Τίτλοι πασίγνωστων λογοτεχνικών έργων στα τουρκικά

[Earion]

Από το χτεσινό σημείωμα του Νίκου Σαραντάκου (29.4.2017, Προπρωτομαγιάτικα μεζεδάκια)

........

Δεν χρειάζεται βέβαια να ξέρετε τούρκικα για να μαντέψετε ποιο έργο του Ντοστογιέφσκι είναι το Μπουνταλά, ούτε πώς λέγεται στα ελληνικά το Χαϊβάν Τσιφτλιγί του Όργουελ!

 

[nickel]

Τα «Παιδιά του πλοιάρχου Γκραντ» είναι Kaptan Grant'ın Çocukları.

https://tr.wikipedia.org/wiki/Kaptan_Grant'ın_Çocukları

Μην περιμένετε να δείτε... τσογλάνια. Το τσογλάνι προέρχεται από iç oğlan («νεαρός υπηρέτης στο σαράι»). Από το çocuk «παιδί» έχουμε τον... τζουτζούκο.

«Τα τζουτζούκια του καπετάν Γκραντ», λοιπόν. :)

 

[Earion]

Αφού πιάσαμε τον Ντοστογιέφσκι, ας τον συμπληρώσουμε:
Το προφανές : Τα καρντάσια Καραμαζόφ. Και πώς λέγεται «Ο έφηβος»; Μα, φυσικά ... Ο ντελικανής!

 

[nickel]

Και το kumar του Kumarbaz (Ο παίκτης) μας έδωσε το κουμάρι!

 

[Earion]

Ένα γνωστό μυθιστόρημα του Τζων Λε Καρρέ είναι βέβαια Ο τερζής του Παναμά, κι ένα άλλο διάσημο του Άντονυ Μπέρτζες το Αυτόματο πορτοκάλι!

Ο δε Ισαάκ Ασίμοφ έγραψε σειρά ολόκληρη μυθιστορημάτων που μιλούν για έναν τεράστιο οργανισμό, το Βακούφι.

 

[daeman]

...

καλντεριμιτζού η [kalderimidzú] : (λαϊκ.) γυναίκα ελευθερίων ηθών· γυναίκα του πεζοδρομίου, τροτέζα.
[καλντερίμ(ι) -ιτζού, θηλ. του -ιτζής (πρβ. τουρκ. kaldιrιmcι για άντρα που τριγυρνάει στους δρόμους)]


Sokak Kızı Irma

σοκακιάρης ο [sokakáris] θηλ. σοκακιάρα [sokakára] : (προφ.) ως χαρακτηρισμός ανθρώπου που του αρέσει να περιφέρεται στους δρόμους. [σοκάκ(ι) -ιάρης· σοκακιάρ(ης) -α]

Εκ των ενόντων.

 

[drsiebenmal]

Αχταπότ:

 

[daeman]

...
O wonder!
How many goodly creatures are there here!
How beauteous mankind is!
...

Bu kadar bunca yakışıklı varlık varıp gelmiş buraya
Ne güzel şeymiş meğer insanlık
Böyle dünyalıları olan
Yaşasın bu yaman, bu cesur yeni dünya

Γενί ντουνιά

 

[Palavra]

Yüzüklerin Efendisi

 

[nickel]

Καλημέρα, καλή πρωτομαγιά. Να σημειωθεί ότι εδώ έχουμε αντίστροφή πορεία, όπου το τουρκικό efendi προήλθε από το μεσαιωνικό αφέντης, από το αρχαίο αυθέντης.

Όμως δεν μπορούμε να φτιάξουμε έναν πλήρη «τουρκοελληνικό» τίτλο, όπως ας πούμε αν ήταν «Ο αφέντης των γιορντανιών». Τέτοια θέλουμε: τίτλους που όλες οι κύριες λέξεις τους έχουν σχέση με λέξεις που υπάρχουν στο λεξιλόγιο της ελληνικής, έστω και το μισοξεχασμένο.

 

[sarant]

Δεν είναι πασίγνωστο, αλλά οι Κιβδηλοποιοί του Ζιντ ειναι στα τουρκικά Kalpazanlar. Εμείς έχουμε τον καλπουζάνο/καλπουζάνη, αλλά πιο γενικά (απατεώνας, ψεύτης).

 

[nickel]

Άμα πιάσαμε τον Ζιντ, σημαίνει ότι δυσκολεύει το πράμα. Να κοιτάξουμε και άλλους τίτλους, π.χ. ταινιών. Βρίσκουμε τους τοπικούς τίτλους ταινιών στο imdb.com αν πατήσουμε στην επιλογή "Also known as".

Π.χ. η ταινία «Smoke» ήταν «Καπνός» στην Ελλάδα και «Duman» στην τουρκική τηλεόραση.
Το «Notebook», το «Ημερολόγιο», ήταν «Not Defteri» στην Τουρκία.
Το «Small Soldiers», «Μικροί στρατιώτες» έγινε κούτσικο ασκέρι: «Küçük askerler».
Η βρετανική κωμωδία με τους τζιχαντιστές, οι «Τέσσερις λέοντες» («Four Lions»), έγινε «Ντόρτια ασλάνια», «Dört Aslan».

Κλέβω κάπως γιατί έψαξα:
"also known as" "Turkey (Turkish title)" site:imdb.com

Και πάλι, η σοδειά ήταν φτωχή.

 

[sarant]

Να κάνω ρελάνς με δύο... αντιδάνειους τίτλους δηλ. τίτλους ελληνικών έργων, του Καζαντζάκη (από εδώ).

Οι Αδερφοφάδες αποδίδονται Καρντές καβγασί, καβγάς των καρντάσηδων, και ο Βραχόκηπος Καγιαλί μπαχτσέ. Καγιάς ο βράχος, ξεχασμένο, αλλά στο γλωσσάρι του Κουκκίδη ή στο λεξικό του Βυζάντιου.

 

[daeman]

...
12 Maymun - Δώδεκα Μαϊμούνια

Επειδή έπιασα κουβέντα για μαϊμούνια σήμερα.

 

[daeman]

Το καπλάνι της βιτρίνας, στη βιτρίνα. As meta as it gets.

 

[daeman]

Λογοτεχνικό δεν το λες, αλλά ταιριάζει εδώ· το Κεφάλαιο (του Μαρξ, χωρίς τον Σπένσερ) πρωτοεκδόθηκε στα τουρκικά το 1933* με τίτλο «Σερμαγιέ»:

Η γνωστή μας σερμαγιά ή σιρμαγιά —που στην Κρήτη θυμάμαι να σημαίνει το αρχικό κεφάλαιο, τη μαγιά που έχεις για να ξεκινήσεις, ενώ η φωνητική και εννοιολογική ομοιότητα με τη μαγιά, χωρίς να έχουν ετυμολογική σχέση οι δύο λέξεις, μάλλον βοήθησε στην τροπή του τουρκικού -e σε -ά, καταπώς λένε τα λεξικά.

* «Αυτή είναι η πρώτη -δημοσιευμένη- προσπάθεια μετάφρασης του Κεφαλαίου κατά την περίοδο της Δημοκρατίας. Το 1933, ο Haydar Rifat μετέφρασε τη γαλλική περίληψη του Gabriel Deville, ενός Γάλλου σοσιαλιστή, στα τουρκικά [...]»

πηγή: https://www.facebook.com/nikos.sara...DTB2mr6EYEQvEQMWcTYQYcAbJcgccSqzSL1nKVBRtcc2l
και
https://sarantakos.wordpress.com/2023/11/25/meze-612/