Προτάσεις εκ του ασφαλούς
της Mαρίας Kατσουνάκη
«Η βία φέρνει βία, απ’ όπου κι αν προέρχεται. Όλοι μαζί απέναντι στη βία». Με αυτό το σύνθημα οι ραδιοφωνικοί σταθμοί της πόλης συμμετείχαν την περασμένη Τετάρτη στην πρωτοβουλία που ανέλαβε ο Αθήνα 9.84 για μια δίωρη κοινή εκπομπή. Από τα πολλά και ποικίλα που ακούστηκαν και σχολιάστηκαν, τη μεγαλύτερη δημοσιότητα απέσπασε η θέση του Διονύση Σαββόπουλου. Μέσα από τα μπλογκ οι δηλώσεις του πήραν διαστάσεις, ανατροφοδοτήθηκαν, δέχθηκαν φορτία δυσανάλογα με το περιεχόμενό τους σε αυτούς τους ετοιμοπόλεμους καιρούς.
Τι είπε ο κ. Σαββόπουλος; Απαντώντας σε ερώτηση για τον «ανεξέλεγκτο φόβο που υπάρχει διάσπαρτος στις μεγαλουπόλεις», σχολίασε: «... Έχουμε πλέον ολόκληρες συρράξεις, έχουμε εμπρησμούς, έχουμε δολοφονίες και αυτό σχεδόν καθημερινά. Επομένως, θα έλεγα ότι πρέπει να κηρυχθεί το κέντρο σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Και με τις πρόνοιες που δίνει το Σύνταγμα, πρώτον, να απομακρυνθούν όλοι οι λαθρομετανάστες από το κέντρο της Αθήνας και να πάνε – ας το βρουν οι πολιτικοί, τι τους πληρώνουμε; Θα έλεγα να πήγαιναν σε αραιοκατοικημένα νησιά του Αιγαίου, όπου κατοικείται ένα μικρό μόνο μέρος του νησιού, το υπόλοιπο είναι ελεύθερο. Εκεί, λοιπόν, να καλλιεργήσουν τη γη και να ζήσουν με τη βοήθεια του ΟΗΕ –γιατί μόνοι μας δεν μπορούμε– και με τη βοήθεια της Ελλάδας, έως ότου αποφασίσει και μπορέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση να φτιάξει μια πολιτική πάνω στο θέμα των μεταναστών. Δεν μπορεί η Αθήνα να είναι η χωματερή όλων αυτών των ανθρώπων».
Ο Δ. Σαββόπουλος μιλάει όπως κάθε κάτοικος των προαστίων της Αθήνας που η δουλειά του δεν τον υποχρεώνει να έχει καθημερινή επαφή με το κέντρο της πόλης. Είναι «λύσεις» εξ αποστάσεως. Εκφωνούνται θεωρητικά, συγκροτούνται και οργανώνονται με βάση αυτά που ο «εκτός των τειχών» κάτοικος βλέπει στην τηλεόραση ή διαβάζει στον Τύπο. Η κατηγορία των παρατηρητών ανησυχεί, πάσχει, συμπάσχει, ξιφουλκεί, διαδηλώνει υπέρ της μιας ή της άλλης λύσης, υπέρ ή κατά των λαθρομεταναστών με το ίδιο πάθος, προτείνει διεξόδους που συνήθως έχουν φαντασιακή ή οραματική σχέση με την πραγματικότητα.
Το βασικό κίνητρο είναι ένα: ό,τι συνθέτει το πρόβλημα να χαθεί, να εξαφανιστεί το συντομότερο δυνατόν, σαν μαγική εικόνα. Να απομακρυνθούν από το κέντρο της Αθήνας, λοιπόν, οι λαθρομετανάστες και να πάνε σε αραιοκατοικημένα νησιά. Τουλάχιστον, θα βρεθούν εκτός οπτικού πεδίου (έστω και τηλεοπτικού), οι δυσκολίες θα μετατοπιστούν (έστω και μερικά χιλιόμετρα). Ο Δ. Σαββόπουλος αφηγείται ένα σκοτεινό παραμύθι, βιάζεται να βγει στο διάσελο, να δώσει στην ιστορία του χάπι εντ. Να ζήσουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.
Όμως τα γεγονότα αντιστέκονται στις τακτοποιημένες ερμηνείες, διαφεύγουν κάθε προσπάθεια ρομαντικού εξορθολογισμού. Η αλήθεια είναι πολυπλόκαμη, επιθετική και πολύ σκληρή. Επαίτες σε κάθε βήμα (ο αριθμός τους κλιμακώνεται ανεξέλεγκτα), μαφίες, υπόκοσμος όλων των εθνικοτήτων, παρεμπόριο, ναρκωτικά, νονοί, θύματα και θύτες σε έναν αξεδιάλυτο πολτό. Άλλοι βιώνουν τη συνθήκη εκτεθειμένοι και άλλοι την περιγράφουν προστατευμένοι. Κριτική ασκούν όλοι. Και καθώς οι θεσμικά αρμόδιοι να κόψουν τον γόρδιο δεσμό της βίας εμφανίζονται αδύναμοι και ασύντακτοι, ο ρόλος τους διασπάται και πολλαπλασιάζεται, υιοθετείται (επικίνδυνα) από κάθε λογής αυτόκλητους σωτήρες.
Η Αθήνα μέσα στο ασφυκτικό πλαίσιο της οικονομικής κρίσης, σαστισμένη και πανικόβλητη, στέλνει ετερόκλητα μηνύματα. Το παρατηρούμε στις σκηνικές, θεατρικές, αναπαραστάσεις των τελευταίων μηνών, που αναζητούν το στίγμα μιας πόλης οδυνηρά παρούσας και απελπιστικά απούσας. Από τη μυθοποίηση της λαμπερής πρωτεύουσας του 2004, στην άγρια απομυθοποίηση του διαλυμένου αστικού ιστού του 2011.
Κανένα από τα δύο άκρα δεν βοηθάει στη συνύπαρξη. Η ισορροπία επανακτάται με κόπο και πολυμέτωπη προσπάθεια. Η ραδιοφωνική δίωρη συναίνεση ήταν γόνιμη και έδειξε έναν, αδιαμόρφωτο ακόμη, δρόμο: του ανοιχτού δημόσιου διαλόγου. Για να μη ζούμε παγιδευμένοι, ανακυκλώνοντας και ενδυναμώνοντας στερεότυπα. Γιατί από τη γραφικότητα στον αυτισμό, η απόσταση είναι μηδαμινή.
Καθημερινή, ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ, 22 Μαΐου 2011
