιέμαι πώς και γλίτωσε η λέξη την απλοποίηση και δεν την κάναμε *καντίλι…

http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?12242-%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AE%CE%BB%CE%B9-%CE%AE-%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BB%CE%B9-%E2%80%94-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B5%CF%82-%CE%B1%CF%80%CE%BB%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82&p=161255&viewfull=1#post161255

 

[nickel]

Ελπίζω να μη φτάσουμε κάποια στιγμή να λέμε «Ουδέν καινόν υπό τον ήλιον της Λεξιλογίας».

 

[sarant]

Ή να μπει σε φρασεολόγια η φράση :)

 

[daeman]

Ελπίζω να μη φτάσουμε κάποια στιγμή να λέμε «Ουδέν καινόν υπό τον ήλιον της Λεξιλογίας».

La Candela Viva (παραδοσιακό της Κολομβίας) - Totó La Momposina y sus Tambores

Juego, juego, juego
Fuego, fuego, fuego