Για αυτό το Σάββατο αποφάσισε και η Έλενα Ακρίτα στα Νέα να καταπιαστεί με μερικά (το ένα δέκατο από αυτά που την ενοχλούν, κατά τα λεγόμενά της) από τα γραμματικά και συντακτικά λάθη (ή «λάθη») που μας σφυροκοπούν καθημερινά. Τα παραθέτω (σχεδόν) ασχολίαστα.
ΑΥΤΗ ΤΗΝ ξένη γλώσσα που ακούω κάθε φορά που πατάω το κουμπάκι της τηλεόρασης, μπορεί να μου την μεταφράσει κάποιος καλός άνθρωπος; Μπορεί κάποιος να μου αποκρυπτογραφήσει αυτόν τον μυστηριώδη κώδικα Ντα Βίντσι, μπας και συνεννοηθούμε στοιχειωδώς;
Δεν ζητάω διερμηνέα από αγγλικά σε ελληνικά. Από γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά σε ελληνικά. Ζητάω διερμηνέα από ελληνικά σε ελληνικά. Να καταλάβω πέντε βασικά πραγματάκια. Να μην τρώω τις ελληνικούρες σαν χαστούκια απανωτά. Να μη μου περνάει απ' το μυαλό ότι μιλάνε απταίστως τη σανσκριτική διάλεκτο.
Σταχυολογώ μερικά μαργαριτάρια που δίνουν και παίρνουν όταν οι παρουσιαστές, συντονιστές, πανελίστες, συνάδελφοι δημοσιογράφοι και λοιποί συμπαθείς κλάδοι βρίσκονται στο τσακίρ κέφι:
1. Για τα επίθετα που τελειώνουν σε «-ης -ης -ες» τους επιφυλάσσω μια τεράστια έκπληξη: ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ!!! Λέμε «ο διεθνής Τύπος, η διεθνής κατακραυγή, το διεθνές αντίκτυπο». Δεν λέμε «αυτό είναι πολύ ευγενής παιδί», «τα άτομα αυτά είναι πολύ προσηνής». Ή μάλλον, όταν το λέμε, ετοιμαζόμαστε μετά να θρηνήσουμε θύματα. [Αν σου βαστά, μίλα και για τη γενική πτώση.]
2. Επίσης κλίνονται τα «-ων -ουσα -ον». «Με τον υπάρχων νόμο»;
Ναι, το άκουσα κι αυτό. «Τρία άτομα ήταν απών». Ναι, το άκουσα και είμαι ακόμα ζωντανή.
3. Αντιθέτως ΔΕΝ κλίνονται τα επώνυμα. Η Γεννηματά της Γεννηματάς, η Καρέζη της Καρέζης; Όταν ακούω —κατά κόρον— εκείνο το «της Ακρίτας», μια σκοτοδίνη μου ’ρχεται, χάνω τον κόσμο! Αφήστε τα ήσυχα, ρε παιδιά! Τα καημένα τα επώνυμα δεν ενοχλούν κανέναν. Όπως τα ακουμπάς στη γωνίτσα τους στην ονομαστική, έτσι μένουν και στη γενική. Δεν κόβουν βόλτες πέρα δώθε!
4. Κάποιος είναι ανώτερος από τον άλλον.
Ποτέ, μα ποτέ —σε ό,τι θέλετε να σας ορκιστώ— δεν είναι ΠΙΟ ανώτερος από τον άλλον. Η σύγκριση εμπεριέχεται ήδη στη λέξη, δεν χρειάζεται το φρικαλέο κερασάκι στην τούρτα. Πιο ανώτερος, πιο κατώτερος, πιο χειρότερος, πιο καλύτερος; Αμολάμε τις λέξεις όπου και όπως γουστάρουμε; Αυτός ο πλεονασμός του «πιο» παραπέμπει στην παροιμία «τώρα που βρήκαμε πιπέρι, βάλε και στα λάχανα»!
5. Όταν δίνουν σε κάποιον να υπογράψει ένα χαρτί, του λέμε «υπόγραψε εδώ». Όχι «υπέγραψε εδώ». «Ανέφερέ μου ακριβώς τι άκουσες», «μετέφερέ του τους χαιρετισμούς μου»! Να θυμηθούμε λίγο τα ελληνικούλια που μαθαίναμε —μαζί με την κρεμάλα που παίζαμε— τις ατελείωτες ώρες στο σχολείο; [Να το ονομάσουμε «σύνδρομο “αντιεπέστρεφε”»;]
Να θυμηθούμε λίγο τη διατήρηση εσωτερικής αύξησης στον τύπο της προστακτικής; [Να εννοεί τη «μη διατήρηση»;]
6. Ο Οκτώβριος δεν έχει «μι», που να χτυπιέσαι κάτω. Δεν είναι ΟκτώΜβριος — κι ας επιμένουν οι πολιτικοί μας σε προεκλογικές περιόδους. Ο Οκτώβριος δεν είναι Οκτώμβριος και δεν προτίθεται να γίνει στο άμεσο μέλλον.
7. «Να αναπαράγω» ή «να αναπαραγάγω»; Εδώ «σου βάζω δύσκολα μα σκέψου πόσα πέρασα, σου βάζω δύσκολα κι ας παίζω με τα νεύρα σου». Αυτό όντως είναι ζόρικο. Το κόλπο, απλό: Λέμε «να αναπαράγω» για κάτι που σκοπεύουμε να κάνουμε πολλές φορές. «Να αναπαραγάγω» για κάτι που σκοπεύουμε να κάνουμε άπαξ. Αν το θυμόμαστε αυτό, μπορεί να το σκαπουλάρουμε το λαθάκι!
8. Είναι προ Χριστού αλλά δεν είναι μετά Χριστού: μετά Χριστόν. Μετά ΤΟΝ Χριστόν· πόσο πιο λιανά να στο κάνω, χαρά μου; [Υπάρχει κι ένα ζήτημα επιπέδου γκρίνιας. Να μην αρχίσω εγώ να γκρινιάζω «να σ' το κάνω», «να σου το κάνω». Αυτό ξύνει μόνο τα μάτια, ίσως μόνο τα δικά μου και κανενός άλλου πια — σίγουρα, δεν γρατζουνάει τα αφτιά.]
9. Δεν είναι πεdε, είναι πέντε: πεν-τε!!! [Δηλαδή, είναι πένde! Προσπαθώ να το προλάβω, μην αρχίσουμε να λέμε το 5 όπως τον σέντερ (φορ) (στα αγγλικά — στα ελληνικά δεν αποκλείεται να τον λέμε σένdερ).]
10. Ο τύπος είναι αθυρόστομος, δεν είναι ανθηρόστομος. Δεν μιλάει δηλαδή και βγαίνουν γλαδιόλες απ’ το στόμα του. Η δικτατορία δεν είναι δικταΚτορία! Δεν αποθανατίζω: απαθανατίζω! Δεν κάνω σφιγγομέτρηση. Κάνω σφυγμομέτρηση.
Και πάει λέγοντας... Το εν δέκατον έγραψα απ’ όσα είχα στο μυαλό μου. Εύχομαι εγκαρδίως, σε κάθε ευγενής αναγνώστη, να περάσει όμορφα στον υπάρχοντα Σαββατοκύριακο! Χαίρεσθε!
ΥΓ: Καλή σου ώρα, Μποστ, τα είπες όλα!!! «Η ρομβία αφιχθέντος και σταθέντος στη γωνιά, μελωδίαι ήτο φέρων ευφρανθείς η γειτονιά»!
Δεν ζητάω διερμηνέα από αγγλικά σε ελληνικά. Από γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά σε ελληνικά. Ζητάω διερμηνέα από ελληνικά σε ελληνικά. Να καταλάβω πέντε βασικά πραγματάκια. Να μην τρώω τις ελληνικούρες σαν χαστούκια απανωτά. Να μη μου περνάει απ' το μυαλό ότι μιλάνε απταίστως τη σανσκριτική διάλεκτο.
Σταχυολογώ μερικά μαργαριτάρια που δίνουν και παίρνουν όταν οι παρουσιαστές, συντονιστές, πανελίστες, συνάδελφοι δημοσιογράφοι και λοιποί συμπαθείς κλάδοι βρίσκονται στο τσακίρ κέφι:
1. Για τα επίθετα που τελειώνουν σε «-ης -ης -ες» τους επιφυλάσσω μια τεράστια έκπληξη: ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ!!! Λέμε «ο διεθνής Τύπος, η διεθνής κατακραυγή, το διεθνές αντίκτυπο». Δεν λέμε «αυτό είναι πολύ ευγενής παιδί», «τα άτομα αυτά είναι πολύ προσηνής». Ή μάλλον, όταν το λέμε, ετοιμαζόμαστε μετά να θρηνήσουμε θύματα. [Αν σου βαστά, μίλα και για τη γενική πτώση.]
2. Επίσης κλίνονται τα «-ων -ουσα -ον». «Με τον υπάρχων νόμο»;
Ναι, το άκουσα κι αυτό. «Τρία άτομα ήταν απών». Ναι, το άκουσα και είμαι ακόμα ζωντανή.
3. Αντιθέτως ΔΕΝ κλίνονται τα επώνυμα. Η Γεννηματά της Γεννηματάς, η Καρέζη της Καρέζης; Όταν ακούω —κατά κόρον— εκείνο το «της Ακρίτας», μια σκοτοδίνη μου ’ρχεται, χάνω τον κόσμο! Αφήστε τα ήσυχα, ρε παιδιά! Τα καημένα τα επώνυμα δεν ενοχλούν κανέναν. Όπως τα ακουμπάς στη γωνίτσα τους στην ονομαστική, έτσι μένουν και στη γενική. Δεν κόβουν βόλτες πέρα δώθε!
4. Κάποιος είναι ανώτερος από τον άλλον.
Ποτέ, μα ποτέ —σε ό,τι θέλετε να σας ορκιστώ— δεν είναι ΠΙΟ ανώτερος από τον άλλον. Η σύγκριση εμπεριέχεται ήδη στη λέξη, δεν χρειάζεται το φρικαλέο κερασάκι στην τούρτα. Πιο ανώτερος, πιο κατώτερος, πιο χειρότερος, πιο καλύτερος; Αμολάμε τις λέξεις όπου και όπως γουστάρουμε; Αυτός ο πλεονασμός του «πιο» παραπέμπει στην παροιμία «τώρα που βρήκαμε πιπέρι, βάλε και στα λάχανα»!
5. Όταν δίνουν σε κάποιον να υπογράψει ένα χαρτί, του λέμε «υπόγραψε εδώ». Όχι «υπέγραψε εδώ». «Ανέφερέ μου ακριβώς τι άκουσες», «μετέφερέ του τους χαιρετισμούς μου»! Να θυμηθούμε λίγο τα ελληνικούλια που μαθαίναμε —μαζί με την κρεμάλα που παίζαμε— τις ατελείωτες ώρες στο σχολείο; [Να το ονομάσουμε «σύνδρομο “αντιεπέστρεφε”»;]
Να θυμηθούμε λίγο τη διατήρηση εσωτερικής αύξησης στον τύπο της προστακτικής; [Να εννοεί τη «μη διατήρηση»;]
6. Ο Οκτώβριος δεν έχει «μι», που να χτυπιέσαι κάτω. Δεν είναι ΟκτώΜβριος — κι ας επιμένουν οι πολιτικοί μας σε προεκλογικές περιόδους. Ο Οκτώβριος δεν είναι Οκτώμβριος και δεν προτίθεται να γίνει στο άμεσο μέλλον.
7. «Να αναπαράγω» ή «να αναπαραγάγω»; Εδώ «σου βάζω δύσκολα μα σκέψου πόσα πέρασα, σου βάζω δύσκολα κι ας παίζω με τα νεύρα σου». Αυτό όντως είναι ζόρικο. Το κόλπο, απλό: Λέμε «να αναπαράγω» για κάτι που σκοπεύουμε να κάνουμε πολλές φορές. «Να αναπαραγάγω» για κάτι που σκοπεύουμε να κάνουμε άπαξ. Αν το θυμόμαστε αυτό, μπορεί να το σκαπουλάρουμε το λαθάκι!
8. Είναι προ Χριστού αλλά δεν είναι μετά Χριστού: μετά Χριστόν. Μετά ΤΟΝ Χριστόν· πόσο πιο λιανά να στο κάνω, χαρά μου; [Υπάρχει κι ένα ζήτημα επιπέδου γκρίνιας. Να μην αρχίσω εγώ να γκρινιάζω «να σ' το κάνω», «να σου το κάνω». Αυτό ξύνει μόνο τα μάτια, ίσως μόνο τα δικά μου και κανενός άλλου πια — σίγουρα, δεν γρατζουνάει τα αφτιά.]
9. Δεν είναι πεdε, είναι πέντε: πεν-τε!!! [Δηλαδή, είναι πένde! Προσπαθώ να το προλάβω, μην αρχίσουμε να λέμε το 5 όπως τον σέντερ (φορ) (στα αγγλικά — στα ελληνικά δεν αποκλείεται να τον λέμε σένdερ).]
10. Ο τύπος είναι αθυρόστομος, δεν είναι ανθηρόστομος. Δεν μιλάει δηλαδή και βγαίνουν γλαδιόλες απ’ το στόμα του. Η δικτατορία δεν είναι δικταΚτορία! Δεν αποθανατίζω: απαθανατίζω! Δεν κάνω σφιγγομέτρηση. Κάνω σφυγμομέτρηση.
Και πάει λέγοντας... Το εν δέκατον έγραψα απ’ όσα είχα στο μυαλό μου. Εύχομαι εγκαρδίως, σε κάθε ευγενής αναγνώστη, να περάσει όμορφα στον υπάρχοντα Σαββατοκύριακο! Χαίρεσθε!
ΥΓ: Καλή σου ώρα, Μποστ, τα είπες όλα!!! «Η ρομβία αφιχθέντος και σταθέντος στη γωνιά, μελωδίαι ήτο φέρων ευφρανθείς η γειτονιά»!
