Επίθετο σε γενική μετά το ουσιαστικό

[sarant]

Εντάξει, ο τίτλος δεν είναι και τόσο σαφής, οπότε θα δώσω παράδειγμα.

Άκουγα ραδιόφωνο και η σχολιάστρια είπε για μια ταινία που είχε μια "ουρά του απιστεύτου" αντί να πει "απίστευτη ουρά"

Και πριν από λίγο καιρό, άλλος είπε για "μαγαζιά που είναι του πανακρίβου"

Να προσεχτεί ότι ο τόνος πέφτει, άρα, θάλεγε κανείς, το επίθετο είναι σαν να ουσιαστικοποιείται.

Είναι κάμποσα χρόνια που έχω προσέξει αυτό το σχήμα, στον προφορικό λόγο, που μάλλον για εφέ γίνεται. Αναρωτιέμαι αν έχει σχολιαστεί εδώ ή αλλού.

 

[nickel]

Καλημέρα.

Εγώ δεν τα έχω προσέξει αυτά τα άκρως αργκοτικά. Μου θυμίζουν γιορτές, έτσι που διατυπώνονται.

Δεν νομίζω ότι τα έχουμε σχολιάσει εδώ, αλλά δεν είμαι ο πιο αξιόπιστος ως προς το περιεχόμενο της Λεξιλογίας. :)

 

[drsiebenmal]

Εγώ θα ήθελα να ρισκάρω και μια πιθανή προέλευση: «του Θεμιστοκλέους, βεβαίως βεβαίως». Το πασίγνωστο και ευκόλως εννοούμενο «βεβαίως βεβαίως» παραλείπεται και μένει μόνο η εισαγωγική καθαρευουσιάνικη γενική. Η εξέλιξη αυτή όμως δεν θα πρέπει να ξεκίνησε την εποχή που πρωτοκυκλοφόρησε η ταινία αλλά αργότερα, όταν η μορφή αυτής της γενικής θα μπορούσε να προκαλέσει γέλιο. ϊσως χρησιμοποιήθηκε από κάποιον κωμικό της δεκαετίας του 1980 σε κάποια παρωδία (σκέφτομαι, κυρίως, τον Χάρυ Κλυν).

 

[dharvatis]

Πριν από μερικά χρόνια ήταν πολύ της μοδός (sic), νομίζω ότι τώρα έχει ξεπεραστεί. Σχολιάζει σχετικά και το σλανγκρ (συγγνώμη για το λεξιλόγιο στο λινκ): :-D
http://www.slang.gr/definition/17533-geniki-anti-onomastikis

 

[sarant]

Μπράβο Δημήτρη, μπράβο και στο σλανγκρ. Κι εγώ τώρα που το σκέφτομαι, σαν να έχει περάσει λίγο η μόδα του, άλλωστε και το λήμμα στο σλανγκρ είναι εξαετίας.

 

[drsiebenmal]

ΟΚ, αλλά το λήμμα στο σλανγκρ απλώς βοηθάει στον χρονικό εντοπισμό. Δεν συμβάλλει στο πώς ξεκίνησε αυτή η μόδα όμως.

 

[nickel]

Από αυτό το πλακατζίδικο νομίζω ότι ξεκίνησε:

http://www.slang.gr/definition/2692-agamitou-kai-apartou-gonia

 

[drsiebenmal]

Το οποίο νομίζω ότι χρησιμοποιούσε η Μαλβίνα. Ήταν άραγε και δικό της;

 

[sarant]

Το κατέβασμα του τόνου συμφωνεί με την ιδέα ότι ξεκίνησε από δήθεν οδωνύμια.

 

[Themis†]

Η καταγωγή αυτής της χρήσης μπορεί κάλλιστα να είναι πολύ παλιότερη και να έχει να κάνει με την ειρωνική/ σατιρική/ περιπαικτική χρήση τυποποιημένων και πασίγνωστων καθαρευουσιάνικων εκφράσεων. Τα "εκπάγλου" (καλλονής) και "αμέμπτου" (ηθικής) είναι πολύ παλιά ιστορία, το αργότερο των δεκαετιών του 60 και 70. Η γενίκευση μιας τέτοιας χρήσης μπορεί να οδήγησε σε εκφράσεις όπου δεν είναι προφανές το υπονοούμενο ουσιαστικό, ενώ βέβαια το κατέβασμα του τόνου παραμένει απαραίτητη προϋπόθεση της χλευαστικής χροιάς. Και μετέπειτα μπορεί επίσης να προέκυψε συντακτικός επαναπροσδιορισμός του επιθέτου ως ουσιαστικού ("μαγαζί του πανακρίβου"). Όλα αυτά είναι καθαρές πιθανολογήσεις βάσει προσωπικών εμπειριών και ακουσμάτων: δεν θυμάμαι τίποτα χαρακτηριστικό για τα οδωνύμια (μολονότι και μια τέτοια προέλευση θα είχε ουσιαστικά παρόμοιο υπόβαθρο χλευαστικής χρήσης καθαρευουσιάνικων τύπων), μάλλον για όλα φταίνε οι γκόμενες περισσότερο ψωμί έχει ο τρόπος με τον οποίο αναφερόταν στις γυναίκες η συντηρητική ηθικολογία.

Η καταγωγή της χρήσης είναι βέβαια άλλο πράγμα από την εμφάνιση της μόδας. Συμφωνώ ότι αυτή πρέπει να είναι φαινόμενο των δύο τελευταίων δεκαετιών και ήδη σε υποχώρηση.