Είχε διαφύγει της προσοχής ή είχε διαφύγει την προσοχή;
- Thread starter unique
- Start date
Οι απαντήσεις, δυστυχώς, σπάνια είναι τόσο ξεκάθαρες (όπως ξέρεις, άλλωστε) :):
ΛΚΝ, λήμμα διαφεύγω: β. για κτ. που περνά απαρατήρητο, που δε γίνεται αντιληπτό ή γνωστό: Όλα τα παρακολουθεί, τίποτε δεν του διαφεύγει. Πώς μου διέφυγε αυτό το γεγονός; Δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι Διαφεύγει κτ. την προσοχή μου / (σε λόγια σύνταξη) διαφεύγει της προσοχής μου.
Επομένως, η ορθή απάντηση είναι: εξαρτάται.
ΛΚΝ, λήμμα διαφεύγω: β. για κτ. που περνά απαρατήρητο, που δε γίνεται αντιληπτό ή γνωστό: Όλα τα παρακολουθεί, τίποτε δεν του διαφεύγει. Πώς μου διέφυγε αυτό το γεγονός; Δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι Διαφεύγει κτ. την προσοχή μου / (σε λόγια σύνταξη) διαφεύγει της προσοχής μου.
Επομένως, η ορθή απάντηση είναι: εξαρτάται.
Εγώ θα έλεγα, χωρίς να κοιτάξω τα λεξικά, ότι, άσχετα με τη χρήση, το «διαφεύγω της προσοχής» αναπόφευκτα βρομάει λογιοτατισμό.
Αλλά, κοιτάζοντας τα λεξικά, θα πω ότι το ΛΝΕΓ απορρίπτει τη γενική:
διαφεύγει της προσοχής;
Λανθασμένη χρήση. Το σωστό: διαφεύγει την προσοχή: Δεν διαφεύγει την προσοχή μας η δυσκολία που παρουσιάζει η επίλυση τού θέματος. Ήτοι το διαφεύγω συντάσσεται με αιτιατική (πβ. διαφεύγω τον κίνδυνο, τη σύλληψη κ.λπ.).
Αλλά, κοιτάζοντας τα λεξικά, θα πω ότι το ΛΝΕΓ απορρίπτει τη γενική:
διαφεύγει της προσοχής;
Λανθασμένη χρήση. Το σωστό: διαφεύγει την προσοχή: Δεν διαφεύγει την προσοχή μας η δυσκολία που παρουσιάζει η επίλυση τού θέματος. Ήτοι το διαφεύγω συντάσσεται με αιτιατική (πβ. διαφεύγω τον κίνδυνο, τη σύλληψη κ.λπ.).
Πάντως, αν έγραφα στον καθαρευουσιάνο συνταγματάρχη μου στα χρόνια της χούντας και ήθελα να του εξηγήσω ότι διέφυγε την προσοχή μου ότι η πόρτα του κήπου ήταν ανοιχτή και έτσι βγήκε ο σκύλος του στο δρόμο και τον πάτησε αυτοκίνητο, τότε είναι πιθανό ότι θα του έλεγα «διέφυγε της προσοχής μου [...] και ο σκύλος εξήλθε εις τον δρόμο» κτλ κτλ. 
...ο κύων εξήλθε επί της αμαξιτής οδού, Νικέλιε!
...
Νομίζω πως είναι παρόμοια περίπτωση με του διέλαθε που συχνά συντάσσεται με γενική (σωστά ή λανθασμένα; δείτε στο νήμα: διαλανθάνω της προσοχής) και το πήρε και το διαφεύγω η σαρωτική μπάλα του λογιοτατισμού (ή του ενωμοταρχισμού).
Από εκείνο το νήμα, τότε:
Σήμερα, γνήσια διαδικτυακά ευρήματα (όχι μοναδικά όμως· περιλαμβάνονται και τα διπλότυπα λόγω αντιγραφής):
"διέλαθε της προσοχής" - 254
"διέλαθε την προσοχή" - 66
"διέλαθε την προσοχήν" - 15 [έτσι· αν αρτυστείς, να είν' αρνί ;-\]
"διέφυγε της προσοχής" - 301
"διέφυγε την προσοχή" - 107
"διέφυγε την προσοχήν" - 38 [έτσι· ή παπάς παπάς ή ζευγάς ζευγάς ;-\]
Οι διαφορές ίσως να οφείλονται στο ότι τα παλιά ευρήματα ήταν αλταβιστιές, ενώ τα σημερινά γκουγκλιές.
Νομίζω πως είναι παρόμοια περίπτωση με του διέλαθε που συχνά συντάσσεται με γενική (σωστά ή λανθασμένα; δείτε στο νήμα: διαλανθάνω της προσοχής) και το πήρε και το διαφεύγω η σαρωτική μπάλα του λογιοτατισμού (ή του ενωμοταρχισμού).
Από εκείνο το νήμα, τότε:
Σήμερα, γνήσια διαδικτυακά ευρήματα (όχι μοναδικά όμως· περιλαμβάνονται και τα διπλότυπα λόγω αντιγραφής):
"διέλαθε της προσοχής" - 254
"διέλαθε την προσοχή" - 66
"διέλαθε την προσοχήν" - 15 [έτσι· αν αρτυστείς, να είν' αρνί ;-\]
"διέφυγε της προσοχής" - 301
"διέφυγε την προσοχή" - 107
"διέφυγε την προσοχήν" - 38 [έτσι· ή παπάς παπάς ή ζευγάς ζευγάς ;-\]
Οι διαφορές ίσως να οφείλονται στο ότι τα παλιά ευρήματα ήταν αλταβιστιές, ενώ τα σημερινά γκουγκλιές.
...
Και μια σαραντακιά, με την οποία συντάσσομαι, γενικά και αιτιολογημένα:
Πράγματι, στα αρχαία, και το διέλαθε και το διέφυγε συντάσσονται με αιτιατική: διέλαθε/διέφυγε την προσοχή. Ο Μπαμπινιώτης (τουλάχιστο στην έκδοση που έχω μπροστά μου) συστήνει να συντάσσονται επίσης με αιτιατική και στα σημερινά ελληνικά, και το διαφεύγω και το διαλανθάνω. Όμως, ενώ μπορείς να πεις, σε σημερινά ελληνικά, “ο δράστης διαφεύγει την σύλληψη”, το βρίσκω… ελαφρώς περσικό να πεις-γράψεις: “το γεγονός διέφυγε την προσοχή μου”. Ή θα πω “διέφυγε από” ή θα πω ξέφυγε, ή “μου διέφυγε” -άλλωστε, αν ήταν ζωντανή στα σημερινά ελληνικά η χωρίς πρόθεση χρήση του διαφεύγω δεν θα λέγαμε “μου διέφυγε” αλλά “με διέφυγε”.
Ακόμα περισσότερο αυτά ισχύουν για το “διέλαθε”. Η χρήση “διέλαθε την προσοχή” είναι σωστή στα αρχαία. Στα νέα ελληνικά δεν νομίζω να υπάρχει σωστός τρόπος να το πούμε, όσο κι αν αυτό που λέω ακούγεται παραδοξολογία!
Και μια σαραντακιά, με την οποία συντάσσομαι, γενικά και αιτιολογημένα:
Πράγματι, στα αρχαία, και το διέλαθε και το διέφυγε συντάσσονται με αιτιατική: διέλαθε/διέφυγε την προσοχή. Ο Μπαμπινιώτης (τουλάχιστο στην έκδοση που έχω μπροστά μου) συστήνει να συντάσσονται επίσης με αιτιατική και στα σημερινά ελληνικά, και το διαφεύγω και το διαλανθάνω. Όμως, ενώ μπορείς να πεις, σε σημερινά ελληνικά, “ο δράστης διαφεύγει την σύλληψη”, το βρίσκω… ελαφρώς περσικό να πεις-γράψεις: “το γεγονός διέφυγε την προσοχή μου”. Ή θα πω “διέφυγε από” ή θα πω ξέφυγε, ή “μου διέφυγε” -άλλωστε, αν ήταν ζωντανή στα σημερινά ελληνικά η χωρίς πρόθεση χρήση του διαφεύγω δεν θα λέγαμε “μου διέφυγε” αλλά “με διέφυγε”.
Ακόμα περισσότερο αυτά ισχύουν για το “διέλαθε”. Η χρήση “διέλαθε την προσοχή” είναι σωστή στα αρχαία. Στα νέα ελληνικά δεν νομίζω να υπάρχει σωστός τρόπος να το πούμε, όσο κι αν αυτό που λέω ακούγεται παραδοξολογία!
Για να είμαστε σαφείς: σήμερα, τα πράγματα ξεφεύγουν από την προσοχή μας... :)
