history

  1. nickel

    Νεκρά Θάλασσα, αλλιώς Ασφαλτίτις λίμνη (lake Asphaltites or Asphaltitis?)

    I was doing some light editing work the other day when I came across this alternative name for the Dead Sea (‘Lake Asphaltites’) and I suspected there was something wrong with the spelling, though I must confess I was not familiar with the term. I turned to the English version of the Wikipedia...
  2. nickel

    Roman emperors – Ρωμαίοι αυτοκράτορες: Τα φωτορεαλιστικά πορτρέτα

    Μου άρεσε πολύ η πινακοθήκη με τα πορτρέτα των Ρωμαίων αυτοκρατόρων που δημιουργήθηκαν με τη βοήθεια Τεχνητής Ευφυΐας και του Photoshop από γνωστά αγάλματά τους. Λεπτομέρειες για τη δουλειά που έγινε εδώ...
  3. nickel

    official secrets = κρατικά μυστικά, κρατικά απόρρητα

    official secrets = κρατικά μυστικά, κρατικά απόρρητα. Και όχι «επίσημα ~». Όμως δεν το γράφω αυτό για τη σωστή απόδοση, αλλά για την ομορφιά της λεπτομέρειας. Ιδίως της λεπτομέρειας που, ακόμα κι αν δεν αλλάζει τον ρου της ιστορίας, καταφέρνει να ταράξει για λίγο τα νερά. Θα γράψω για την...
  4. nickel

    the Inns of Court = οι σχολές και σύλλογοι των μπάριστερ

    Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να αποδώσουμε τα αγγλικά Inns of Court; Μήπως «Οι Νομικές Σχολές του Λονδίνου»; Όχι, πάντως, «οι Δικηγορικοί Σύλλογοι του Λονδίνου», και όχι βέβαια ένα κατά λέξη «Πανδοχεία ή Ξενώνες της (Βασιλικής) Αυλής». Αυτό το τελευταίο έχει να κάνει με την ιστορία των Σχολών...
  5. nickel

    death recorded — ή όταν η θανατική ποινή μένει στα χαρτιά

    Μια από τις πιο πρόσφατες εγγραφές στη Wikipedia είναι ο παλιός όρος death recorded. Σύμφωνα με παλιά έκδοση του λεξικού Brewer’s Dictionary of Phrase and Fable: Death recorded means that the sentence of death is recorded or written by the recorder against the criminal, but not verbally...
  6. oublexis

    illuminated manuscripts = ιστορημένα χειρόγραφα

    Δεν είναι πρώτη φορά που κάνουμε αναφορά σ' αυτό το θέμα, αλλά τώρα έπεσε σε δική μου διόρθωση κείμενο με «φωτισμένα χειρόγραφα» και απόρησα: μα πώς, καλέ μου συνάδελφε, έπεισες τον εαυτό σου ότι βγάζει νόημα αυτή η απόδοση; Άνοιξες κανένα λεξικό να δεις μήπως έχει κι άλλη σημασία το...
  7. nickel

    Γενοκτονία και εθνοκάθαρση – τα λεξικογραφικά

    Το πολύτομο λεξικό του Δημητράκου (1936-1950) δεν περιλαμβάνει τους όρους γενοκτονία και εθνοκάθαρση. Είναι μεταφραστικά δάνεια: η γενοκτονία από το genocide (το οποίο μπήκε στο αγγλικό και διεθνές λεξιλόγιο το 1944) και η εθνοκάθαρση από το ethnic cleansing του 1991. Ορισμοί και λίγα από τα...
  8. nickel

    φαλκιδεύω = reduce, limit, undermine, sap, weaken

    Το 40 π.Χ. (έτος 714 από κτίσεως Ρώμης) ο Ρωμαίος δήμαρχος Φαλκίδιος (Roman tribune Publius Falcidius) θέσπισε νόμο (φαλκίδιος νόμος, Falcidian law) ο οποίος όριζε ότι ο κληρονόμος (heres scriptus) είχε το δικαίωμα να παρακρατήσει το ένα τέταρτο της κληρονομιάς (φαλκίδιον τέταρτον, Falcidian...
  9. nickel

    το δίκοχο

    Η κόγχη (αγγλικά conch) ήταν αρχικά το κέλυφος θαλάσσιων ζώων (κοχύλι, όστρακο), απ’ όπου ονόμασαν έτσι ένα κοίλωμα του τοίχου όπου φιλοξενείται π.χ. ένα άγαλμα (niche, recess) ή κοιλότητες των οστών, π.χ. κόγχες των ματιών (sockets, cavities, orbits), του αφτιού (concha), ενώ στη μύτη οι τρεις...
  10. nickel

    If the mountain won't come to Muhammad, then Muhammad must go to the mountain

    Όταν δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, πάει το βουνό στον Μωάμεθ. Στα αγγλικά: If the mountain won't come to Muhammad, then Muhammad must go to the mountain. Δεν ήξερα ότι το παραπάνω ξεκίνησε από τον Βάκωνα, τον Φράνσις Μπέικον, ο οποίος το 1625 έγραφε στα Δοκίμιά του (Essays): Mahomet made the...
  11. nickel

    ρεσάλτο = boarding, storming (a vessel) | (fig.) a leap in the dark, jumping in at the deep end | an act of adventurism

    Το λήμμα για το ρεσάλτο στο ΛΚΝ λέει: ρεσάλτο το : 1. (ναυτ.) έφοδος του αγήματος πλοίου σε άλλο πλοίο: Κυρίεψαν το εχθρικό πλοίο με ρεσάλτο. 2. (προφ., μτφ.) τολμηρή και παρακινδυνευμένη ριψοκίνδυνη ενέργεια, απόπειρα: Αν και καταχρεωμένος, αποφάσισε το ρεσάλτο – να ανοίξει και δεύτερο μαγαζί...
  12. nickel

    Guelph Treasure = ο Θησαυρός (του οίκου) των Βελφ (των Γουέλφων)

    Γουέλφοι και Γιβελίνοι / Γιβελλίνοι γερμ. Welfen und Weiblingen ιταλ. Guelfi e Ghibellini αγγλ. Guelphs and Ghibellines http://en.wikipedia.org/wiki/Guelphs_and_Ghibellines
  13. nickel

    magistrate = δικαστής, ειρηνοδίκης | (ιστ.) άρχοντας (αξιωματούχος)

    Δεν υπάρχει στα αγγλοελληνικά λεξικά η ιστορική σημασία του magistrate. Στους ρωμαϊκούς χρόνους ο magistratus είναι εκλεγμένος αξιωματούχος. Νομίζω ότι η ελληνική απόδοση του όρου είναι άρχοντας, αλλά θα ήθελα να ακούσω τη γνώμη ατόμων που παρακολουθούν ελληνική βιβλιογραφία. Θέλει προσοχή...
  14. nickel

    vomitoria

    vomitoria = είσοδοι και έξοδοι για το κοινό Διάβασα λάθος πριν από λίγο, *εμέτικο αντί για *εμότικο, και θυμήθηκα αυτό τον περίεργο λατινικό όρο που έχει περάσει στις δυτικοευρωπαϊκές γλώσσες, το vomitoria (ενικός vomitorium), ο οποίος περιγράφει τις εισόδους και τις εξόδους των ρωμαϊκών...
  15. nickel

    cartelization = οργάνωση σε (μορφή) καρτέλ, καρτελοποίηση

    Είδα πάλι σήμερα την καρτελοποίηση και γέλασα. Αν υπάρχει μία λέξη όπου θα έπρεπε να φάνε το συνδετικό –ο–, αυτή δεν είναι η σοσιαλδημοκρατία. Είχε πει ο Α. Τσίπρας τον καιρό των φασαριών με τους ταξιτζήδες: «Θα έχουμε καρτελοποίηση, δηλαδή θα πάνε μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες θα φτιάξουν...
  16. nickel

    Gregory of Tours, (Fr.) Grégoire de Tours = Γρηγόριος της Τουρ

    Πιάσαμε το γαλλοαγγλικό tour σε άλλο νήμα και θυμήθηκα την Τουρ, την πόλη της Γαλλίας, που γράφεται με -s στο τέλος, Tours, και τον Γρηγόριο της Τουρ, επίσκοπο της πόλης και συγγραφέα της ιστορίας των Μεροβίγγειων Φράγκων. http://en.wikipedia.org/wiki/Gregory_of_Tours Στον Πάπυρο και στον Αδ...
  17. nickel

    diamond jubilee = αδαμάντινο ιωβηλαίο

    Καλημέρα. Ξεκινά σήμερα το αδαμάντινο ιωβηλαίο της βασίλισσας Ελισάβετ, 60 χρόνια στο θρόνο της Αγγλίας ή, τέλος πάντων, εκείνου του κράτους με τα πολλά και μπερδεμένα ονόματα, 60 χρόνια από το θάνατο του πατέρα της, δεύτερη μονάρχης και μονάρχισσα (μετά τη Βικτωρία) που αντέχει τόσα χρόνια στο...
  18. nickel

    gunboat diplomacy = διπλωματία των κανονιοφόρων, πολιτική των κανονιοφόρων

    Με γλαφυρές λεπτομέρειες μεταφέρει σήμερα ο Δημήτρης Καμπουράκης στο protagon.gr την υπόθεση Πατσίφικο. Αξίζει να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο, μέχρι τέλους. Με λεπτομέρειες υπάρχει και στη Βικιπαίδεια (μάλλον κακογραμμένο). Μια μικρή ένσταση σε σχέση με κάτι που ξέρω. Γράφει ο Καμπουράκης...
  19. nickel

    τιμάριο = (ιστ.) timar | (μτφ.) fiefdom, fief

    Στο πλαίσιο της διαμάχης που έχει ξεσπάσει αυτές τις μέρες στη Νέα Δημοκρατία, ο κ. Φαήλος Κρανιδιώτης είπε: «Δεν παρέλαβα από τον πατέρα μου κανένα πολιτικό τιμάριο, μόνο το παράδειγμα του» [Τα Νέα]. Βρήκε και ο Άλκης Γαλδαδάς την ευκαιρία και έγραψε μερικά για το τιμάριο της τουρκοκρατίας. Δεν...
  20. nickel

    Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ) = Greek People's Liberation Army (ELAS)

    Ο Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός ήταν το στρατιωτικό παρακλάδι του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου κατά τη Γερμανοϊταλική κατοχή της Ελλάδας...
Top