relief = ανάγλυφο

[nickel]

Αντιγράφω από την Wikipedia:

Several types of relief are commonly used and defined although in all cases the images must attach to the background.

• Bas-relief (pronounced "bah"), or low relief, with the background compressed for depth; as seen for example in numismatics. Although unusual, bas-relief may show faces and even bodies in natural relief.
• Alto-relievo, or high relief, where the image is highly undercut and rendered almost in the round against its flat background. In alto-relief the figures are usually near natural depth and the background is more detailed and deeper.
• Sunken-relief, also known as intaglio or hollow-relief, where the image is carved into the stone, creating in effect a negative, in contrast to other types of relief work where the surrounding stone is carved away to leave the image.

Οι ελληνικοί όροι:
bas-relief, low relief = πρόστυπο ανάγλυφο, χαμηλό ανάγλυφο
high relief = έκτυπο ανάγλυφο
intaglio, sunken relief, hollow relief = κοιλανάγλυφο, εγχάρακτο, εσώγλυφο, ιντάγκλιο

Στη σειρά, στις εικόνες:

 

[stellacadente]

Πολύ διαφωτιστικό νήμα, Nickel! Όποιος μεταφράζει Ιστορία Τέχνης σίγουρα θα έχει συναντήσει τους όρους. Μια διόρθωση: στην περίπτωση του "intaglio" η ορθή προφορά και μεταγραφή είναι "ιντάλιο". Η λέξη είναι ιταλική και στα ιταλικά τα συμπλέγματα "gl" και "gn" προφέρονται "λι" και "νι".

 

[nickel]

Λάθος (αν και όχι τόσο λάθος, αλλά άλλη συζήτηση αυτή) δύο πηγών μου το «εξελληνισμένο» ιντάγκλιο καθότι ιντάλιο προφέρεται και στα αγγλικά. Ωστόσο, το λεξικό του Παπύρου δίνει «ιντάλιο».

Εγώ δεν χρησιμοποιώ κανέναν από τους δύο όρους, οπότε δεν έχω αναρωτηθεί.

 

[stathis]

bas-relief, low relief = πρόστυπο ανάγλυφο

Ευτυχώς που το Π είναι μακριά από το Χ στο πληκτρολόγιο. Αν και φαντάζομαι ότι σε κάποια ανάγλυφα θα ταίριαζε ο προσδιορισμός "πρόστυχο"... :)

 

[nickel]

Η Πομπηία πάντως είναι γεμάτη από «πρόστοιχα»:

 

[Ambrose]

Δεν ξέρω από πού προέρχεται ο όρος "πρόστυπο" και πώς ακριβώς συνδέεται με το bas-relief, αλλά το bas-relief αποδίδεται παραδοσιακά ως "ταπεινό ανάγλυφο". Σε όσα βιβλία Ιστορίας της Τέχνης το έχω πετύχει, έτσι το έχω πετύχει. Πρόστυπο, ποτέ.

Σύμφωνα με το ΛΝΕΓ, "πρόστυπος" αυτός που εξέχει ελάχιστα από την επιφάνεια πάνω στην οποία έχει δημιουργηθεί και ως αντώνυμο δίνει το "έκτυπος." Έκτυπο ανάγλυφο, πάλι, χρησιμοποιείται.

 

[nickel]

Δεν ξέρω από πού προέρχεται ο όρος "πρόστυπο" και πώς ακριβώς συνδέεται με το bas-relief, αλλά το bas-relief αποδίδεται παραδοσιακά ως "ταπεινό ανάγλυφο". Σε όσα βιβλία Ιστορίας της Τέχνης το έχω πετύχει, έτσι το έχω πετύχει. Πρόστυπο, ποτέ.

Ομολογώ ότι δεν έχω κάνει αντίστοιχη έρευνα, αλλά τουλάχιστον στο διαδίκτυο η χρήση του πρόστυπου είναι αρκετή ώστε να πείθει ότι είναι δόκιμο. Έχει και δύο πρόσθετα πλεονεκτήματα: κάνει καλή παρέα με το έκτυπο (λέει, π.χ., στο LSJ: «executed in low relief, opp. έκτυπος (in high relief), Callix. 2, Plin. ΗΝ35.152») και δεν μπερδεύει τον αναγνώστη με την επικρατούσα σημασία του ταπεινός.

 

[Ambrose]

Ας διαλέξει ο καθένας ό,τι θέλει. Είναι ελάχιστα τα ευρήματα στο διαδίκτυο για το "πρόστυπο".

Το "ταπεινό ανάγλυφο" είναι καθιερωμένος όρος. Ζήτημα σύγχυσης κατ' εμέ δεν τίθεται, άλλωστε είναι καλό να μην συρρικνώνουμε τις σημασίες των λέξεων, αλλά να κοιτάζουμε να μαθαίνουμε.

Και μιλώντας για ταπεινά ανάγλυφα, μου ήρθε στο νου ο στίχος του Σεφέρη: "Φέραμε πίσω αυτά τ' ανάγλυφα μιας τέχνης ταπεινής."

Ωραίο, ε;

Μη μου πειράζετε τ' ανάγλυφα...

 

[Lina]

Και μιλώντας για ταπεινά ανάγλυφα, μου ήρθε στο νου ο στίχος του Σεφέρη: "Φέραμε πίσω αυτά τ' ανάγλυφα μιας τέχνης ταπεινής."

Και μένα μου ήρθε στο νου ο Καρυωτάκης που κοιτάζει τους γύψους στο ταβάνι:

(Ταπεινή τέχνη χωρίς ύφος,
πόσο αργά δέχομαι το δίδαγμά σου!).
Όνειρο ανάγλυφο, θα 'ρθω κοντά σου
κατακορύφως.

 

[Ambrose]

Εμ, γι' αυτό λέω εγώ μη μου τ' ανάγλυφα τάραττε...

 

[Zazula]

Α ρε, αθάνατο Πρωίας... :)
πρόστυπος, -ος, -ον [εκ του † προστυπώ]· επί αναγλύφων, ο έχων τας επ' αυτού μορφάς ελαφρώς εξεχούσας της επιφανείας αυτού (κατ' αντιδιαστ. προς τον έκτυπον).

 

[Ambrose]

Μα Ζαζ, κανείς δεν αμφισβήτησε τη σημασία. Και το ΛΝΕΓ (όπως λέω παραπάνω) το ίδιο λέει, απλά αυτό που είπα είναι ότι δεν ξέρω κατά πόσο είναι διαδεδομένη η χρήση της. Αυτό

 

[Palavra]

Ταπεινό ανάγλυφο προς πρόστυπο ανάγλυφο: 0-1 (Το δεύτερο και από το www.culture.gr)

 

[Ambrose]

Ταπεινό ανάγλυφο προς πρόστυπο ανάγλυφο: 0-1 (Το δεύτερο και από το www.culture.gr)

Τώρα, μην αρχίσουμε να μετράμε κουκιά. Βγάλε απ' αυτά τα sites στα οποία έχει γίνει αυτή η συζήτηση και τ' αποτελέσματα μειώνονται σημαντικά. Και οι αναφορές στο "ταπεινό ανάγλυφο" από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης είναι.

 

[Palavra]

Μα Ζαζ, κανείς δεν αμφισβήτησε τη σημασία. Και το ΛΝΕΓ (όπως λέω παραπάνω) το ίδιο λέει, απλά αυτό που είπα είναι ότι δεν ξέρω κατά πόσο είναι διαδεδομένη η χρήση της. Αυτό

Προσωπικά, δεν έχω άποψη σχετικά με τη χρήση, ούτε επιμένω οπωσδήποτε στο ένα ή το άλλο. Απλώς βασίστηκα στο παραπάνω και είπα να κάνω μια ποσοτική έρευνα :)

 

[Elsa]

Σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, υπάρχει και το ημίγλυφο εδώ:

και εδώ:

 

[Zazula]

Μα Ζαζ, κανείς δεν αμφισβήτησε τη σημασία. Και το ΛΝΕΓ (όπως λέω παραπάνω) το ίδιο λέει, απλά αυτό που είπα είναι ότι δεν ξέρω κατά πόσο είναι διαδεδομένη η χρήση της. Αυτό

Ambrose, το ΛΝΕΓ δεν αναφέρει έτυμον κι εσύ είχες σχολιάσει: «Δεν ξέρω από πού προέρχεται ο όρος "πρόστυπο" και πώς ακριβώς συνδέεται με το bas-relief» — οπότε βλέπουμε ότι προέρχεται από την (αρχαΐζουσα ή σπάνια — αυτό σημαίνει το †) λέξη "προστυπώ". Επίσης, αναφορικά με το «να κοιτάζουμε να μαθαίνουμε» που είπες, εγώ πάντως έμαθα πάρα πολλά σε τούτο το νήμα (δεν έχω καμία σχέση με ανάγλυφα, ούτε σκοπεύω ν' αποκτήσω — με ανάγλειφα όμως, σίγουρα!)

 

[Ambrose]

Προσωπικά, δεν έχω άποψη σχετικά με τη χρήση, ούτε επιμένω οπωσδήποτε στο ένα ή το άλλο. Απλώς βασίστηκα στο παραπάνω και είπα να κάνω μια ποσοτική έρευνα :)

ΟΚ, no problemo. Έτσι έχουμε και περισσότερες επιλογές στο τι θα χρησιμοποιήσουμε, όταν κι αν το συναντήσουμε.

Όπως και νά' χει, το ίδιο πράγμα είναι

 

[Ambrose]

οπότε βλέπουμε ότι προέρχεται από την (αρχαΐζουσα ή σπάνια — αυτό σημαίνει το †) λέξη "προστυπώ".

Έμαθα κάτι

Κι εγώ έχω μάθει πολλά και όχι μόνο σ' αυτό το νήμα και μαθαίνω κάθε μέρα (και μάλιστα από εκεί που δεν το περιμένω).

Αλλά, στην αρχική μου θέση για τα "ταπεινά ανάγλυφα" και τα "πρόστυπα ανάγλυφα", εμμένω.

 

[Palavra]

[...] ανάγλειφα όμως, σίγουρα!)

Που προέρχονται από το πασίγνωστο «ανα-γλείφω»;