Έχεις δίκιο ότι υπάρχουν στα γαλλικά, αλλά θα έλεγα κι εγώ ότι δεν τις πήραμε από τα γαλλικά αλλά σχηματίστηκαν κατ' αναλογία από αγγλικές λέξεις — ακριβώς όπως τις έφτιαξαν και οι Γάλλοι.
Και ο αεκτζής αποκλείεται να γίνει ποτέ αεκέρ...
Γαλλικές λέξεις στην ελληνική γλώσσα
- Thread starter nevergrown
- Start date
Έχεις δίκιο ότι υπάρχουν στα γαλλικά, αλλά θα έλεγα κι εγώ ότι δεν τις πήραμε από τα γαλλικά αλλά σχηματίστηκαν κατ' αναλογία από αγγλικές λέξεις — ακριβώς όπως τις έφτιαξαν και οι Γάλλοι.
Και ο αεκτζής αποκλείεται να γίνει ποτέ αεκέρ...
Never say nevér. Γιατί, ενώ στο σουβλατζίδικο δουλεύει ο σουβλατζής, στην πολύ διαδεδομένη πια σουβλακερί, ποιος θα δουλεύει αυριομεθαύριο; Ο σουβλακέρ.
Στ' αφτιά πολλών, το γαλλικό αξάν, μον κερ, έχει άλλον αέρ.
mono_aekara
New member
Έχεις δίκιο ότι υπάρχουν στα γαλλικά, αλλά θα έλεγα κι εγώ ότι δεν τις πήραμε από τα γαλλικά αλλά σχηματίστηκαν κατ' αναλογία από αγγλικές λέξεις — ακριβώς όπως τις έφτιαξαν και οι Γάλλοι.
Δύσκολο να αποδειχτεί αυτό. Και άντε να το δεχτούμε για τον σουτέρ και τον ντριμπλέρ, αλλά η λέξη πασέρ υπάρχει από παλιά στα γαλλικά. Τέλος πάντων, ας μη δίνουμε ιδέες στον Alexis Spyropoulos και αρχίσει τα "πασeuγ" ή τα "πάσah" :)
Το ποδόσφαιρο είναι βρετανικό προϊόν και από άγγλους ναύτες διαδόθηκε στον κόσμο, αλλά σε μια εποχή κατά την οποία τα γαλλικά ήταν πιο διαδεδομένα από τα αγγλικά. Επίσης, χωρίς να το έχω ψάξει πολύ, θυμάμαι ότι πολλοί μεγάλοι έλληνες ποδοσφαιράνθρωποι των αρχών του περασμένου αιώνα πέρασαν από την Γαλλία (Νεγρεπόντης) ή ήρθαν από γαλλόφωνα αστικά περιβάλλοντα (Νικολαΐδης). Πρέπει επίσης να δει κανείς ποιά ήταν και η πρώτη ξένη γλώσσα των τότε δημοσιογράφων...
Εννοείται! Η ΑΕΚ όμως άλλαξε τόνο: ενώ αρχικά προφερόταν γαλλοπρεπώς ΑΈΚ (βλ. ΑΈΛ, ΑΌΚ, ΑΌΒ κτλ) έγινε ΆΕΚ (μάλλον μεταπολεμικά).
Το τελευταίο (από όσο ξέρω) ντοκουμέντο του παλιού τονισμού βρίσκεται σε αυτή τη συνέντευξη του εκ των ιδρυτών Μενέλαου Ιωνά:
http://www.youtube.com/watch?v=wfFBOwPic7Y
Δεν νομίζω ότι είναι γαλλοπρεπές. Απλώς στο μυαλό του ομιλητή είναι η Α-Ε-Πόλης, ο Α-Ο-Κάμπου κλπ. Το ότι ανέβασε τον τόνο (μόνη, άραγε) η ΑΕΚ είναι πολύ ενδιαφέρουσα παρατήρηση και ελπίζω να έχει και μια ανάλογα ενδιαφέρουσα εξήγηση.Εννοείται! Η ΑΕΚ όμως άλλαξε τόνο: ενώ αρχικά προφερόταν γαλλοπρεπώς ΑΈΚ (βλ. ΑΈΛ, ΑΌΚ, ΑΌΒ κτλ) έγινε ΆΕΚ (μάλλον μεταπολεμικά).
mono_aekara
New member
Σχήμα λόγου το γαλλοπρεπώς ;)
Μου αρέσει ιδιαίτερα που στη συνέντευξη όσο κι αν λέει ΆΕΚ ο δημοσιογράφος, ΑΈΚ επιμένει ο Μ. Ι. στις απαντήσεις του!
Μου αρέσει ιδιαίτερα που στη συνέντευξη όσο κι αν λέει ΆΕΚ ο δημοσιογράφος, ΑΈΚ επιμένει ο Μ. Ι. στις απαντήσεις του!
Είναι σαν τον Γιάννη Ιωαννίδη, που επιμένει στη γενική «του Άρεως». Οι παλιοί ξέρουν ποιο είναι το σωστό! :)
Radio
Μια προσεκτική εξέταση με οδήγησε στις εξής παρατηρήσεις:
Η λέξη «Ράδιο» και τα σχετικά παράγωγα μάλλον έχουν Ελληνική προέλευση. Η σειρά είναι κάπως έτσι:
«Ράδιος» σημαίνει «εύκολος». Το καμπύλο σχήμα είναι ομαλό, εύκολο (δηλ. ράδιον) να διανυθεί σε σύγκριση με ένα σχήμα που έχει γωνίες. Κάθε καμπύλο σχήμα έχει μιά «ακτίνα» καμπυλότητας που αντιστοιχεί, σε διαφορικό (ds), τουλάχιστο, τμήμα της καμπύλης. Στα λατινικά η ακτίνα είναι “Radius” και ανάλογα σε διάφορες λατινογενείς γλώσσες. Από εκεί οι λέξεις Radiation (ακτινοβολία), Rad ακτίνιο, (μονάδα μέτρησης γωνίας), Γερμανικά Rad (ακτίνα τροχού και τροχός). Και το στοιχείο Radio ονομάστηκε έτσι γιατί ακτινοβολεί.
(Είναι χαρακτηριστικό οτι οι ‘Ελληνες τεχνίτες μιλάνε για «ράδιο» όταν θέλουν να εκφράσουν τη στρογγυλεμένη γωνία.)
Κατά μήκος της ακτίνας διαδίδεται ενέργεια και μάλλιστα η μορφή του «μετώπου» ενέργειας είναι σφαιρική (σε ομογενές και ομότροπο μέσο διάδοσης). Αυτή η διαδικασία είναι η ακτινοβολία. (Radiation).
Το ραδιόφωνο βασίζεται επάνω στην ακτινοβολία των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, γιαυτό και το όνομά του «Radio» σχεδόν σε όλες τις λατινογενείς γλώσσες (για τις άλλες δεν γνωρίζω).
Από την ίδια ρίζα προέρχεται και το θέμα «Rad-» με την έννοια της ρίζας. (Η ρίζα έχει ένα κέντρο στη βάση του φυτού και εκτείνεται ακτινωτά προς το έδαφος.) Λατινικά Radix, Αγγλικά Radical, Eradicate, Radish, κλπ. Πιθανολογώ ότι και το Ραδίκι έχει την ίδια προέλευση.
Μια προσεκτική εξέταση με οδήγησε στις εξής παρατηρήσεις:
Η λέξη «Ράδιο» και τα σχετικά παράγωγα μάλλον έχουν Ελληνική προέλευση. Η σειρά είναι κάπως έτσι:
«Ράδιος» σημαίνει «εύκολος». Το καμπύλο σχήμα είναι ομαλό, εύκολο (δηλ. ράδιον) να διανυθεί σε σύγκριση με ένα σχήμα που έχει γωνίες. Κάθε καμπύλο σχήμα έχει μιά «ακτίνα» καμπυλότητας που αντιστοιχεί, σε διαφορικό (ds), τουλάχιστο, τμήμα της καμπύλης. Στα λατινικά η ακτίνα είναι “Radius” και ανάλογα σε διάφορες λατινογενείς γλώσσες. Από εκεί οι λέξεις Radiation (ακτινοβολία), Rad ακτίνιο, (μονάδα μέτρησης γωνίας), Γερμανικά Rad (ακτίνα τροχού και τροχός). Και το στοιχείο Radio ονομάστηκε έτσι γιατί ακτινοβολεί.
(Είναι χαρακτηριστικό οτι οι ‘Ελληνες τεχνίτες μιλάνε για «ράδιο» όταν θέλουν να εκφράσουν τη στρογγυλεμένη γωνία.)
Κατά μήκος της ακτίνας διαδίδεται ενέργεια και μάλλιστα η μορφή του «μετώπου» ενέργειας είναι σφαιρική (σε ομογενές και ομότροπο μέσο διάδοσης). Αυτή η διαδικασία είναι η ακτινοβολία. (Radiation).
Το ραδιόφωνο βασίζεται επάνω στην ακτινοβολία των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, γιαυτό και το όνομά του «Radio» σχεδόν σε όλες τις λατινογενείς γλώσσες (για τις άλλες δεν γνωρίζω).
Από την ίδια ρίζα προέρχεται και το θέμα «Rad-» με την έννοια της ρίζας. (Η ρίζα έχει ένα κέντρο στη βάση του φυτού και εκτείνεται ακτινωτά προς το έδαφος.) Λατινικά Radix, Αγγλικά Radical, Eradicate, Radish, κλπ. Πιθανολογώ ότι και το Ραδίκι έχει την ίδια προέλευση.
Καλημέρες. Κανένα σύγχρονο και σοβαρό ετυμολογικό λεξικό δεν έχει σιγουριά για την προέλευση του λατινικού radius. Είναι βέβαιο ότι πολλοί ετυμολόγοι θα μπήκαν στον πειρασμό να κάνουν τις ίδιες σκέψεις με εσένα, αλλά προφανώς δεν βρήκαν πουθενά τέτοιες συνδέσεις σαν αυτές που αναφέρεις, Επίκουρε, οπότε θα πρέπει να αντιληφθείς ότι η θεωρία είναι αποκλειστική δική σου (και καλό θα είναι να μείνει αποκλειστικά δική σου και να μην την πολυμοιράζεσαι ).
).
Ντεραγιέ και ντεραγιέρ, από το γαλλικό dérailleur (που σημαίνει το κλειδί αλλαγής σιδηροτροχιάς στα τρένα· κυριολ. εκτροχιαστής)· δηλώνει τον μηχανισμό αλλαγής ταχυτήτων στα ποδήλατα, όπου η αλυσίδα μέσω αυτού εκτρέπεται αριστερά ή δεξιά (εξ ου και ο “εκτροχιασμός”) ώστε να μετακινηθεί σε ένα άλλο γρανάζι, το οποίο αντιστοιχεί σε διαφορετική σχέση μετάδοσης (“ταχύτητα”)· μπορεί να είναι εμπρόσθιο ή οπίσθιο.
Η λέξη λημματογραφείται στο ΧΛΝΓ.
Η λέξη λημματογραφείται στο ΧΛΝΓ.
Torta
Στα ιταλικά torta σημαίνει όχι μόνο τούρτα (δηλ. πολλές στρώσεις με κρέμα ενδιάμεσα και γλάσο ή σαντιγύ από πάνω) αλλά και κέηκ. Δεν έχουν χωριστή λέξη για το κέηκ (ενώ οι αγγλόφωνοι ονομάζουν κέηκ και την τούρτα!). Το ενδιαφέρον είναι πως στα ιταλικά σημαίνει επίσης και γεμιστή πίτα, όχι απαραίτητα γλυκιά. Π.χ. torta agli spinaci. Για την ακρίβεια, αν είναι πίτα ξεσκέπαστη (αυτό που ελληνικά λέμε τάρτα, ή πάστα φλόρα), τότε τη λένε crostata. Αν είναι σκεπαστή, τότε είναι torta. Για να καταλάβετε, η μηλόπιτα της γιαγιάς Ντάκ, είναι torta di mele.
http://guidecucina.pianetadonna.it/ricetta-torta-di-patate-mozzarella-e-spinaci-187321.html
Πολλές συνταγές ξεχωρίζουν την αλμυρή εκδοχή ονομάζοντάς την torta salata.
Υπάρχει και το tortino. Που συνήθως είναι μικρού μεγέθους, αλλά ορισμένες φορές μπορεί να μοιάζει πολύ μ'αυτό που εμείς καταλαβαίνουμε ως "πίτα" ή "μπουρέκι".
http://blog.cookaround.com/incucinaconpagnottina/tortino-di-spinaci-in-crosta-di-patate/
http://www.cookaround.com/yabbse1/showthread.php?t=198724
Γενικά επικρατεί μια σύγχιση στους μαγειρικούς όρους. Μόνον οι γαλλικοί είναι τόσο εξειδικευμένοι και ακριβείς.
Στα ιταλικά torta σημαίνει όχι μόνο τούρτα (δηλ. πολλές στρώσεις με κρέμα ενδιάμεσα και γλάσο ή σαντιγύ από πάνω) αλλά και κέηκ. Δεν έχουν χωριστή λέξη για το κέηκ (ενώ οι αγγλόφωνοι ονομάζουν κέηκ και την τούρτα!). Το ενδιαφέρον είναι πως στα ιταλικά σημαίνει επίσης και γεμιστή πίτα, όχι απαραίτητα γλυκιά. Π.χ. torta agli spinaci. Για την ακρίβεια, αν είναι πίτα ξεσκέπαστη (αυτό που ελληνικά λέμε τάρτα, ή πάστα φλόρα), τότε τη λένε crostata. Αν είναι σκεπαστή, τότε είναι torta. Για να καταλάβετε, η μηλόπιτα της γιαγιάς Ντάκ, είναι torta di mele.
http://guidecucina.pianetadonna.it/ricetta-torta-di-patate-mozzarella-e-spinaci-187321.html
Πολλές συνταγές ξεχωρίζουν την αλμυρή εκδοχή ονομάζοντάς την torta salata.
Υπάρχει και το tortino. Που συνήθως είναι μικρού μεγέθους, αλλά ορισμένες φορές μπορεί να μοιάζει πολύ μ'αυτό που εμείς καταλαβαίνουμε ως "πίτα" ή "μπουρέκι".
http://blog.cookaround.com/incucinaconpagnottina/tortino-di-spinaci-in-crosta-di-patate/
http://www.cookaround.com/yabbse1/showthread.php?t=198724
Γενικά επικρατεί μια σύγχιση στους μαγειρικούς όρους. Μόνον οι γαλλικοί είναι τόσο εξειδικευμένοι και ακριβείς.
Στα ελληνικά, οι τρείς νότες που κάνουν σαν δύο, λέγονται τρίηχο. Κανείς στα ωδεία δεν τις λέει πιά τριολέ εδώ και δεκαετίες (εγώ πήγαινα στο ωδείο δεκαετία του '70-80)
Είναι αυτονόητο πως όταν σε μια γλώσσα υπάρχουν λέξεις από κάποια άλλη γλώσσα (εκτός από την περίπτωση γειτνίασης ή μακραίωνης κατάκτησης, όπως συνέβη με την τουρκική), αυτό γίνεται κυρίως στην κατηγορία όπου η συγκεκριμένη χώρα είχε προβάδισμα/ειδικότητα.
Οπότε η Γαλλία είχε ειδικότητα στη μόδα, στην κουζίνα και στον κινηματογράφο (όπου ήταν πρωτοπόροι), γι'αυτό και παγκοσμίως καθιερώθηκαν οι λέξεις που εκείνοι πρωτοέβγαλαν. Επίσης στις εκφράσεις αβρότητας και καλών τρόπων - αυτές όμως έχουν πέσει σε αχρηστία στη χώρα μας. Κανείς δεν λέει πιά "μαντάμ" και "μερσί" όπως προπολεμικά!
Η Αγγλία στο ποδόσφαιρο, η Ιταλία στη μουσική (legato, piano, fagotto, soprano, tenore κλπ κλπ κλπ). Ειδικά στην Ελλάδα, έχουν υιοθετηθεί και οι περισσότεροι ναυτικοί όροι (μαΐστρος, μετζάνα, παραπέτο, όρτσα, κουρτελάτσα, καρνάγιο, γάμπια, τουρκέτο,καρίνα, αβαρία, ρότα, μπουκαπόρτα, λάτσο, φρεγάτα,γολέτα, λάσκα, σαλπάρω, μπουρλότο...) ίσως γιατί οι χώρες μας ήταν πολύ κοντά και είχαν επαφή.
Οπότε η Γαλλία είχε ειδικότητα στη μόδα, στην κουζίνα και στον κινηματογράφο (όπου ήταν πρωτοπόροι), γι'αυτό και παγκοσμίως καθιερώθηκαν οι λέξεις που εκείνοι πρωτοέβγαλαν. Επίσης στις εκφράσεις αβρότητας και καλών τρόπων - αυτές όμως έχουν πέσει σε αχρηστία στη χώρα μας. Κανείς δεν λέει πιά "μαντάμ" και "μερσί" όπως προπολεμικά!
Η Αγγλία στο ποδόσφαιρο, η Ιταλία στη μουσική (legato, piano, fagotto, soprano, tenore κλπ κλπ κλπ). Ειδικά στην Ελλάδα, έχουν υιοθετηθεί και οι περισσότεροι ναυτικοί όροι (μαΐστρος, μετζάνα, παραπέτο, όρτσα, κουρτελάτσα, καρνάγιο, γάμπια, τουρκέτο,καρίνα, αβαρία, ρότα, μπουκαπόρτα, λάτσο, φρεγάτα,γολέτα, λάσκα, σαλπάρω, μπουρλότο...) ίσως γιατί οι χώρες μας ήταν πολύ κοντά και είχαν επαφή.
Tapioco
¥
Οι περισσότερες ιταλικές λέξεις του ναυτικού και «κατασκευαστικού» τομέα δεν είναι ιταλικές, αλλά βενετσιάνικες.
Αν ο μαΐστρος, το όρτσα και το καρνάγιο μας ερχόταν απευθείας από τα ιταλικά, θα λεγόταν μαέστρος, φόρτσα και καρενάτζιο.
Η διάδοσή τους οφείλεται, προφανώς, στη μακρόχρονη εμπορική κυριαρχία των Ενετών στη Μεσόγειο και ειδικά στα ελληνικά παράλια.
Αν ο μαΐστρος, το όρτσα και το καρνάγιο μας ερχόταν απευθείας από τα ιταλικά, θα λεγόταν μαέστρος, φόρτσα και καρενάτζιο.
Η διάδοσή τους οφείλεται, προφανώς, στη μακρόχρονη εμπορική κυριαρχία των Ενετών στη Μεσόγειο και ειδικά στα ελληνικά παράλια.
...
Τα γενικά νήματα:
Ιταλικές και βενετσιάνικες λέξεις στα ελληνικά
Γλωσσάρια ναυτικών όρων και εκφράσεων
Τα ειδικότερα, αργότερα, γιατί τώρα φύσηξε βοριαδάκι απ' τα βουνά, τραμουντάνα, και με πήρε. Φρεσκάρισε.
Τα γενικά νήματα:
Ιταλικές και βενετσιάνικες λέξεις στα ελληνικά
Γλωσσάρια ναυτικών όρων και εκφράσεων
Τα ειδικότερα, αργότερα, γιατί τώρα φύσηξε βοριαδάκι απ' τα βουνά, τραμουντάνα, και με πήρε. Φρεσκάρισε.
Ε και; Τα βενετσιάνικα είναι διάλεκτος των ιταλικών. Δεν αλλάζει κάτι σ’ αυτό που είπα από το γεγονός ότι κάποιες από τις ιταλικές λέξεις ήρθαν μέσω της βενετσιάνικης διαλέκτου κι έτσι διατηρήθηκε κάποιο άρωμα βενετσιάνικο σ’ αυτές.
Το καρνάγιο προέρχεται από την ιταλική λέξη carenaggio, δηλαδή το μέρος που έφτιαχναν ή επισκεύαζαν την καρίνα του πλοίου (στα ιταλικά carena).
Υπονοείς πως υπάρχει στα βενετσιάνικα carenajo ή κάτι αντίστοιχο; Μπορεί, δεν μου φαίνεται απίθανο, αλλά δεν έχει καμία σημασία.
Βενετσιάνικα καταλαβαίνω, με κάποια προσπάθεια, αλλά οι γνώσεις μου δεν είναι εκτεταμένες.
Έτσι κι αλλιώς maestro προέρχεται από το λατινικό magistrum, αιτιατική του magister που είναι με "Ι". Κι όχι μόνο. Να παρατηρήσουμε πως στα ιταλικά υπάρχει το ανοιχτό Ε και το κλειστό Ε, και το E του maestro είναι "κλειστό", δηλαδή κοντά στο Ι. Είναι πιθανό οι Έλληνες ναύτες, που δεν ξέρουν από κλειστό Ε αφού στα ελληνικά υπάρχει μόνο το ανοιχτό, να το πήραν για Ι.
Το "όρτσα" αντί για "φόρτσα"; Όχι αγαπητέ, όρτσα λέγεται και στα ιταλικά http://www.treccani.it/vocabolario/orza/
OK, πράγματι, και όντως είναι σωστότερο να το πούμε "παραλλαγή των ιταλικών". Γιατί ιταλικά είναι κι αυτά, μία από τις πολλές παραλλαγές της ιταλικής γλώσσας, όπως η φλωρεντίνικη, η μιλανέζικη (που ανάθεμά με κι αν καταλαβαίνω λέξη όταν τα μιλάνε!), η σιτσιλιάνικη και η αγαπημένη ναπολετάνικη, η ρομανέσκα κ.ο.κ. Τα φλωρεντίνικα καθιερώθηκαν ως επίσημη γλώσσα, αλλά επικράτησαν μόνο και μόνο επειδή έτυχε να γραφτούν αριστουργήματα της λογοτεχνίας σε volgare πρώτη φορά στη Φλωρεντία.
Ελπίζω να καταλαβαίνεις γιατί θεωρώ ανούσιο να τα θεωρούμε άλλη γλώσσα, και να λέμε "α, όχι, οι ναυτικοί όροι δεν είναι ιταλικοί, είναι βενετσιάνικοι". Για μια Ιταλίδα αυτό σημαίνει πως πετάς στα σκουπίδια όλο τον αγώνα της Ένωσης που έγινε το 19ο αιώνα. Σα να μου λές "η ποίηση του Ελύτη είναι ελληνική, αλλά του Σολωμού είναι ζακυνθινή, και του Κορνάρου κρητική". Δεν είναι Ελληνες όλοι τους;