Cabinet man, υπουργός ή ντουλαπάς;

[FunkSoulBrother]

Για όσους δεν ξέρουν, σε ένα e-mail που εμφανίστηκε στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής, το "cabinet man" αποδόθηκε "υπουργός", προκαλώντας ερμηνείες περί δωροδοκίας. Το μπάχαλο γενικεύτηκε επειδή τώρα φαίνεται ότι η σωστή απόδοση είναι "ντουλαπάς".
Δεν έχω δει το πρωτότυπο e-mail, οπότε δεν ξέρω τι έλεγε και ποιο ήταν το context. Η μετάφραση λέγεται ότι έγινε από τη Μεταφραστική Υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών.

Είναι να μη σου τύχει. Συνήθως τα μεταφραστικά μαργαριτάρια περιορίζονται σε ειδικά νήματα της Λεξιλογίας, αλλά άμα σου κάτσει, μπορεί η πατάτα σου να γίνει θέμα στο πανελλήνιον και να προκαλέσει πολιτικές εξελίξεις.

Αν τα πράγματα είναι έτσι, είναι το άκρον άωτον του traduttore, tradittore!

Δείτε το
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=32&artid=335095&dt=02/06/2010

 

[Alexandra]

Το έχουμε συζητήσει στο Your Slip is Showing:
http://www.lexilogia.gr/forum/showpost.php?p=68683&postcount=2164 και τα επόμενα ποστ.

 

[FunkSoulBrother]

Το έχουμε συζητήσει στο Your Slip is Showing:
http://www.lexilogia.gr/forum/showpost.php?p=68683&postcount=2164 και τα επόμενα ποστ.

Δεν είχα δει εκείνο το νήμα. Θα το διαβάσω τώρα, ευχαριστώ.

 

[anef]

Δεν ξέρω αν θα συμφωνήσω. Όπως ξέρουμε, όταν έχουμε πολυσημία, επιβάλλεται να το ψάχνουμε εξαντλητικά. Όταν κάνουμε υπότιτλους στην τηλεόραση. Πολύ περισσότερο όταν μπορεί να έχουμε διαφορά ανάμεσα σε επιπλοποιό και υπουργό. Εδώ δεν ξέρω τώρα πια πού θα είχα καταλήξει, απλώς απορώ γιατί όλα είναι σε δολάρια αλλά ο λογαριασμός του επιπλοποιού είναι βρετανική εταιρεία, Build-It Ltd.

Το συνεχίζω εδώ αφού ανοίξατε άλλο νήμα: σίγουρα ψάχνουμε εξαντλητικά όταν έχουμε πολυσημία. Εδώ όμως πρέπει, νομίζω, να δώσουμε έμφαση σ' αυτό που λέει και ο sarant στο άρθρο του, δηλ. ποια συμφραζόμενα δόθηκαν στη μεταφράστρια. Ακόμα κι αν είχε υπόψη της και τις δύο εκδοχές (όνομα εταιρίας επίπλων και υπουργικό συμβούλιο) η απόφασή της μπορεί να άλλαζε ανάλογα με τα συμφραζόμενα. Αν της είπαν ότι αυτό το χαρτί βγήκε από τη δικογραφία της Siemens, τότε δικαιολογείται να κλίνει προς το υπουργικό συμβούλιο, αλλιώς γιατί να εντάσσεται αυτό το χαρτί στη δικογραφία; Βέβαια, και πάλι, θα έπρεπε να υπάρχει μια σημείωση από την πλευρά της για παν ενδεχόμενο :)

 

[drsiebenmal]

Για να είμαστε και λίγο μέσα στην πραγματικότητα της μεταφραστικής δουλειάς:
Έχεις 20, 50 ή 100 σελίδες μίζενς, Siemens, κλπ. ανάλογα, ίσως και με σχετική πίεση.

Σου έρχεται ένας cabinet man.
Πόσο απίθανο είναι πια να θεωρήσεις ότι πρόκειται για typo του cabinet's man --ή απλώς, να το παραναγνώσεις;

 

[sarant]

Υπάρχει και κάτι άλλο. Έχεις να μεταφράσεις όχι επίσημα κείμενα αλλά ένα ηλεμήνυμα μεταξύ φίλων. Μην ξεχνάτε ότι αρχίζει όχι Dear Mr Katsikas, αλλά Kalimera Mario (που ο μτφραστής το αφήνει κακώς "Μάριο"). Οπότε μικρή αξία ως μεταφραστική νύξη έχει που το cabinet δεν είναι με κεφαλαίο ή που το μέλος του ΥπουργΣυμβουλίου κανονικά είναι Cabinet member. Άλλωστε και ο επιπλοποιός είναι θαρρώ cabinet maker. Εγώ θα αθώωνα τον μτφραστή για το λάθος αυτό και θα τον καταδίκαζα για τα άλλα της μτφρασής του.

Που βέβαια δείχνει ότι δεν είμαι efficient, αφού αθωώνω τη γκάφα της χρονιάς και καταδικάζω τα πταίσματα.

 

[nickel]

Να πούμε ότι κανονικά η λέξη είναι cabinetmaker (ή cabinet maker, cabinet-maker) και δεν είναι ένας απλός μαραγκός ή ντουλαπάς, αλλά επιπλοποιός κλάσεως.

Το cabinet man είναι πρόχειρη διατύπωση (για τον επιπλοποιό) και στα αγγλικά της Βρετανίας θα ταίριαζε περισσότερο με τη σημασία του ανθρώπου / του μέλους του υπουργικού συμβουλίου. Κοιτάξτε τα ευρήματα σε .uk:

He was not a good Cabinet man. His methods did not suit a democracy.
Into this depleted class can now be put a substantial part of the former clout of Gordon Brown, who is even less of a cabinet man than Mr Blair.

Σε σύνδεση με πολιτικά σκάνδαλα είναι πολύ πιθανό να σκεφτείς την πρώτη σημασία της λέξης, όχι τη χαλαρή χρήση από τον γράφοντα. Ωστόσο, αν κοιτάξεις το κείμενο πάνω κάτω, Design επάνω, Build-It κάτω, φεύγεις από το υπουργικό συμβούλιο.

Έγραφα ταυτόχρονα με τον συνονόματο.

 

[sarant]

Έχεις δίκιο, αυτά τα δύο (Design και Build-It) είναι οι βασικές ενδείξεις που θα σου βάλουν ψύλλους στ' αυτιά.

 

[Zazula]

Προσωπική μου άποψη είναι πως πρόκειται για γκάφα ολκής, και μάλιστα χωρίς ελαφρυντικά. Το πρώτο που λέμε στους μαθητές τής μετάφρασης, και εκείνο για το οποίο επιμένουμε διαρκώς, είναι ο μεταφραστής μόλις βρεθεί αντιμέτωπος με ζήτημα αμφίσημο ή ασαφές να επικοινωνεί αμέσως με τον πελάτη-εντολέα του για διευκρινίσεις. Εδώ θα μπορούσε ο μεταφραστής να ρωτήσει προτού παραδώσει (εφόσον γνώριζε πού να απευθυνθεί) ή ακόμη και παραδίδοντας (με τη σημείωση που είπε η anef στο #4). Κατά τ' άλλα η δουλειά που έκανε έχει στοιχεία προχειρότητας, όπως επισημαίνει ο sarant, αλλά το βασικό παραμένει: Στη μετάφραση, όπως και στη ζωή εν γένει, τίποτε δεν είναι αυτονόητο.

 

[nickel]

Γράφει ο Φαληρεύς / Κασιμάτης σήμερα στην Καθημερινή:

Το ευχάριστο, σε κάθε περίπτωση, είναι ότι με τον εντοπισμό της ταυτότητας του «cabinet man» τουλάχιστον ξεμπερδέψαμε από ένα μυστήριο που θα μας ταλαιπωρούσε για πολύ καιρό. Μιλώντας με δημοσιογράφους, χθες στη Βουλή, ο γραμματέας της Κ.Ο. της Ν.Δ., Κώστας Τασούλας, έλεγε ότι αυτή η υπόθεση κινδύνευε να λάβει διαστάσεις ανάλογες με το περιβόητο σημείωμα που έστειλε στον Τσώρτσιλ μέλος της βρετανικής αποστολής στη Διάσκεψη της Γιάλτας. «Το κλουβί είναι ανοιχτό», του έγραφε συνθηματικά. Ο Τσώρτσιλ κατάλαβε και συμπλήρωσε στο σημείωμα: «Δεν έχει σημασία, γιατί το πουλί είναι νεκρό». Το σημείωμα περιήλθε στην κατοχή των Σοβιετικών μετά το πέρας της διάσκεψης, αλλά τους πήρε μερικές δεκαετίες ώσπου να καταλάβουν ότι επρόκειτο για μια ειδοποίηση προς τον Βρετανό ηγέτη ότι ξεχάσει ανοιχτά «τα μαγαζιά του»...​

Παραμυθάκι; Το εκτενές λήμμα της Wikipedia για τα «μαγαζιά» αναφέρεται στην ανταλλαγή σημειωμάτων στη δεύτερη κιόλας παράγραφο του άρθρου. Αλλά να τι λέει:

An open fly refers to the unintentional leaving of one's fly unzipped or unbuttoned. It is often considered humorous if a person is caught with his or her fly down. However, the situation is not always seen as embarrassing. Winston Churchill, while at a public function, was handed a note reading "your fly is unbuttoned." Churchill scrawled on the note returning it as "dead birds do not drop out of nests."​

 

[Ambrose]

Δεν έχω προλάβει να το παρακολουθήσω το ζήτημα λεπτομερώς, αλλά απ' αυτά που διαβάζω πρόκειται για εσκεμμένη αμφισημία, δηλ. μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα για τον μεταφραστή. Η λύση θα ήταν μάλλον υποσημείωση και αναλυτική εξήγηση, όπως είπε και η anef. Γιατί και ντουλαπάς να είναι ή δεν ξέρω κι εγώ τι, σαν μεταφραστής δεν μπορείς να παραβλέψεις τις υπουργικές παραδηλώσεις.

 

[Costas]

Αν τα πράγματα είναι έτσι, είναι το άκρον άωτον του traduttore, tradittore!

Επειδή πρόκειται για ρητό, επισημανθήτω ότι το σωστό είναι traditore, με ένα t.

 

[FunkSoulBrother]

Επειδή πρόκειται για ρητό, επισημανθήτω ότι το σωστό είναι traditore, με ένα t.

Ενίοτε, προδότης είναι όχι μόνο ο μεταφραστής, αλλά και ο παραθέτων το ρητό.
Και να φανταστείς ότι το γκούγκλισα πριν το γράψω.

 

[nickel]

Μεταφραστικό και το παρακάτω, δεν μπορώ να μην το προσθέσω:

Η ανεκδιήγητη γκάφα να μεταφρασθεί ο όρος «cabinet man» σε «κυβερνητικό στέλεχος» αντί «κατασκευαστή ντουλαπιών» μού θύμισε μια εξίσου τραγελαφική ιστορία που επιβεβαιώνει ότι το λεγόμενο βαθύ ΠΑΣΟΚ δεν τα πήγαινε ποτέ καλά με την αγγλική. Ολως τυχαίως, μάλιστα, πρωταγωνιστής όσων θα διαβάσετε, είναι ο γκαρδιακός σύντροφος του κ. Σήφη Βαλυράκη, Ακης Τσοχατζόπουλος που η μοίρα το ’φερε να βρίσκεται εσχάτως στο προσκήνιο επ’ άλλης αφορμής...

Ο κ. Τσοχατζόπουλος, λοιπόν, συναισθανόμενος τις σοβαρότατες ευθύνες του, όταν ανέλαβε το υπουργείο Αμύνης το ’96, έκανε -προς τιμήν του- ταχύρρυθμα μαθήματα βελτίωσης των μετρίων αγγλικών του. Ομως, η αμετροεπής αυτοπεποίθησή του όχι μόνον τον πρόδωσε, αλλά λίγο έλειψε να απειλήσει ακόμη και τη θέση της χώρας μας στο ΝΑΤΟ!

Η επίμαχη συνάντηση είχε προγραμματιστεί στις Βρυξέλλες με τον τότε γ.γ. της Ατλαντικής Συμμαχίας Χαβιέ Σολάνα. Ηταν, δε, κρισιμότατη καθώς η Αθήνα θεωρούσε ότι είχε αδικηθεί στον επανακαθορισμό των ορίων επιχειρησιακής ευθύνης των στρατηγείων του ΝΑΤΟ στην Ελλάδα και την Τουρκία και επιθυμούσε την ενίσχυση του ρόλου, ειδικώς αυτού της Λάρισας.

Ο κ. Τσοχατζόπουλος δεν άκουσε τις προτροπές των συνεργατών του να μιλήσει στα Ελληνικά και να μεταφράζονται οι αξιώσεις της Αθήνας. Στη διάρκεια της συζήτησης, λοιπόν, παίρνει το γνωστό στομφώδες ύφος του και λέει: “Mr Solana we have to see again the strategies”. («Κύριε Σολάνα πρέπει να ξαναδούμε τις στρατηγικές μας»). Ο κ. Σολάνα μην έχοντας αντιληφθεί ότι ο υπουργός μπέρδεψε τη λέξη «στρατηγείο» με τον όρο «στρατηγική» δεν τον διέκοψε για να μην τον προσβάλει. Ο κ. Τσοχατζόπουλος όμως πίστεψε ότι ο κ. Σολάνα προσποιείται πως δεν κατάλαβε και έτσι επέμεινε σε πιο αυστηρό ύφος: “Greece believes that Nato’s strategies are completely wrong” («Η Ελλάδα πιστεύει ότι οι στρατηγικές του ΝΑΤΟ είναι εντελώς εσφαλμένες»). Το αμήχανο ύφος του κ. Σολάνα μετεβλήθη σε πραγματική έκπληξη, η οποία μάλιστα διαρκώς μεγάλωνε όσο ο κ. Τσοχατζόπουλος συνέχιζε απτόητος να αναλύει τα περί… strategies, κορυφώνοντας την τοποθέτησή του με την απειλή ότι «η Ελλάδα δεν προτίθεται να τις αποδεχθεί» («Greece we will not accept the strategies»).

Καθώς η παρανόηση κινδύνευε να λάβει τη μορφή μιας αιφνίδιας ελληνικής ανταρσίας επί ολόκληρου του ατλαντικού δόγματος, τον λόγο πήρε ένας Eλληνας διπλωμάτης, ο οποίος «υπενθύμισε» στον υπουργό ότι προφανώς εννοεί τα στρατηγεία (headquarters) και όχι τις στρατηγικές. «Yes, yes. The headquarters», είπε ο κ. Τσοχατζόπουλος, αλλά ο χρόνος της συνάντησης είχε πια ολοκληρωθεί και ο κ. Σολάνα χαμογελώντας τον συνόδευε ώς την έξοδο.

Για όσους τυχόν αναρωτιούνται πώς αντέδρασε ο κ. Τσοχατζόπουλος, αυτόπτης μάρτυρας με διαβεβαίωσε πως ακόμη και στην πόρτα δεν έχασε το ύφος των δέκα στρατηγών που ανέκαθεν τον συνόδευε...​

Του Κ. Ζούλα από την Καθημερινή


Έχουμε και λέμε:
στρατήγημα = stratagem
στρατηγική = strategy
στρατηγείο = headquarters
στρατηγός = general
γενικό στρατηγείο = general headquarters (GHQ)

 

[Costas]

Και κάπου νομίζω έχουμε γράψει strategist (γαλλιστί strate'ge) = στρατηγιστής.

 

[zephyrous]

Όπως λέει κι ο Αντώνης Πανούτσος:

Το mail που εμφανίστηκε και συνδέθηκε με τις δωροδοκίες της Siemens όπου αναφέρεται σε κάποιον cabinet man δεν είναι ούτε για υπουργό, ούτε για κατασκευαστή ντουλαπιών, είναι απλά κακά Αγγλικά.

Ο κατασκευαστής ντουλαπιών λέγεται cabinet maker. Kατά το auto maker. Ο υπουργός –μόνο στις αγγλικές και όχι στις αμερικάνικες κυβερνήσεις- λέγεται cabinet member. Το cabinet man μπορεί να είναι μόνο τίτλος μπλουζ από τον Muddy Waters όπως το Hoochie Coochie Man.

 

[pidyo]

Επειδή πρόκειται για ρητό, επισημανθήτω ότι το σωστό είναι traditore, με ένα t.

Δεν βρήκα καταλληλότερο νήμα, οπότε ας το σημειώσω εδώ. Αν ενδιαφέρεται κανείς για τις απαρχές της ρήσης traduttore, traditore, ένα πρόσφατο άρθρο (όλο και κάποιον θα ξέρετε με συνδρομητική πρόσβαση...) ασχολείται με τις πραγματικές απαρχές της: πώς οι διερμηνείς χρησιμοποιήθηκαν ως, ή θεωρούνταν, κατάσκοποι και προδότες στη διπλωματία της αρχαιότητας.

Rachel Mairs, "Translator, Traditor: The Interpreter as Traitor in Classical Tradition", Greece & Rome 58 (2011) 64-81.

 

[Costas]

Χα, αυτό μού θύμισε που με πήραν από εταιρεία να τους κάνω διερμηνεία στα κινέζικα, όχι για τη διερμηνεία την ίδια, αφού θα συζητούσαν στα αγγλικά, αλλά "για να μας λες τι λένε μεταξύ τους"...

 

[daeman]

...
Και το αντίστροφο, το υπουργικό συμβούλιο στήνεται και στερεώνεται στον τοίχο: