Διδασκαλία Βιολογίας στα σχολεία

[Ambrose]

Καλή ερώτηση panadeli. Είναι προσωπική πεποίθηση. Αλλά. Υπάρχει ένα αλλά! Έχει προηγηθεί η απόρριψη του δαρβινισμού (για τους λόγους που έχω ήδη εξηγήσει).

Όταν όμως μιλάω σε αυτό το νήμα για την αλήθεια, τι εννοώ: εννοώ ότι από τη στιγμή που έχουμε μια θεωρία με τόσα πολλά προβλήματα όσο ο δαρβινισμός, θα ήταν καλό αν είχαμε το μυαλό μας λίγο πιο ανοιχτό. Και αυτό είναι που με ενοχλεί με τους επιστήμονες σήμερα. Λαμβάνοντας αξιωματικά σαν δεδομένο ότι ευφυής σχεδιασμός ίσον Θεός ή εξωγήινοι (!), το απορρίπτουν χωρίς καλά-καλά να το εξετάσουν. Δηλαδή, άνθρωποι σαν τον Ντώκινς έχουν ερευνήσει την πιθανότητα θεωρίες όπως τους intelligent design να έχουν βάση; Και αν ναι, θα μπορούσαν να ερευνηθούν επιστημονικά (όπως συζητήσαμε); Ή λειτουργούν με κίνητρα κάπως προσωπικά; Εικάζω ότι ο Ντώκινς έχει τραβήξει κάποιο ζόρι με τη θρησκεία και γι' αυτό αντιδρά έτσι με βιβλίου τύπου The God Delusion. Όμως ο νους πρέπει να μένει ανοιχτός σε ενδεχόμενα ή να τα έχει απορρίψει για να συγκεντρωθεί σε κάτι συγκεκριμένο, εφόσον πρώτα τα έχει εξετάσει.

Και αυτό εννοούσα όταν απαντώντας στην Αλεξάνδρα είπα "Ας μην απορρίπτουμε όμως εκ των προτέρων, επειδή δεν γνωρίζουμε πώς φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση. [...] (άλλωστε ο ευφυής σχεδιασμός δεν μιλάει απαραιτήτως για ένα Θεό, αλλά για ένα ανώτερο επίπεδο ευφυίας)."

Δηλαδή, τα πάντα παίζουν. Το σύμπαν είναι άπειρο. :)

 

[Elsa]

Επίκαιρο άρθρο στο tvxs, για τα εκατόν πενήντα χρόνια από την δημοσίευση του έργου «Η καταγωγή των ειδών». Είναι μετάφραση (πολύ πρόχειρη απ' ότι μου φάνηκε) αναδρομικής «συνέντευξης» του Δαρβίνου στο New Scientist, η οποία είναι βασισμένη στην προσωπική αλληλογραφία του πατέρα της εξελικτικής βιολογίας.

 

[panadeli]

Αμβρόσιε, καταλαβαίνες υποθέτω ότι δεν μπορώ επ' ουδενί να θεωρήσω τις προσωπικές πεποιθήσεις ικανοποιητικό λόγο για την αποδοχή ή την απόρριψη μιας επιστημονικής θεωρίας, όπως επιμένεις να αποκαλείς τον ευφυή σχεδιασμό. Το γιατί απορρίπτεις τη δαρβινική θεωρία δεν το έχω κατανοήσει πλήρως, πέραν του ότι για κάποιο λόγο τη θεωρείς αναπόδεικτη. Ακόμη όμως κι αν δεχτούμε ότι είναι αναπόδεικτη (που βεβαίως δεν είναι -η δαρβινική θεωρία συγκαταλέγεται στις πιο γερά θεμελιωμένες επιστημονικές θεωρίες της εποχής μας), το ίδιο ισχύει -και με το παραπάνω- για τον ευφυή σχεδιασμό. Επομένως, επιλέγεις μια αναπόδεικτη θεωρία έναντι μιας άλλης, λόγω προσωπικών πεποιθήσεων. Να με συγχωρείς, αλλά αυτός δεν είναι καθόλου ασφαλής τρόπος αναζήτησης της αλήθειας.

Τον Ντόκινς και τους άλλους δαρβινιστές τους ψέγεις ότι δεν έχουν ανοικτό μυαλό, διότι αποδέχονται μια θεωρία με τόσο πολλά προβλήματα (τα οποία όλως τυχαίως βλέπουν μόνο οι δημιουργιστές και τα τέκνα τους, οι ευφυοσχεδιαστές), και διότι απορρίπτουν την εναλλακτική της θεωρία χωρίς να την καλοεξετάσουν. Όμως οι εξελικτικοί ούτε αποδέχονται τον δαρβινισμό ούτε απορρίπτουν τον ευφυή σχεδιασμό λόγω προσωπικών πεποιθήσεων. Αποδέχονται τον δαρβινισμό λόγω της πληθώρας των αποδεικτικών στοιχείων που τον στηρίζουν, και απορρίπτουν τον ευφυή σχεδιασμό λόγω της πλήρους απουσίας σχετικών αποδεικτικών στοιχείων.

Την ίδια ώρα εσύ απορρίπτεις τον Ντόκινς χωρίς να έχεις διαβάσει κανένα βιβλίο του, και είμαι αρκετά σίγουρος ότι απορρίπτεις τη δαρβινική θεωρία χωρίς να την έχεις κατανοήσει.

 

[Ambrose]

Φίλε Panadeli,

τα έχουμε συζητήσει επανειλημμένως σε πάρα πολλά νήματα. Και σε όλα αυτά τα νήματα σου έχω τεκμηριώσει σαφέστατα τους λόγους. Τώρα, δεν έχω την πολυτέλεια να κάτσω να γράψω δοκίμιο πάνω σε όλα αυτά και δεν έχει και σημασία. Οι προσωπικές πεποιθήσεις που σού ανέφερα παραπάνω σχηματίστηκαν μετά από προσεκτική έρευνα και σκέψη πάνω στα δαρβινικά. Κάπου αλλού, όταν αναφέρθηκα στον ευφυή σχεδιασμό μόνο που δεν με δείρανε.

Ίσως όταν βρω χρόνο και αντέχω, να καθίσω να σου εξηγήσω αναλυτικά σε ένα μόνο ποστ γιατί έχω πρόβλημα με τον δαρβινισμό. Αλήθεια, πού είναι οι υπόλοιποι αντιδαρβινιστές Λεξιλόγοι ; (αν μπορούμε να τους χαρακτηρίσουμε έτσι) :)

 

[Count Baltar]

Αλήθεια, πού είναι οι υπόλοιποι αντιδαρβινιστές Λεξιλόγοι ; (αν μπορούμε να τους χαρακτηρίσουμε έτσι) :)

Θα τους πήρε κάνας ιπτάμενος δίσκος.

 

[Ambrose]

Θα τους πήρε κάνας ιπτάμενος δίσκος.

Των Cylon;

 

[panadeli]

Στα επιχειρήματα των ευφυοσχεδιαστών κρύβονται και δύο ενδιαφέροντα αυτογκόλ:
Αυτογκόλ Νο 1: "Οι νευρώνες δεν θα μπορούσαν να βρίσκονται πίσω από τους φωτοϋποδοχείς, διότι πίσω από τους φωτοϋποδοχείς βρίσκονται τα αιμοφόρα αγγεία που αιματώνουν το μάτι. Αν βάζαμε τα αιμοφόρα αγγεία μπροστά από τους φωτοϋποδοχείς, τότε δεν θα βλέπαμε καθόλου, για το αίμα είναι αδιαφανές."
Δηλαδή, άλλο ενδεχόμενο δεν υπάρχει; Πρέπει οπωσδήποτε να βάλουμε είτε τα νεύρα είτε τα αιμοφόρα αγγεία μπροστά από τους φωτοϋποδοχείς; Δεν θα μπορούσε ο Σχεδιαστής να προβλέψει χώρο πίσω από τους φωτοϋποδοχείς και για τα αιμοφόρα αγγεία και για τα νεύρα; Τι διάολο "ευφυής" Σχεδιαστής είναι;
Αυτογκόλ Νο 2: "Τα καλαμάρια που έχουν τα νεύρα πίσω από τους φωτοϋποδοχείς, δεν βλέπουν τόσο καλά όσο τα σπονδυλόζωα."
Δηλαδή το μάτι των καλαμαριών δεν είναι καλά σχεδιασμένο; Ή μήπως ο ευφυής Σχεδιαστής ήθελε τα καλαμάρια να μην βλέπουν καλά; Και εν πάσει περιπτώσει, γιατί τέτοια μεροληψία κατά των καλαμαριών;

Θέλω να πω δυο λόγια παραπάνω σχετικά μ' αυτό, γιατί έτσι όπως το ξαναβλέπω ίσως φαίνεται ότι απλά κάνω πνεύμα. Να διευκρινίσω ότι στόχος μου δεν είναι να πείσω τον Αμβρόσιο, ο οποίος έχει τις θέσεις του και είναι σεβαστές, αλλά να δείξω σε κάθε τυχόν αναγνώστη του νήματος ότι εδώ υπάρχουν δύο σοβαρά επιχειρήματα, και όχι δυο απλές εξυπνάδες.

Καταρχάς τι εννοώ λέγοντας αυτογκόλ. Εννοώ ότι, άθελά τους, οι συντάκτες της ιστοσελίδας μάς αποκάλυψαν δύο σοβαρές αδυναμίες της θεωρίας τους. (Η οποία σημειωτέον είναι ο δημιουργισμός και όχι ο ευφυής σχεδιασμός, όπως φαίνεται καθαρά από το λινκ με τις θέσεις τους, που παραθέτει ο Νίκελ. Όχι βέβαια ότι έχει πολύ μεγάλη σημασία, γιατί η ουσία των δύο θεωριών είναι ίδια, αν και οι αδυναμίες του δημιουργισμού είναι ακόμα πιο τρανταχτές.)

Στο πρώτο αυτογκόλ λοιπόν. Οι δημιουργιστές εδώ παραδέχονται δύο πράγματα που κάθε δημιουργιστής που σέβεται τον εαυτό του οφείλει να μην παραδεχτεί ποτέ.
Πρώτον, παραδέχονται καθαρά ότι ο Δημιουργός δεν είναι το παντοδύναμο ον ανώτερης ευφυίας που σαφέστατα υπαινίσεται η θεωρία τους. Θέτοντας στον Δημιουργό όρια του στυλ: "το ανθρώπινο μάτι δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει παρά μόνο έτσι όπως είναι σχεδιασμένο" (στην ουσία δηλαδή λέγοντας "υπάρχει ένας μόνο τρόπος να σχεδιάσει κανείς ένα ανθρώπινο μάτι"), μας εμφανίζουν έναν Δημιουργό δέσμιο του φυσικού κόσμου, δέσμιο της ίδιας της Δημιουργίας του. Ο Δημιουργός όμως προϋπάρχει του φυσικού κόσμου, έτσι δεν είναι; Και είναι και παντοδύναμος, οπότε θα μπορούσε δημιουργήσει ό,τι ήθελε όπως αυτός ήθελε, σωστά; Δεν μπορεί να εμφανίζεται ο Δημιουργός δέσμιος του δημιουργήματός του. Δεν ταιριάζει καθόλου στο προφίλ του.
Δεύτερον, στρέφοντας τη συζήτηση στην αδυναμία αλλαγής της ανατομίας του ανθρώπινου ματιού λόγω των περιορισμών που θέτει ο σχεδιασμός του (ότι έχει τα αιμοφόρα αγγεία πίσω από τους φωτοϋποδοχείς κλπ), βάζουν τον Δημιουργό προ τετελεσμένων γεγονότων. Με άλλα λόγια, εμφανίζουν το μάτι να προϋπάρχει του Δημιουργού! Δεν μας παρουσιάζουν τον Δημιουργό στο σχεδιαστήριο, να συλλογιέται πώς θα σχεδιάσει ένα ανθρώπινο μάτι form scratch. Μας τον παρουσιάζουν να παρατηρεί ένα έτοιμο ανθρώπινο μάτι, και να λέει ότι δεδομένου του βασικού σχεδίου του, η ανατομία του ματιού δεν μπορεί να αλλάξει.
Παραδόξως, παρόμοιο ήταν το επιχείρημα του ίδιου του Ντόκινς γύρω από την αδυναμία της φυσικής επιλογής να αλλάξει τη βασική ανατομία του ματιού των σπονδυλοζώων (στην επόμενη σελίδα από το απόσπασμα που παραθέτουν οι δημιουργιστές). Ο Ντόκινς βέβαια δεν λέει ότι το μάτι δεν θα μπορούσε να αλλάξει, πιθανολογεί όμως ότι οι ενδιάμεσες μορφές θα έβλεπαν χειρότερα από εκείνες με τους ανάποδους φωτοϋποδοχείς, οπότε δεν θα συνέφερε βραχυπρόθεσμα να γίνει η αλλαγή. Τα ενδιάμεσα άτομα δεν θα άντεχαν τον ανταγωνισμό. Μακροπρόθεσμα βέβαια θα συνέφερε, όμως η φυσική επιλογή είναι τυφλή ως προς το μέλλον, οπότε η αλλαγή δεν έγινε ποτέ.
Με τον Δημιουργό λοιπόν να εμφανίζεται δέσμιος της Δημιουργίας του, και μάλιστα με το μάτι να μοιάζει να προϋπάρχει του Δημιουργού, νομίζω ότι μπορώ ασφαλώς να μιλάω για αυτογκόλ. Τώρα που το σκέφτομαι, είναι διπλό αυτογκόλ.

Το δεύτερο αυτογκόλ είναι μάλλον λιγότερο σημαντικό από το πρώτο. Η παραδοχή όμως ότι τα καλαμάρια δεν βλέπουν τόσο καλά όσο τα σπονδυλόζωα αναιρεί μια κρίσιμη παραδοχή των δημιουργιστών, ότι ο Δημιουργός σχεδιάσε τα πάντα στην εντέλεια, και άρα ότι η Δημιουργία είναι από κάθε άποψη τέλεια. Παραδεχόμενος όμως ότι τα καλαμάρια δεν βλέπουν τόσο καλά όσο τα σπονδυλόζωα, δέχεσαι πολύ απλά ότι τα καλαμάρια θα μπορούσαν να βλέπουν καλύτερα απ' ό,τι βλέπουν. (Το ίδιο ισχύει βέβαια και για τα γεράκια και για κάθε έμβιο ον στον πλανήτη.) Πώς όμως ο τέλειος Δημιουργός συμβιβάζεται με μια Δημιουργία που δεν είναι τέλεια;
Το ίδιο πρόβλημα θέτουν και οι παθήσεις του ανθρώπινου ματιού. Πώς εξηγούν οι Δημιουργιστές την ύπαρξη μυωπίας ή αστιγματισμού; Δεν έφτιαξε ο Δημιουργός το σούπερ ντούπερ φοβερό μάτι να χαρίσει στο τελειότερο δημιούργημά του, τον Άνθρωπο; Με 5 βαθμούς μυωπίας το ανθρώπινο μάτι δεν βλέπει καθόλου καλά, πόσο μάλλον με προχωρημένο καταρράκτη...
Τα καλαμάρια και τα χταπόδια λοιπόν, όπως και οι μύωπες και οι πάσχοντες από καταρράκτη, πρέπει να έχουν παράπονα από τον Δημιουργό τους, ο οποίος φαίνεται να τους ξέχασε στην κατά τα άλλα τέλεια Δημιουργία του. Εκτός αν οι δημιουργιστές δεν ισχυρίζονται ότι η Δημιουργία είναι τέλεια (και κατ' επέκτασιν ούτε ο Δημιουργός της). Αν όμως ισχύει κάτι τέτοιο, τότε οφείλουν να μας το πουν απερίφραστα και να αφήσουν κατά μέρος τις υποδηλούμενες αναφορές στον τέλειο Δημιουργό, που τα πάντα εν σοφία εποίησε.