Ερωτόκριτος στα αγγλικά

[maraki]

Καλησπέρα σ'όλα τα μέλη της Λεξιλογίας,

Καταρχήν, θα ήθελα να δώσω συγχαρητήρια για το φόρουμ σας και την θαυμάσια δουλειά που κάνετε. Αν και σας διαβάζω καθημερινά εδώ και κάμποσους μήνες, εντούτοις είναι η πρώτη φορά που παίρνω το θάρρος να σας γράψω.

Θα ήθελα να σας ρωτήσω το εξής: γνωρίζετε αν υπάρχει διαθέσιμη στο διαδίκτυο κάποια μετάφραση του Ερωτόκριτου στα αγγλικά; Δυστυχώς,η μέχρι τώρα αναζήτηση δεν έφερε κάποιο αποτέλεσμα..

Βασικά ψάχνω την μετάφραση των συγκεκριμένων στίχων:

Ποιός εις τον Kόσμο εφάνηκε, κι Aγάπη δεν κατέχει;
Ποιός δεν την εδικίμασε; ποιός δεν την-ε ξετρέχει;
Πέτρες, δεντρά, και σίδερα, και ζα στην Oικουμένη,
όλα γνωρίζουν, και γρικούν τον Πόθον πως τα γιαίνει.
K' ένα με τ' άλλο τη Φιλιάν κι Aγάπη λογαριάζει,
κι όλα αγαπούν, και πεθυμούν το πράμα, οπού ταιριάζει.
Mα όλα για μένα εσφάλασι, και πάσιν άνω-κάτω,
για με ξαναγεννήθηκεν η Φύση των πραμάτων'.

Mα για να πάψει ο λογισμός ετούτος που σε κρίνει,
κι ελπίδα μιά παντοτινή στους δυό μας ν' απομείνει
Βάλε το δαχτυλιδι εις το δεξιό σου χέρι,
σημάδι πως, ώστε να ζω, θα είσαι δικό μου ταίρι.

Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για τις απαντήσεις σας.

 

[azimuthios]

Καλημέρα, maraki και καλώς όρισες.

Πιθανόν να σου την έχω το απόγευμα μετά τις 3 αν δεν βιάζεσαι πολύ. Δυστυχώς δεν μπορώ νωρίτερα. Πες μου μόνο από ποιο σημείο είναι οι στίχοι αυτοί για να μην ψάχνω σε όλο το βιβλίο.

 

[Palavra]

Βλέπω εδώ ότι πρόκειται για το στίχο 1266, ενότητα Γ'. Μιλάει η Αρετούσα και το απόσπασμα είναι το παρακάτω:

"Φίλος για φίλον είδαμε να πέσει ν' αποθάνει,
κ' ετούτα'ναι τα πωρικά, οπού η Αγάπη κάνει.
K' εγώ, που σου'μαι φίλαινα, και τέκνο στην Αγάπη,
ο-για το φόβον της ασκιάς ο νους σου επαρατράπη;
Και τάχα εξαναγίνηκεν εις κάθε πράμα η Φύση,
κ' εκείνα, οπού ξετέλειωσε, θέ' να τα καταλύσει;
Ποιός εις τον Κόσμο εφάνηκε, κι Αγάπη δεν κατέχει;
Ποιός δεν την εδικίμασε; ποιός δεν την-ε ξετρέχει;
Ό[χι] οι ανθρώποι μοναχάς, που'χου' θωριάν, και γνώση,
τρέχουν εις τούτο το δεντρό τσ' Αγάπης, για να τρώσι.
Πέτρες, δεντρά, και σίδερα, και ζα στην Οικουμένη,
όλα γνωρίζουν, και γρικούν τον Πόθον πως τα γιαίνει.
K' ένα με τ' άλλο τη Φιλιάν κι Αγάπη λογαριάζει,
κι όλα αγαπούν, και πεθυμούν το πράμα, οπού ταιριάζει.
Μα όλα για μένα εσφάλασι, και πάσιν άνω-κάτω,
για με ξαναγεννήθηκεν η Φύση των πραμάτω'."

Το δεύτερο απόσπασμα (πάλι Αρετούσα) ξεκινά από το στίχο 1445:

"Μα για να πάψει ο λογισμός αυτόνος που σε κρίνει,
κι ολπίδα μιά παντοτινή στους δυό μας ν' απομείνει,
την ώραν τούτη θέλεις δει, κι ας πάψει η έγνοια η τόση,
πράμα-ν οπού παρηγοριάν πολλή σου θέλει δώσει."

Καλώς όρισες, maraki :)

 

[azimuthios]

Ποιός εις τον Κόσμο εφάνηκε, κι Αγάπη δεν κατέχει;
Ποιός δεν την εδικίμασε; ποιός δεν την-ε ξετρέχει;
Πέτρες, δεντρά, και σίδερα, και ζα στην Οικουμένη,
όλα γνωρίζουν, και γρικούν τον Πόθον πως τα γιαίνει.
K' ένα με τ' άλλο τη Φιλιάν κι Αγάπη λογαριάζει,
κι όλα αγαπούν, και πεθυμούν το πράμα, οπού ταιριάζει.
Μα όλα για μένα εσφάλασι, και πάσιν άνω-κάτω,
για με ξαναγεννήθηκεν η Φύση των πραμάτω'."

Who in this world has never glimpsed Love's face?
Who has not yearned, who has not joined the chase?
But every living thing, seared by Love's fire,
Knows how to meet and how to quench desire;
And every one, in its appointed place,
Knows Love's sweet kiss and longs for Love's embrace.
On me, on me alone, fate seems to frown -
The course of things has been turned upside - down! (1269-1278)

"Μα για να πάψει ο λογισμός αυτόνος που σε κρίνει,
κι ολπίδα μιά παντοτινή στους δυό μας ν' απομείνει,
την ώραν τούτη θέλεις δει, κι ας πάψει η έγνοια η τόση,
πράμα-ν οπού παρηγοριάν πολλή σου θέλει δώσει."

But so that you should oust your thoughts of rue,
And everlasting hope stay with us two,
This hour shall bring you something to release
You of your carking doubts and give you peace. (1447-1450)

Kornaros, Vitsentzos, Erotokritos, trans. Theodore Ph. Stephanides, Papazissis publishers, Athens, 1984.

 

[Themis†]

Οι δύο τελευταίοι στίχοι που ζήτησε το maraki δεν είναι συνέχεια των δύο προηγούμενων, είναι οι στίχοι Γ 1465-66:

Λέγει του· "Nά, και βάλε το εις το δεξό σου χέρι,
σημάδι πως, ώστε να ζω, είσαι δικό μου ταίρι.

 

[azimuthios]

Sorry, πήρα της Παλάβρα το ποστ και έγραψα... Grazie, Themis!

As she exclaimed:
Aretousa
Wear this ring as a sign
That I am ever yours and you are mine;

 

[Palavra]

Κι εγώ συγγνώμη, βιασύνη γαρ... (για να μην πω για τον Αϊζενχάουερ )

 

[azimuthios]

Ήμαθες, Παλάβρα μου,
της Λέξις τα μαντάτα;
Το ποστ σου με εξόρισε
στ' Ερωτόκριτου τη στράτα!

Τέσσερις ώρες μονάχα
μου 'δωκε ν' ανημένω
κι εγώ πήγα κι έβαλα
ένα στίχο ξένο...

 

[Palavra]

Κατέχω το, ο κομπιούτερ σου,
σήμερα σε παιδεύει
σκουλήκι, βρομοσκούληκο
να σέρνεται γυρεύει

Και δε μπορείς ν'αντισταθείς
σα θέλουνε τα μπιτ του
Νικούν τηνε τη γνώμη σου
κι αλλάζει η όρεξή σου

Μια χάρη αφέντη σου ζητώ
κι εκείνη θέλω μόνο
Και με τα'κείνη ολόχαρη
το ποστ μου το τελειώνω

Όταν θα βάνεις τ' αγγλικά
να τα διπλοκοιτάξεις
γιατί φυρό μου ειν' το μυαλό
και πού να το αλλάξεις...

 

[Themis†]

Τις δεκαπέντε συλλαβές όμορφα ορδινιάζεις
με τέχνη και με μαστοριά το στίχο σου τον σιάζεις.

Κι αν-ε θαρρείς δεν έχεις ξια και πράμα δεν θυμάσαι
μην το αλλάξεις το μυαλό: καλά απιλογάσαι.

 

[Earion]

Η μετάφραση αυτή στα αγγλικά έγινε από τον επί χρόνια κάτοικο Κέρκυρας, γιατρό και φίλο της λογοτεχνίας Θεόδωρο Στεφανίδη (1896-1983). Η (μεταθανάτια) έκδοση είναι αφιερωμένη στους αδελφούς Λώρενς και Τζέραλντ Ντάρελ, ο ένας δε από αυτούς, ο Λώρενς, προλογίζει με ελαφρά συγκίνηση για τον παλιό του φίλο, ο οποίος του γνώρισε τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία (ακόμη περισσότερο δάσκαλος στάθηκε ο Στεφανίδης για τον δεκάχρονο τότε Τζέραλντ, που εξελίχθηκε σε λαμπρό φυσιοδίφη). Ο πολυάσχολος και πολυεπιστήμων Στεφανίδης, μέλος του κύκλου του Κατσίμπαλη και μεταφραστής στα αγγλικά του Παλαμά, κάνει την εμφάνισή του τόσο στη Σπηλιά του Πρόσπερου όσο και στο Η οικογένειά μου και άλλα ζώα. Μέρος της αλληλογραφίας του με τον Λώρενς εκδόθηκε το 2007.

 

[azimuthios]

Για τους στίχους τα λόγια είναι περιττά, αλλά και η σύλληψη και η εκτέλεση είναι εντυπωσιακές. Απολαύστε το!

 

[nickel]

Η ιδέα δεν είναι πρωτότυπη, αναφέρουν άλλωστε ότι το εμπνεύστηκαν από το Playing for Change. Η εκτέλεση είναι πράγματι εντυπωσιακή, συγκινητικά καλή. Από τα ωραιότερα πράγματα που άκουσα και είδα τους τελευταίους μήνες. Σ' ευχαριστούμε, Αζ, αλλά κυρίως ευχαριστούμε τους δημιουργούς.

 

[azimuthios]

Ναι, με τη λέξη σύλληψη εννοούσα και την πρωτότυπη ιδέα, αλλά η προσαρμογή τότε είναι εξαιρετική. Εμένα ο Ερωτόκριτος για έναν ανεξήγητο λόγο καταφέρνει και με συγκινεί πάντα, πόσο μάλλον όταν εκτελείται με αυτόν τον τρόπο.

 

[daeman]

...
Σήμερο ανεντράνισα και είν' αυτοί αιτία
που στην ψυχή μου πέψανε τς ελπίδας αγγελία
Ευχαριστώ σε, αδερφέ, τι δώρο ανέλπιστο ήταν αυτό!

Τα λόγια για τους στίχους μπορεί να 'ναι περιττά, οι ίδιοι οι στίχοι όμως ποτέ.
Απάνθισμα από τον Ερωτόκριτο κορφολογήσαν, το 'πανε και το παίξανε ψυχωμένα, ίσα στην καρδιά.

Του Κύκλου τα γυρίσματα που ανεβοκατεβαίνου
Και του τροχού που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνου

Και των αρμάτω οι ταραχές, έχθρητες και τα βάρη
Του Έρωτα η μπόρεση και τση φιλιάς η χάρη

Ετούτα μ' εκινήσασι τη σήμερον ημέρα
ν' αναθιβάλω και να πω τα κάμαν και τα φέρα

Τότες μια αγάπη μπιστική στον κόσμο εφανερώθη
Κι εγράφτη μέσα στην καρδιά κι ουδέ ποτέ τση ελειώθη

Και με τιμή ήσαν δυό κορμιά στου πόθου το καμίνι
Και κάμωμα πολλά ακριβό σ' έτοιους καιρούς εγίνη

Ήκουσες, Αρετούσα μου, τα θλιβερά μαντάτα
Ο κύρης σου με ξόρισε στης ξενιτιάς τη στράτα

Τέσσερις μέρες μοναχά μου 'δωκε ν' ανιμένω
Κι απόι να ξενιτευτώ, πολλά μακρά να πηαίνω

Και πώς να σ' αποχωριστώ και πως να σου μακρύνω
Και πώς να ζήσω δίχως σου στον ξορισμόν εκείνο;

Κατέχω το κι ο κύρης σου γλήγορα σε παντρεύγει
Ρηγόπουλο, αφεντόπουλο, σαν είσ' εσύ γυρεύει

Κι ο κύρης όντε βουληθεί και θε να με παντρέψει
Και δω πως γάμο κτάσσεται και το γαμπρό γυρέψει

Καλλιά θανάτους εκατό την ώρα θέλω πάρει
Άλλος παρά ο Ρωτόκριτος γυναίκα να με πάρει

Παρακαλώ, θυμού καλά, ό,τι σου λέγω τώρα
Και γρήγορα μισεύγω σου, μακραίνω από τη χώρα

Μα όπου κι αν πάγω, όπου βρεθώ και τον καιρόν που ζήσω
Τάσσω σου άλλη να μη δω μουδέ ν' αναντρανίσω

Καλλιά 'χω εσέ με θάνατο παρ' άλλη με ζωή μου
Για σένα εγεννήθηκε στον κόσμο το κορμί μου

Τούτο εδόθη σ' όλους μας: ό,τι κι αν πεθυμούμε
Μ' όλον οπού 'ναι δύσκολον, εύκολο το κρατούμε

Κι εύκολα το πιστεύγομε κείνο που μας αρέσει
Και κάθα είς σ' τούτο μπορεί να σφάλει και να φταίση

Tα πάθη πια δεν κιλαδεί το πρικαμένο αηδόνι
αμέ πετά πασίχαρο, μ' άλλα πουλιά σιμώνει

Ετούτ' η αγάπη η μπιστική με τη χαρά ετελειώθη
Και πλερωμή στα βάσανα μεγάλη τώς εδόθη

Για τούτο οπού 'ναι φρόνιμος, μηδέ χαθεί στα πάθη
Το ρόδο κι όμορφος αθός γεννάται μες στ' αγκάθι

Και κάθα εις που εδιάβασεν, εδά κι ας το κατέχει
Μη χάνεται στα κίντυνα, μα πάντα ελπίδα ας έχει

Στάλα τη στάλα το νερό το μάρμαρο τρυπά το
Εκείνο που μισεί κανείς γυρίζει κι αγαπά το

Τα μάτια δεν καλοθωρούν στο μάκρεμα του τόπου
Μα πλια μακρά και πλια καλλιά θωρεί η καρδιά του ανθρώπου

Απ' ό,τι κάλλη έχει άνθρωπος τα λόγια έχουν τη χάρη
Να κάμουσιν κάθε καρδιάν παρηγοριά να πάρει

Για μένα όλα σφάλουσι και πάσιν άνω-κάτω
Για με ξαναγεννήθηκε η φύση των πραγμάτω

Για μένα όλα σφάλουσι και πάσιν άνω-κάτω
Για με ξαναγεννήθηκε η φύση των πραγμάτω


Και να 'τανε από μια μεριά ο Μάνος Κατράκης να τους ακούσει - κι όπως στον Κουτσουρέλη αποκάτω -
να τους κεράσει και να πει: Γεια σας, λεβεντιές!

 

[cougr]

It was only by chance that I came across this post (as well as the preceding corresponding video posted by azimuthios - thanks for posting, it's sensational!) and I was just hoping that someone might provide a translation of the stanzas below.

I know I'm not asking for much but it would be tremendously appreciated.

 

[daeman]

...
Until someone who has any of the English translations* comes along, just for the fun of it, here's a singable quickie in rhyme of the three most frequently sung couplets:

Ήκουσες, Αρετούσα μου, τα θλιβερά μαντάτα
Ο κύρης σου με ξόρισε στης ξενιτιάς τη στράτα

Τέσσερις μέρες μοναχά μου 'δωκε ν' ανιμένω
Κι απόι να ξενιτευτώ, πολλά μακρά να πηαίνω

Και πώς να σ' αποχωριστώ και πως να σου μακρύνω
Και πώς να ζήσω δίχως σου στον ξορισμόν εκείνο;


Have you heard, my Arethousa, the news are sad today
Your lord and father banished me, in exile I must stray

Only four days I have left before that day’s upon me
I must depart for foreign lands, away from you, he told me

How can I ever part from you, how can I stay asunder
How can I live from you afar and ostracized down under


along with the last one by Theodore Stephanides which I found in the thread Ερωτόκριτος στα αγγλικά:

Για μένα όλα σφάλουσι και πάσιν άνω-κάτω
Για με ξαναγεννήθηκε η φύση των πραγμάτω

On me, on me alone, fate seems to frown -
The course of things has been turned upside - down!


*A complete translation to English was made by Theodore Stephanides in verse, and by Betts, Gauntlett and Spilias in prose.
(the latter available in Melbourne from the Australian Association of Byzantine Studies)

 

[cougr]

Thanks very much daeman, I immensely appreciate your efforts. I actually had the book by Stathis Gauntlett et al. it's now just a matter of tracking it down when and if I can remember to whom I lent it.

PS: Love your sense of humour, it's pretty chill!!!

 

[daeman]

Don't mention it, Cougr; :) it was just an audacious but pleasant escape from the tedious urgencies of the moment, and its product too raw for my taste, at least. I only wish I had the time, the proper frame of mind and most of all the necessary skills to translate some more so that it can be sung in the same tune.

As for the humour, it was indeed chill but - apart from the fact that I couldn't find an appropriate rhyme for asunder - in all sincerity, only the harmless handle of the knife was pointed at your current location, without insinuating anything, of course. Unfortunately, the bitter point was aimed at myself and my family: lately I'm having frequent thoughts of migrating to some place that the powers that be (and particularly its inhabitants) have not forsaken, and I always liked the idea of down under, to get up and over all that crap.

 

[daeman]

...
Για να διευκολυνθεί όποιος έχει τη μετάφραση του Ερωτόκριτου στα αγγλικά, ορίστε οι αριθμοί των στίχων στο πρωτότυπο, με τη σειρά που ακούγονται στο τραγούδι (εκτός από το δίστιχο παρακάτω):

Μέρος 1ο, στίχοι 1-8, 21-24.
Μέρος 3ο, στίχοι 1353-1354,1359-1362, 1365-1366, 1441-1444, 1391-1392, 1395-1398, 707-710.
Μέρος 5ο, στίχοι 785-786, 1511-1516.
Στάλα τη στάλα το νερό το μάρμαρο τρυπά το
Εκείνο που μισεί κανείς γυρίζει κι αγαπά το ;;;
Μέρος 1ο, στίχοι 1061-1062, 871-872.