Οι αμοιβές στο χώρο της μετάφρασης

[Palavra]

Πάντως, έχω μια απορία: για να μεταφράσεις δεκαέξι σελίδες τέτοιου κειμένου, αν είσαι σούπερ παραγωγικός και πολύ εξειδικευμένος, θέλεις δύο μέρες. Ήτοι, κερδίζεις 22,5 ευρώ την ημέρα. Μείον την παρακράτηση (που δεν την παίρνεις και πίσω ολόκληρη), κερδίζεις 18 ευρώ την ημέρα. Αν υποθέσουμε ότι είσαι σούπερμαν και δεν αρρωσταίνεις ποτέ, δουλεύεις 21 ημέρες το μήνα, δηλαδή κερδίζεις 378 ευρώ το μήνα.

Για ποιο λόγο; Για ποιο λόγο;
Και, Μπουκανιέρε, δε νομίζω ότι το να αρνείται κανείς να δουλεύει για 378 ευρώ το μήνα (με πλήρες ωράριο) σημαίνει ότι θεωρεί τον εαυτό του αφρόκρεμα της μετάφρασης. (Αν δε σε κατάλαβα καλά, με συγχωρείς εκ των προτέρων, κι εγώ έχω τις ανάποδές μου σήμερα... ).

Mod: Συνέχεια από εδώ.

 

[anef]

Για ποιο λόγο; Για ποιο λόγο;

Για τον ίδιο λόγο που ένας νέος εργαζόμενος θα παίρνει τώρα 500 ευρώ το μήνα με τη βούλα του νόμου (ή και λιγότερα, γιατί απ' ό,τι άκουσα οι εργοδότες για παιδιά κάτω των 25 δεν θα είναι υποχρεωμένοι να δίνουν ούτε τον βασικό). Για τον ίδιο λόγο που ένας ασκούμενος δικηγόρος δουλεύει όλη μέρα για 300 ή 400 ευρώ. Για τον ίδιο λόγο που πολλοί άνθρωποι κάνουν 2 και 3 δουλειές και παίρνουν 300 ευρώ απ' την καθεμιά. Καλύπτουν λοιπόν ένα μέρος των εξόδων τους μ' αυτά τα λεφτά, palavra, και ελπίζουν ότι κάποια στιγμή θα καταφέρουν να πάρουν παραπάνω. Ανάμεσα στα 370 που λες και στο τίποτα, επιλέγουν τα 370 γιατί τα έχουν ανάγκη, είναι πολύ απλό.

 

[Palavra]

Όχι, δεν είναι πολύ απλό. Γιατί μπορείς να κάνεις άλλα πράγματα, και να βγάζεις περισσότερα, χωρίς να χαλάς την αγορά και να αναγκάζεις και τους υπόλοιπους να ρίχνουν τις τιμές τους.

 

[anef]

Μα, αυτό προσπαθώ να σου πω. Δεν υπάρχουν άλλα πράγματα να κάνουν, λες να υπήρχαν άλλες δουλειές και να επέλεγαν τα 300 ευρώ; Είναι λίγο σαν το γνωστό «ας φάνε παντεσπάνι» αυτή η ιστορία :)

 

[Palavra]

Πραγματικά, δε θα ήθελα να καταχραστώ το χώρο αυτού του νήματος για να αναφέρω τι έχω κάνει εγώ για να μη δεχτώ να δουλέψω με αυτές τις τιμές. Λίγο μας ενδιαφέρει, εξάλλου. Ωστόσο, υπάρχουν δουλειές που συνήθως κανείς δεν καταδέχεται να κάνει, διότι του φαίνονται ιδιαίτερα χαμηλού επιπέδου, οι οποίες όμως αποδίδουν περισσότερα χρήματα.

Είναι λίγο σαν το γνωστό «ας φάνε παντεσπάνι» αυτή η ιστορία :)

Αυτό θα επιλέξω να το αντιπαρέλθω, αν και δηλώνω ότι με θίγει προσωπικά.

 

[anef]

Δεν εννοώ ότι αυτή είναι η προσωπική σου άποψη, palavra, μιλάω γι' αυτή τη στάση γενικά. Κατά τη γνώμη μου ισοδυναμεί με μια αφ' υψηλού θεώρηση, το είπε πιο πάνω και ο bucanneer. Ζητώ συγνώμη όμως αν σε έθιξα, δεν ήταν αυτή η πρόθεσή μου.

 

[Palavra]

Ωραιότατα, δεν έγινε κάτι. Ο λόγος που θίγομαι όμως είναι γιατί δεν ανήκω σε κάποια ανώτερη μεταφραστική κάστα, που αμείβεται με 400€ το δεκαεξασέλιδο, και έχω έρθει πολλές φορές σε αντιπαράθεση με πελάτες γιατί δε δέχτηκα να δουλέψω με χαμηλές τιμές. Με το αντίστοιχο κόστος και τις αντίστοιχες επιπτώσεις, βεβαίως. Έτσι, μου κακοφαίνεται πολύ που άλλοι συνάδελφοι δέχονται να δουλέψουν με τόσο εξευτελιστικές τιμές, κυρίως γιατί εμμέσως αλλά σαφώς βλάπτομαι και εγώ.

 

[anef]

Ναι, αλλά συνεχίζεις να μιλάς προσωπικά, ενώ εγώ μιλάω γενικά. Αυτό που λες το έχω κάνει κι εγώ αρκετές φορές στο παρελθόν. Το θέμα, όμως, δεν είναι προσωπικό. Παρόλο που κι εγώ λοιπόν το έχω κάνει, καταλαβαίνω πως δεν μπορούν να το κάνουν όλοι γιατί υπάρχει πολλή ανεργία, γιατί κάποιοι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από μένα. Σκέψου λίγο κάποιον που είναι στα πρώτα του βήματα ή που η «κανονική» του δουλειά είναι τόσο κακοπληρωμένη που πρέπει να συμπληρώνει το εισόδημά του. Μ' άλλα λόγια, καθόλου δεν μου αρέσει φυσικά αυτή η κατάσταση, απλώς την ερμηνεύω.

 

[Zazula]

Κατά τη γνώμη μου ισοδυναμεί με μια αφ' υψηλού θεώρηση, το είπε πιο πάνω και ο buccaneer.

Το τεράστιο λάθος που έκανε πιο πάνω ο buccaneer είναι πως αποκόμισε την εντύπωση ότι εκείνο που είπαμε ήταν πως «εμάς (την αφρόκρεμα της μετάφρασης) δε μας αγγίζει τίποτα». Το να υπερασπίζεσαι τις εύλογες και δίκαιες και ήδη συμπιεσμένες στο απροχώρητο τιμές σου δεν σε τοποθετεί σε καμία αφρόκρεμα ούτε αποτελεί ένδειξη ελιτισμού — το μόνο που αποτελεί είναι ένδειξη σωστού και καλώς εννοούμενου επαγγελματισμού.

Ούτε είναι νομοτελειακό πως ο δυνητικός εργοδότης ή εντολέας σε θέτει αντιμέτωπο στο (τύπου XOR) δίλημμα «ή αποδέχεσαι τη γελοία αμοιβή ή δεν παίρνεις καθόλου δουλειά», διότι εγώ έχω δεχθεί κρούσεις μείωσης κατά το παρελθόν, έχω εξηγήσει το ότι οι τιμές που πρόσφερα ήταν ήδη οι τιμές προς τον πλέον ευνοούμενο (τιμολογιακά) πελάτη και τι ακριβώς περιλαμβάνουν (εκ των ων ουκ άνευ να γνωρίζει κάποιος που παρέχει υπηρεσίες πώς να το προβάλλει τούτο), διαπίστωσα πως η κρούση ήταν της μορφής άλφα-πι (ΑΠ = «Άμα Πιάσει») και συνέχισα να παίρνω δουλειές κανονικά.

Αλλά, βέβαια, για να μάθει δυο βασικά πράγματα ο «αγωνιζόμενος να επιζήσει» μεταφραστής που δέχεται να δουλεύει οιονεί δωρεάν, θα πρέπει ΠΡΩΤΑ να κάτσει να μάθει (με ανοιχτά αφτιά κι ακόμη πιο ανοιχτή κούτρα) από τους παλιότερους, κι όχι να βουτάει γκιούργια χωρίς σχοινί μπάντζι στον ταβλά με τα κουλούρια. Και να μάθει σωστά, ώστε να ενεργεί ακόμη σωστότερα.

Κι ας απαντήσω τώρα κι εγώ τι θεωρώ πως είναι πραγματικά δείγμα ελιτισμού, σνομπισμού και αφ' υψηλού θεώρησης:

• Το να μην πηγαίνεις να κάνεις μια όποια να 'ναι δουλειά που μπορεί να σου φέρει κάποιο εισόδημα, αλλά να πρέπει οπωσδήποτε να κάνεις τη δουλειά τού μεταφραστή ή του υποτιτλιστή επειδή αυτή σε βολεύει και δεν ακούγεται μπασκλάς όπως άλλες που πληρώνουν καλύτερα, και ταυτόχρονα να μην φροντίζεις να μάθεις ούτε το πώς να στέκεσαι επαγγελματικά σωστά (σε σχέση με εργοδότες κι εντολείς) στον χώρο ούτε αλληλέγγυα προς τους άλλους συναδέλφους σου, αλλά το μόνο που να σε ενδιαφέρει να είναι να πάρεις εσύ τη δουλειά με όποια ζημιά και να έχει αυτό στους υπολοίπους, εκπορνεύοντας στην πορεία το επάγγελμα.
• Το να είσαι έλληνας κομμουνιστής ή έλληνας αριστερός και να θέλεις να κρεμάσεις απ' τ' άντερά τους τους όπου γης απεργοσπάστες που παίζουν το εκβιαστικό παιχνίδι της εργοδοσίας κι υποκύπτουν και σκύβουν και καταστρέφουν το εργατικό κίνημα, αλλά ειδικά για τη μετάφραση και τον υποτιτλισμό να μην αντιλαμβάνεσαι πως υπάρχουν περιθώρια για αγώνες, να εξισώνεις με γαλαζοαίματους όσους αγωνίζονται να κρατήσουν κάποιο επίπεδο στον χώρο, να δικαιολογείς τους απεργοσπαστικούς μηχανισμούς όσων σκοτώνουν τις τιμές φορτώνοντάς τα αποκλειστικά σε εκείνους που τους εκμεταλλεύονται κι όχι στους ίδιους τούς «τα καταπίνω όλα αλλά συμπαθάτε με καθότι αμάρτησα για το παιδί μου» ριψάμοιβους μεταφραστές — πράγμα το οποίο η καρδιά σου κι ο νους σου κι οι πεποιθήσεις σου και το παρελθόν σου δεν θα σου επέτρεπαν ή δικαιολογούσαν σε καμία περίπτωση να πράξεις σε οποιονδήποτε άλλον εργατικό αγώνα.

Άνθρωποι έχουν δείρει μεροκαματιάρηδες που πήγαιναν να σπάσουν απεργίες, διότι το κοινό καλό είναι υπεράνω του ατομικού. Άνθρωποι έχουν ξεροψηθεί στην πείνα ώστε να δικαιωθούν οι εργατικοί αγώνες, παρόλο που θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία και να φάνε ψωμί, έστω και κλέβοντάς το απ' το στόμα τού διπλανού τους. Αλλά μόνο στη μετάφραση και τον υποτιτλισμό βλέπω (από έλληνες κομμουνιστές κι έλληνες αριστερούς, αν έχει κάποια σημασία) να γιουχάρονται, να προπηλακίζονται νοερά και να στιγματίζονται ηθικά εκείνοι που αγωνίζονται για το καλό των εργατών τού χώρου, να δικαιολογούνται οι απεργοσπάστες, και να κατηγορούνται οι αγωνιστές που δεν αγκαλιάζουν τρυφερά και με κατανόηση τους απεργοσπάστες.

 

[Palavra]

Ζάζουλα, με κάποιον περίεργο και μαγικό τρόπο κατόρθωσες να πεις όλα όσα έχω στο μυαλό μου σχετικά και προφανώς εκφράζω με λάθος τρόπο.

Γεια στο στόμα σου.

 

[Porkcastle]

Κι εγώ δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω απόλυτα με τον Ζάζουλα.

 

[Alexandra]

+ 1 εκατομμύριο στον Ζάζουλα.

 

[anef]

Zazula, είναι προφανές ότι δεν έχεις καταλάβει τη δική μου άποψη, γιατί υποθέτω εγώ είμαι η αριστερή ή η κομουνίστρια, όπως λες :)

Πολύ συνοπτικά: Δεν τα βάζω με τους ανθρώπους που θέλουν να κρατήσουν τις τιμές σε αξιοπρεπές επίπεδο, το αντίθετο μάλιστα, πιστεύω πως πρέπει να αγωνιστούμε ώστε αυτό το επίπεδο να είναι υποχρεωτικό, να υπάρχει δηλ. υποχρεωτική μίνιμουμ αμοιβή, όχι μόνο για τους μεταφραστές αλλά για όλους. Η διαφορά είναι ότι δεν τα βάζω και με όσους ρίχνουν τις τιμές, γιατί, θεωρώ εγώ, δεν το κάνουν για να μας τη σπάσουν ή για να «χαλάσουν την αγορά», αλλά τις περισσότερες φορές γιατί χρειάζονται απλώς μια δουλειά. Γιατί δεν κάνουν κάτι άλλο; Όταν θα πάνε να κάνουν το κάτι άλλο -πάλι με χαμηλές τιμές, υποθέτω, γιατί προσωπικά δεν ξέρω να υπάρχουν άφθονες δουλειές εκεί έξω με πολύ καλύτερες αμοιβές- πάλι κάποιοι μπορεί να τους πουν ότι ρίχνουν τις τιμές. Το πρόβλημα, σύμφωνα με τη δική μου θεώρηση, δεν είναι ότι κάποιοι είναι αναίσθητοι και δεν καταλαβαίνουν, είναι ότι η εργασία είναι ζούγκλα και ο καθένας εκεί έξω είναι για τον εαυτό του. Αυτό όμως δεν υποστηρίζω εγώ πως πρέπει να είναι έτσι, το υποστηρίζει π.χ. η κυβέρνηση που καταργεί τις συλλογικές συμβάσεις ή που χαμηλώνει τον βασικό μισθό. Καθόλου, λοιπόν, δεν κατηγορώ τους ανθρώπους που θέλουν υψηλές αμοιβές για τους μεταφραστές. Λέω πολύ απλά ότι δεν πρόκειται να το καταφέρουν ρίχνοντας το φταίξιμο ατομικά σε όσους ρίχνουν τις τιμές. Είναι αναπόφευκτο κάποιοι να ρίχνουν πάντα τις τιμές, έτσι είναι η ελεύθερη αγορά. Αν αυτό το θεωρείς αφ' υψηλού θεώρηση, Ok, έχουμε απλώς διαφορετική αντίληψη.

 

[Palavra]

Anef, έτσι όπως τα λες, απαλλάσσεις τον κάθε ένα που ρίχνει τις τιμές από την προσωπική του ευθύνη. Αυτό κάνει τη ζημιά, κυρίως, και όχι η όποια κυβέρνηση και οι όποιες συλλογικές συμβάσεις. Ο αγώνας γίνεται καθημερινά και σε προσωπικό επίπεδο, με προσωπικές επιπτώσεις, όχι μόνο στους δρόμους. Κοινώς, εδώ σε θέλω, κάβουρα: πες, «όχι, δεν μεταφράζω με 50€ το δεκαεξασέλιδο» και πήγαινε να κάνεις κάτι άλλο, να σιδερώσεις, να κρατάς παιδάκια, να σερβίρεις καφέδες, να κάνεις μαθήματα αγγλικών, να να να να. Όμως, μη βάζεις τα χέρια σου να βγάζεις τα μάτια σου και μετά να κατηγορείς την κακούργα κενωνία.

 

[Zazula]

Anef, μίλησα γενικά για έλληνες κομμουνιστές / αριστερούς (από τη δική μου προσωπική αντίληψη κι εμπειρία), κι όχι για εσένα ειδικά. Η απάντησή μου ήταν προς την τοποθέτηση του buccaneer, πατώντας στο δικό σου τσιτάτο επειδή τη συνόψιζε καλώς.

 

[anef]

Κανένα πρόβλημα, η ουσία είναι η ίδια.

 

[anef]

Anef, έτσι όπως τα λες, απαλλάσσεις τον κάθε ένα που ρίχνει τις τιμές από την προσωπική του ευθύνη. Αυτό κάνει τη ζημιά, κυρίως, και όχι η όποια κυβέρνηση και οι όποιες συλλογικές συμβάσεις. Ο αγώνας γίνεται καθημερινά και σε προσωπικό επίπεδο, με προσωπικές επιπτώσεις, όχι μόνο στους δρόμους. Κοινώς, εδώ σε θέλω, κάβουρα: πες, «όχι, δεν μεταφράζω με 50€ το δεκαεξασέλιδο» και πήγαινε να κάνεις κάτι άλλο, να σιδερώσεις, να κρατάς παιδάκια, να σερβίρεις καφέδες, να κάνεις μαθήματα αγγλικών, να να να να. Όμως, μη βάζεις τα χέρια σου να βγάζεις τα μάτια σου και μετά να κατηγορείς την κακούργα κενωνία.

Αυτά τα έχουμε συζητήσει ξανά για την προσωπική ευθύνη κλπ. Δεν απαλλάσσεται ο άλλος από την προσωπική του ευθύνη, σίγουρα. Όμως υπάρχει μια διαβάθμιση. Προσωπική ευθύνη έχω π.χ. εγώ που έχω φραγκάτο άντρα και δουλεύω 15 χρόνια σ'αυτή τη δουλειά, άρα έχω και πολλούς πελάτες για να διαλέγω (φανταστικό είναι το παράδειγμα, δεν έχω φραγκάτο άντρα), και προσωπική ευθύνη έχει κι αυτός που μόλις τέλειωσε τις σπουδές του, δεν έχει οικονομική στήριξη από τους γονείς του και βρίσκει μια δουλειά (η οποία σημειωτέον θα μετρήσει ως εργασιακή εμπειρία για αργότερα) για την οποία ο εκδοτικός οίκος του δίνει το χ χαμηλό ποσό. Φυσικά και εγώ και αυτός μπορούμε να αρνηθούμε τη δουλειά. Η άρνησή μας αυτή, όμως, δεν έχει την ίδια ποιότητα.

Από την άλλη πλευρά: πού είναι η «προσωπική» ευθύνη του εκδότη/του γραφείου κλπ.; Εκεί το θέμα δεν το βλέπουμε προσωπικά, εκεί η απάντηση είναι ότι είναι επιχειρηματίας και κάνει τη δουλειά του. Το μπαλάκι, λοιπόν, το πετάμε στον πιο αδύναμο;

 

[Zazula]

Κανένα πρόβλημα, η ουσία είναι η ίδια.

Ε, επί της ουσίας απάντησε ήδη η Παλάβρα: Δηλαδή μπορεί όποιος θέλει να μπει στον χώρο μου και να με ανταγωνιστεί αθέμιτα και αναθέμ-ιτα κι εγώ πρέπει να δείξω κι από πάνω κατανόηση στις ανάγκες του (Άσε που αυτός που φιλοδοξεί να μου κλέψει το ψωμί κατά κανόνα δεν μπαίνει καν στη διαδικασία να γίνει σωστός επαγγελματίας!); Πού αλλού γίνεται αυτό; Ποιος από όλους αυτούς γνωρίζει τις δικές μου ανάγκες και δείχνει κατανόηση γι' αυτές; Πού αλλού οι ανάγκες είναι αποδεκτή δικαιολογία για να κλείνεις το σπίτι τού συναδέλφου σου;

 

[Palavra]

Anef, όταν μιλάω για προσωπική ευθύνη, έχω στο μυαλό μου τη δεύτερη περίπτωση που αναφέρεις. Και όχι, δεν θεωρώ ότι οι άνθρωποι της δεύτερης κατηγορίας απαλλάσσονται από την ευθύνη τους.

Και από την άλλη πλευρά: θεωρώ άκρως αποπροσανατολιστικό το επιχείρημα του κακού εργοδότη. Το έχουμε ξανασυζητήσει εκατοντάδες φορές, και συμφωνούμε ότι η κατάσταση είναι κακή. Αλλά δεν αλλάζει με το να κάνουμε πορείες και να λέμε ότι μας ρίχνουν. Αλλάζει με το να γίνουμε καλοί επαγγελματίες. Και καλός επαγγελματίας είναι αυτός που σκέφτεται και τους άλλους. Γιατί όταν κάποιος δεν σκέφτεται ότι οι πράξεις του έχουν επιπτώσεις και στους άλλους, σημαίνει ότι τον ενδιαφέρει μόνο ο εαυτός του.

 

[azimuthios]

+1 δις στον Ζαζ. Το φαινόμενο αυτό απαντάται σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής των ατόμων αυτών και όχι μόνο στη μετάφραση. Ο αρνητισμός έχει γίνει επιστήμη. Ας μην τους πάρει όμως όλους η μπάλα, παρόλα αυτά.

Και Παλάβρα, δεν διαφωνώ καθόλου μαζί σου αλλά επειδή ανέφερες τα μαθήματα αγγλικών, που έτυχε να έχω κάνει στη ζωή μου, έχοντας δύο πτυχία τότε, να συμπληρώσω ότι και εκεί η κατάσταση είναι η ίδια και χειρότερη μάλλον. Λες εγώ θέλω 30 ευρώ την ώρα (παράδειγμα είναι), αλλά ο νέος με το Proficiency χωρίς εμπειρία χωρίς συνείδηση ή επαγγελματισμό προσφέρει 15 ευρώ την ώρα. Η πλειονότητα των γονέων διαλέγουν τον δεύτερο σε πληροφορώ, γιατί ανέκαθεν το 15 ήταν πιο λίγο από το 30. Τόσο απλά.
Το θέμα λοιπόν είναι ότι δεν υπάρχει συνείδηση τόσο στον εργοδότη όσο και σε αυτόν που παρέχει την υπηρεσία. Ό,τι φάμε και ό,τι πιούμε... όπως όλα σε αυτή τη χώρα.
Γνώμη μου είναι ότι πρόκειται περί φαύλου κύκλου.