Οι μετοχές...
- Thread starter nickel
- Start date
UsualSuspect
New member
Έχεις δίκιο... στα (ασύρματα) σήματα (όχι στα έγγραφα δηλαδή) τα άρθρα και άλλα ψιλά παραλείπονται χάριν συντομίας. Το όπως, όμως, πρέπει να παραμένει στο εν λόγω απολίθωμα.
Σπαρταριστό για τις μετοχές, από το σημερινό κομμάτι του Μπουκάλα:
Έτυχε να κάνω τη θητεία μου μόλις εισαγόταν το μονοτονικό. Από φόβο μην τους ξεφύγει καμιά περισπωμένη ή δασεία και οι του ΠΑΣΟΚ τους κυνηγήσουν σαν αντιδραστικούς, οι αξιωματικοί έβρισκαν τίποτα γραμματιζούμενους, τους έδιναν τις επίσημες αναφορές τους κι αυτοί με το διορθωτικό αντί όπλου έσβηναν τα πνεύματα του πονηρού. Ένα από τα έγγραφα που μου είχαν δώσει προς διόρθωση επιγραφόταν «Κατάλογος συγκεντρωθέντων ταυτοτήτων». Τυπολάτρης εγώ, ανέφερα ευπειθώς στον συνταγματάρχη ότι η ταυτότητα είναι γένους θηλυκού, άρα πρέπει να γράψουμε «συγκεντρωθεισών». «Τι ’ναι αυτά που λες», άστραψε και βρόντηξε. «Εμείς στο ΓΕΣ το ’χουμε έτσι δεκαετίες τώρα, δεν θα μας τα χαλάσουν όλα οι κομμουνιστές».
Έτυχε να κάνω τη θητεία μου μόλις εισαγόταν το μονοτονικό. Από φόβο μην τους ξεφύγει καμιά περισπωμένη ή δασεία και οι του ΠΑΣΟΚ τους κυνηγήσουν σαν αντιδραστικούς, οι αξιωματικοί έβρισκαν τίποτα γραμματιζούμενους, τους έδιναν τις επίσημες αναφορές τους κι αυτοί με το διορθωτικό αντί όπλου έσβηναν τα πνεύματα του πονηρού. Ένα από τα έγγραφα που μου είχαν δώσει προς διόρθωση επιγραφόταν «Κατάλογος συγκεντρωθέντων ταυτοτήτων». Τυπολάτρης εγώ, ανέφερα ευπειθώς στον συνταγματάρχη ότι η ταυτότητα είναι γένους θηλυκού, άρα πρέπει να γράψουμε «συγκεντρωθεισών». «Τι ’ναι αυτά που λες», άστραψε και βρόντηξε. «Εμείς στο ΓΕΣ το ’χουμε έτσι δεκαετίες τώρα, δεν θα μας τα χαλάσουν όλα οι κομμουνιστές».
Στο νήμα με τίτλο «του πτωχεύσαντα και του παραιτηθέντα» καταπιάστηκα με τη γενική πτώση αυτών των μετοχών που καλώς ή κακώς απορρίπτουν το λόγιο -ος (του πτωχεύσαντος, του παραιτηθέντος) και θα πρέπει για κάποιο διάστημα να αντιμετωπίσουν τη χλεύη των καθαρολόγων μέχρι να δουν προκοπή και να βρουν θέση κι αυτές στις γραμματικές.
Ένα φαινόμενο που δεν το έχω μελετήσει καθόλου και που δεν ξέρω και πού να πάω να διαβάσω, να μην κάθομαι να ψάχνω μόνος μου, είναι οι μετοχές παθητικού ενεστώτα και παρακειμένου, όπως επαναλαμβανόμενος και επανειλημμένος. Συνήθως είναι επιθετοποιημένες, σπάνια κανονικές. Μπορεί να υπάρχει σε χρήση μόνο μετοχή του ενεστώτα (π.χ. οφειλόμενα ποσά) ή μόνο του παρακειμένου (π.χ. προσεγμένη δουλειά). Και υπάρχει και θέμα μεταφραστικό από τα αγγλικά. Οι Αγγλοσάξονες έχουν μία μόνο επιθετική παθητική μετοχή, π.χ. condensed (σε ρόλο επιρρηματικής μετοχής έχουν απ' όλα: being condensed, having been condensed). Συνήθως έχει τη σημασία της μετοχής παρακειμένου, αλλά ας πάρουμε την περίπτωση του oppressed. Τι είναι οι oppressed people; Καταπιεσμένοι ή καταπιεζόμενοι; Καταδυναστευμένοι ή καταδυναστευόμενοι; Εγώ πιστεύω ότι είναι το δεύτερο, καταδυναστευόμενοι.
Όλα αυτά επειδή διάβασα σε άρθρο του Στάμου Ζούλα στην κυριακάτικη Καθημερινή τρεις φορές τη μετοχή δυναστευμένων (των πάσης μορφής «δυναστευμένων», την περιπτωσιακή απογοήτευση και οργή των δυναστευμένων, τη μεγάλη μάζα των «δυναστευμένων» συμπολιτών) και μου έπεσε βαρύ δίπλα στις άλλες μετοχές: ένα νέο δανειοδοτούμενο ευδαιμονισμό, η ΔΕΚΟκρατούμενη ΓΣΕΕ, της στρατιάς των «θιγομένων» των ΔΕΚΟ, η διατήρηση αυτών των «κεκτημένων».
Θα ψάξω να δω τι λέει ο Μπαμπινιώτης ή άλλοι για τις παθητικές μετοχές, αλλά έχει ενδιαφέρον αυτό το φαινόμενο, που κάποια ρήματα έχουν μόνο τη μια ή την άλλη μετοχή, και που δεν έχουμε πρόβλημα να χρησιμοποιούμε τη μετοχή παρακειμένου με σημασία ενεστώτα. Ή έχουμε αν το καταλάβουμε;
Ένα φαινόμενο που δεν το έχω μελετήσει καθόλου και που δεν ξέρω και πού να πάω να διαβάσω, να μην κάθομαι να ψάχνω μόνος μου, είναι οι μετοχές παθητικού ενεστώτα και παρακειμένου, όπως επαναλαμβανόμενος και επανειλημμένος. Συνήθως είναι επιθετοποιημένες, σπάνια κανονικές. Μπορεί να υπάρχει σε χρήση μόνο μετοχή του ενεστώτα (π.χ. οφειλόμενα ποσά) ή μόνο του παρακειμένου (π.χ. προσεγμένη δουλειά). Και υπάρχει και θέμα μεταφραστικό από τα αγγλικά. Οι Αγγλοσάξονες έχουν μία μόνο επιθετική παθητική μετοχή, π.χ. condensed (σε ρόλο επιρρηματικής μετοχής έχουν απ' όλα: being condensed, having been condensed). Συνήθως έχει τη σημασία της μετοχής παρακειμένου, αλλά ας πάρουμε την περίπτωση του oppressed. Τι είναι οι oppressed people; Καταπιεσμένοι ή καταπιεζόμενοι; Καταδυναστευμένοι ή καταδυναστευόμενοι; Εγώ πιστεύω ότι είναι το δεύτερο, καταδυναστευόμενοι.
Όλα αυτά επειδή διάβασα σε άρθρο του Στάμου Ζούλα στην κυριακάτικη Καθημερινή τρεις φορές τη μετοχή δυναστευμένων (των πάσης μορφής «δυναστευμένων», την περιπτωσιακή απογοήτευση και οργή των δυναστευμένων, τη μεγάλη μάζα των «δυναστευμένων» συμπολιτών) και μου έπεσε βαρύ δίπλα στις άλλες μετοχές: ένα νέο δανειοδοτούμενο ευδαιμονισμό, η ΔΕΚΟκρατούμενη ΓΣΕΕ, της στρατιάς των «θιγομένων» των ΔΕΚΟ, η διατήρηση αυτών των «κεκτημένων».
Θα ψάξω να δω τι λέει ο Μπαμπινιώτης ή άλλοι για τις παθητικές μετοχές, αλλά έχει ενδιαφέρον αυτό το φαινόμενο, που κάποια ρήματα έχουν μόνο τη μια ή την άλλη μετοχή, και που δεν έχουμε πρόβλημα να χρησιμοποιούμε τη μετοχή παρακειμένου με σημασία ενεστώτα. Ή έχουμε αν το καταλάβουμε;
Οι μετοχές παθητικού ενεστώτα είναι ψιλοσπάνιες. Δεν νομίζω ότι είναι συχνό το "καταπιεζόμενοι" και, εν πάση περιπτώσει, δεν έχει καμμιά τρελή διαφορά από το "καταπιεσμένοι". Η καταπίεση δεν είναι κάτι που έρχεται και φεύγει, σαν επούλωση πληγής. Αν είσαι καταπιεσμένος, σημαίνει ότι είσαι σε κατάσταση καταπίεσης. Αν ελευθερωθείς από την καταπίεση, παύεις να είσαι καταπιεσμένος. Μπορούμε να το δούμε και με το απλό "πιεσμένος". Ένα κουμπί που είναι πιεσμένο, συνεχίζει να είναι πιεσμένο μέχρι να το ελευθερώσουμε. Τουλάχιστον αυτό αντιλαμβάνομαι εγώ.
sarant
¥
Βάλε στις μετοχές αυτές και τη "λαθεμένη" "εκμεταλλευόμενοι" που χρησιμοποιείται μόνο αυτή και όχι η "εκμεταλλευμένοι" (σε αντιστοιχία με το exploited), σε ζευγάρια όπως "εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενοι". Και βέβαια, άλλο είναι η δοκιμαζόμενη μεσαία τάξη και άλλο η δοκιμασμένη συνταγή παραπλάνησης των ψηφοφόρων.
Διάβασα σε σχέση με μια εκδήλωση:
«οι *συμμετάσχοντες θα έχουν την ευκαιρία να...»
Μπορεί στο διαδίκτυο να υπάρχουν πολλά *συμμετάσχοντες αλλά στη γραμματική δεν υπάρχει τύπος με αυτό τον τονισμό. Έχει τα προβληματάκια του το ρήμα στη δημοτική: από τον λόγιο αόριστο μπορεί να δούμε το τρίτο ενικό πρόσωπο, συμμετέσχε, αλλά συνήθως χρησιμοποιούμε, όπως και στο ρήμα έχω, τον παρατατικό: συμμετείχα / συμμετείχε.
Ο λόγιος αόριστος φτιάχνει μετοχή ο συμμετασχών, οι συμμετασχόντες. Κι αυτό είναι μόνο αόριστος (ο μέλλων της αρχαίας είναι οι συμμεθέξοντες). Σε διατυπώσεις σαν την παραπάνω λέμε:
«οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να...»
Για μετοχές σαν τους συμμετέχοντες:
http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?1683-Οι-μετοχές&p=42904&viewfull=1#post42904
Στο ΛΚΝ:
http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html?lq=συμμετέχω%&dq=
«οι *συμμετάσχοντες θα έχουν την ευκαιρία να...»
Μπορεί στο διαδίκτυο να υπάρχουν πολλά *συμμετάσχοντες αλλά στη γραμματική δεν υπάρχει τύπος με αυτό τον τονισμό. Έχει τα προβληματάκια του το ρήμα στη δημοτική: από τον λόγιο αόριστο μπορεί να δούμε το τρίτο ενικό πρόσωπο, συμμετέσχε, αλλά συνήθως χρησιμοποιούμε, όπως και στο ρήμα έχω, τον παρατατικό: συμμετείχα / συμμετείχε.
Ο λόγιος αόριστος φτιάχνει μετοχή ο συμμετασχών, οι συμμετασχόντες. Κι αυτό είναι μόνο αόριστος (ο μέλλων της αρχαίας είναι οι συμμεθέξοντες). Σε διατυπώσεις σαν την παραπάνω λέμε:
«οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να...»
Για μετοχές σαν τους συμμετέχοντες:
http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?1683-Οι-μετοχές&p=42904&viewfull=1#post42904
Στο ΛΚΝ:
http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html?lq=συμμετέχω%&dq=
Καλημέρα
Για τη δημιουργία των λόγιων μετοχών έχει σημασία αν το θέμα του αρχαίου ρήματος λήγει σε α, ε ή ο. Είναι ρήμα σε -άω, -έω ή -όω; Στη γραμματική της αρχαίας είχαμε τα παραδείγματα με τα ρήματα τιμάω, ποιέω και δηλόω, και μας έδιναν μετοχές:
τιμών, τιμώσα, τιμών
ποιών, ποιούσα, ποιούν
δουλών, δουλούσα, δουλούν
Το ζω (ζήω) είχε ζων, ζώσα, ζων
Και βέβαια παίρνανε περισπωμένες.
Πας εδώ:
http://www.lexigram.gr/lex/newg/#Hist1
και μπορείς να βρίσκεις λόγιες μετοχές των ρημάτων της ΝΕ.
Αλλιώς, εδώ
http://www.lexigram.gr/lex/arch/#Hist0
βρίσκεις την κλίση των αρχαίων.
Στα παραδείγματά σου: το κυβερνώ ήταν κυβερνάω, αλλά το σημερινό κρατάω-κρατώ ήταν κρατέω, γι' αυτό και οι κρατούντες.
Για τη δημιουργία των λόγιων μετοχών έχει σημασία αν το θέμα του αρχαίου ρήματος λήγει σε α, ε ή ο. Είναι ρήμα σε -άω, -έω ή -όω; Στη γραμματική της αρχαίας είχαμε τα παραδείγματα με τα ρήματα τιμάω, ποιέω και δηλόω, και μας έδιναν μετοχές:
τιμών, τιμώσα, τιμών
ποιών, ποιούσα, ποιούν
δουλών, δουλούσα, δουλούν
Το ζω (ζήω) είχε ζων, ζώσα, ζων
Και βέβαια παίρνανε περισπωμένες.
Πας εδώ:
http://www.lexigram.gr/lex/newg/#Hist1
και μπορείς να βρίσκεις λόγιες μετοχές των ρημάτων της ΝΕ.
Αλλιώς, εδώ
http://www.lexigram.gr/lex/arch/#Hist0
βρίσκεις την κλίση των αρχαίων.
Στα παραδείγματά σου: το κυβερνώ ήταν κυβερνάω, αλλά το σημερινό κρατάω-κρατώ ήταν κρατέω, γι' αυτό και οι κρατούντες.
Πολλά τα ευρήματα για "μεσούσης της σεζόν", κι ακούγεται πολύ συχνά και σε αθλητικές εκπομπές. Με την ευκαιρία, από το ΧΛΝΓ:Ένα ρήμα που, αν υπήρχε σχετικό χρηματιστήριο, η μετοχή του δεν θα 'πεφτε ποτέ, είναι το μεσώ (-όω).Ακόμη και επί Δημητράκου, στο σχετικό λήμμα γίνεται αναφορά κατεξοχήν στη μετοχή τού ενεστώτα. Η εν λόγω μετοχή ζει και βασιλεύει, στη γενική πτώση, ακολουθούμενη από δεύτερη γενική, δημιουργώντας ένα σαγηνευτικότατο μίγμα λογιοτατισμού στο οποίο δεν μπορεί να αντισταθεί κανείς νεοκαθαρολόγος: http://www.google.com/search?q=μεσο...-us&ie=UTF-8&oe=UTF-8&startIndex=&startPage=1. Χρυσούν βραβείο θα μου επιτρέψετε να απονείμω στην ακόλουθη είδηση σχετικά με ερώτηση της Ά. Γκερέκου: Κλειστό το Γραφείο Πληροφόρησης του ΕΟΤ στην Κέρκυρα, μεσούσης της τουριστικής σεζόν.
μεσούντος μτχ., μεσούσης |γεν. της μτχ. ενεστ. του ρ. μεσώ| (λόγ.): (+ γεν.) στο μέσο ενός χρονικού διατήματος, μιας κατάστασης, μιας διαδικασίας, ενός γεγονότος: μεσούντος του αγώνα ... Μεσούσης της δίκης / προεκλογικής περιόδου ...