Πώς λέμε "δραχμικός" στην εποχή τού ευρώ;

[Themis†]

Το αρχικό ερώτημα του Ζάζουλα τέθηκε πριν από δυόμισι χρόνια, αλλά νομίζω ότι αξίζει να επανέλθουμε. Στη συγκεκριμένη περίπτωση της έκπτωσης, μπορούμε βέβαια να φανταστούμε "έκπτωση 100 ευρώ" και "έκπτωση 5%", χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις. Δεν νομίζω ότι θα υπήρχε σύγχυση. Αλλά το ερώτημα παραμένει: πώς θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την έκπτωση αυτή; Θεωρώ ότι η βασική απάντηση δόθηκε ήδη στην ερώτηση, όταν έγινε λόγος για έκπτωση "κατ' αποκοπή". Αλλιώς θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για εφάπαξ έκπτωση ή για πάγια έκπτωση.

Όσον αφορά τον διάδοχο του "δραχμικός", ας θυμηθούμε ότι τέτοιο επίθετο υπήρχε (αν δεν απατώμαι) μόνο για τη δραχμή και το δολάριο (δολαριακός): δεν είχαμε ούτε στερλινικό, ούτε φραγκικό, ούτε μαρκικό, και είναι απίθανο να αποκτήσουμε ρενμιμπικό. Αν όμως (μεγάλο αν) θα έπρεπε σώνει και καλά να αποκτήσουμε επίθετο για το ευρώ, η απάντηση στο αρχικό ερώτημα του Ζάζουλα ("ευρικός ή ευρωικός") θα ήταν ευρικός. Το πρόθημα "ευρω-" είναι δεσμευμένο από άλλη και μάλιστα πάγκοινη χρήση, υπονοώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση ή, σπανίως και με μεγάλη βοήθεια συμφραζομένων, την Ευρώπη γενικά. Μόνο σύγχυση θα μπορούσε να προκαλέσει η χρησιμοποίησή του για το ευρώ. Για παράδειγμα, ο "ευρωσκεπτικιστής" έχει υπάρξει από καιρό, έχει κατακυρωμένη έννοια, και δεν μπορεί να νοηθεί σαν σκεπτικιστής ως προς το ευρώ. Το πρόθημα αυτό θυμίζει στη χρήση του το "αγρο-" ή το "ναρκο-", δεν πρόκειται για πραγματική σύνθεση αυτοτελών λέξεων. Επομένως, καθαρά θεωρητικό σήμερα το ζήτημα του επιθέτου για το ευρώ, το οποίο μάλλον δεν θα υπάρξει ποτέ, αλλά νομίζω ότι πρέπει να πρυτανεύει μια πρακτική λογική που αναγνωρίζει ότι, κατά γενικό κανόνα, η γλώσσα απεχθάνεται τις αμφισημίες που μπορεί να αποφύγει. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι, όπως είχε συζητηθεί σε ένα άλλο νήμα, δεν υπάρχει μόνο το ευρώ, αλλά υπάρχει και το δίευρο/του δίευρου, πεντάευρο, δεκάευρο κ.ο.κ.

 

[nickel]

Καλημέρα. Όταν διάλεγαν για νόμισμα μια λέξη πρόθημα, ήταν σίγουρο ότι ετοίμαζαν πονοκεφάλους για γλωσσολόγους και άλλους. Ωστόσο, για επίθετο η Ευρώπη έχει το ευρωπαϊκό και με τη γενναιοδωρία της μπορεί να μας αφήσει αν χρειαστεί το ευρωικός. Δηλαδή, δεν υπάρχει φόβος να διαδοθεί αυτός ο τύπος και να ζούμε με δισημίες. Αρκεί να υπάρχει ευρώ...

 

[Zazula]

Χτες ήμουν για δουλειές στην τράπεζα. Ο υπάλληλος χρησιμοποιούσε τα «ευρικός» και «δολαριακός» για να διακρίνει τους λογαριασμούς μου. Μάλιστα ήταν πάρα πολύ άνετος με το «ευρικός», δίνοντάς μου την εντύπωση ότι —τουλάχιστο στον χώρο του— ο όρος είναι εδραιωμένος. (Τον τρίτο μου λογαριασμό δεν τον έλεγε «λιρικό» — για προφανείς λόγους. Αλλά θα μπορούσε να είναι «στερλινικός», βέβαια.)

ΥΓ Τώρα θυμήθηκα ότι η ΕΛΕΤΟ είχε εκφραστεί υπέρ του «ευρωικός» ήδη από το 2002: http://sfr.ee.teiath.gr/htmSELIDES/Technology/Orogramma/Orogr-52d.htm .

 

[Alexandra]

Μάλιστα ήταν πάρα πολύ άνετος με το «ευρικός», δίνοντάς μου την εντύπωση ότι —τουλάχιστο στον χώρο του— ο όρος είναι εδραιωμένος.

Όταν λέει "τον ευρικό λογαριασμό", πώς γίνεται να μην ακούσεις "τον νευρικό λογαριασμό";

 

[Zazula]

Όταν λέει "τον ευρικό λογαριασμό", πώς γίνεται να μην ακούσεις "τον νευρικό λογαριασμό";

Έκανε μια ευδιάκριτη παύση. Αλλά, ακόμη κι αν δεν τη κάνει, είναι διά της εις άτοπον απαγωγής: Δεν μπορεί να λέει νευρικός, οπότε ευρικός. Κι άλλες τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν.

 

[pidyo]

Από σήμερα η Λετονία έχει επίσημο νόμισμα το ευρώ (δεν ήξερε, δεν ρώταγε; ). Το γλωσσικό ενδιαφέρον του πράγματος είναι πως ενώ αρχικά η κυβέρνηση έβγαλε απόφαση πως η επίσημη ονομασία του νομίσματος θα ήταν έιρο, αντέδρασσαν οι Βρυξέλλες. Η μεσοβέζικη λύση που τελικά επελέγη (euro στα επίσημα έγγραφα, eiro στην καθημερινή γλώσσα), δεν επικυρώθηκε από την ΕΚΤ που επέμεινε στην ομοιομορφία, υποθέτω στο όνομα της ευρωπαϊκής ενοποίησης.

 

[nickel]

Για να καταλάβουμε καλύτερα τη γλωσσολογική διάσταση, από τη Wikipedia, σε κάπως προβληματικά αγγλικά:

In Latvian commonly used term is 'eiro' (which somewhat resembles the West European euro, but has also taken its sound from Eiropa, the Latvian word for Europe). The officially used euro is completely unacceptable form in Latvian. However in 2004 it was proposed by Terminology Commission of the Latvian Academy of Sciences that standardized usage should be eira as eiro is undeclinable in Latvian. The commission argued that with the a potentially frequently used term needs to fit especially well in the structure of Latvian grammar. They suggested that eiro especially inconvenient to use in dative and locative, which would necessitate addition of valūta ("currency") for clarification.

However, this decision resulted in public outcry, which resulted in the commission amending its original ruling to state that usage of euro is completely unacceptable in Latvian, but eiro is acceptable as parallel form, but its use should be limited and it should be dropped over time. The reasoning was explained, that while they still insist on use of eira, they acknowledge that a half of users of the language are not content with such form. They also commented that use of euro (and cent without nominative ending) is unreasonable demand from European Union and such use is unacceptable in Latvian as it is unpronounceable and written Latvian usually reflects pronunciation, and it does not create any associations to Latvian word for Europe, thus doesn't reflect intended meaning.
http://en.wikipedia.org/wiki/Linguistic_issues_concerning_the_euro#Latvian

Φανταστείτε να έπρεπε εμείς να το πούμε ε-ουρώ.

 

[SBE]

Τουλάχιστον εκεί έγινε μια δημόσια συζήτηση με συμμετοχή ειδικών της γλώσσας. Στην Ελλάδα δεν θυμάμαι να έγινε τίποτα τέτοιο.

 

[Zazula]

Το ευρωικός ενισχύεται (π.χ. βλ. παρακάτω) — κι εγώ συνεχίζω να είμαι υπέρμαχός του: :)

Διαθέτει ένα έξυπνο και πολύ εύχρηστο σύστημα παροχής προτεινόμενης έκπτωσης, που προκύπτει από συνδυασμό της κατηγορίας πελάτη και είδους. Ακόμη είναι δυνατή επιπλέον ευρωική έκπτωση ή ποσοστιαία.​