Τι κάνει ένα ευσυνείδητο μέλος της Λεξιλογίας που βρίσκεται για πασχαλινές διακοπές στη Βαρκελώνη; Μα τι άλλο, επιδίδεται σε γλωσσικές παρατηρήσεις!
Τα καταλανικά είναι ξεχωριστή γλώσσα, αυτό φροντίζουν οι πάντες να σου το τονίσουν με περηφάνια, έχουν δική τους εθνική λογοτεχνία και τονισμένο εθνικό αίσθημα. Αδυνατούν να καταλάβουν πώς μπορεί να μπήκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως αυτόνομες οντότητες χώρες μικρές σαν την Κύπρο του ενός εκατομμυρίου και σαν τη Μάλτα των 400.000 κατοίκων, και από την άλλη η Καταλονία των δώδεκα εκατομμυρίων να παραμένει μέρος της Ισπανίας. Όταν μιλούν για τη γλώσσα τους, το ζεύγος της αντίθεσης που χρησιμοποιούν δεν είναι καταλανικά–καστιλιάνικα, αλλά καταλανικά–ισπανικά.
Εύκολα καταλαβαίνει κανείς τα καταλανικά· αποτελούν κατά κάποιο τρόπο τη γέφυρα ανάμεσα στα γαλλικά του νότου, την οξιτανική ή λανγκεντόκ, τη γλώσσα των τροβαδούρων από τη μια, και τα ισπανικά από την άλλη. Ώρες ώρες νομίζεις ότι είναι Ισπανοί που προσπαθούν να μιλήσουν γαλλικά! Ή πάλι σου δημιουργείται η εντύπωση ότι κόβουν τις καταλήξεις, ό,τι δηλαδή κάνουν και τα βενετσιάνικα σε σχέση με την κοινή ιταλική.
Στη γραφή τους χρησιμοποιούν πολύ το x, που το προφέρουν sh, και διάφορα αναπάντεχα συμπλέγματα, όπως:
Ο Μιρό λέγεται Τζοάν (Joan Miró), ο δασωμένος λόφος πάνω από την πόλη Μοντζουίκ (Montjuïc).
Τα διπλά σύμφωνα είναι πολύ σπάνια, εκτός από την περίπτωση του διπλού ελ (ll), που προφέρεται πολύ παχύ λ για να καταλήξει κάτι σαν γ. Στα καστιλιάνικα βρίσκεται μόνο στην αρχή λέξεων, ενώ στα καταλανικά υπάρχει και στη μέση. Έτσι ο γνωστός ναύαρχος-πειρατής του 13ου-14ου αιώνα Roger de Lluria, που πέρασε και από την Ελλάδα (θυμηθείτε την Πριγκιπέσσα Ιζαμπώ), προφέρεται Ροζέ ντε Λγούρια, ο Λουδοβίκος προφέρεται Λγουίς (Lluís).
Υπάρχουν όμως και λέξεις στις οποίες πρέπει να κρατηθούν τα δύο ll, για λόγους, φαντάζομαι, ιστορικής ορθογραφίας, αλλά να προφερθεί απλό λ, και εδώ οι Καταλανοί προχώρησαν σε μια καινοτομία (αξιοθαύμαστη για την τόλμη της στα μάτια τα δικά μας, των Ελλήνων, που είμαστε τόσο συντηρητικοί με τα γραμματο-ορθογραφικά μας): ανάμεσα στα δύο l βάζουν μια τελεία στο μέσο του γράμματος, ούτε κάτω ούτε πάνω! Κι έτσι βλέπεις:
...της οποίας το γήπεδο λέγεται Καμ Νόου (Camp Nou), όχι Καμπ Νου , όπως διαβάζω κάθε τόσο στις ελληνικές εφημερίδες.
Τα καταλανικά είναι ξεχωριστή γλώσσα, αυτό φροντίζουν οι πάντες να σου το τονίσουν με περηφάνια, έχουν δική τους εθνική λογοτεχνία και τονισμένο εθνικό αίσθημα. Αδυνατούν να καταλάβουν πώς μπορεί να μπήκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως αυτόνομες οντότητες χώρες μικρές σαν την Κύπρο του ενός εκατομμυρίου και σαν τη Μάλτα των 400.000 κατοίκων, και από την άλλη η Καταλονία των δώδεκα εκατομμυρίων να παραμένει μέρος της Ισπανίας. Όταν μιλούν για τη γλώσσα τους, το ζεύγος της αντίθεσης που χρησιμοποιούν δεν είναι καταλανικά–καστιλιάνικα, αλλά καταλανικά–ισπανικά.
Εύκολα καταλαβαίνει κανείς τα καταλανικά· αποτελούν κατά κάποιο τρόπο τη γέφυρα ανάμεσα στα γαλλικά του νότου, την οξιτανική ή λανγκεντόκ, τη γλώσσα των τροβαδούρων από τη μια, και τα ισπανικά από την άλλη. Ώρες ώρες νομίζεις ότι είναι Ισπανοί που προσπαθούν να μιλήσουν γαλλικά! Ή πάλι σου δημιουργείται η εντύπωση ότι κόβουν τις καταλήξεις, ό,τι δηλαδή κάνουν και τα βενετσιάνικα σε σχέση με την κοινή ιταλική.
Στη γραφή τους χρησιμοποιούν πολύ το x, που το προφέρουν sh, και διάφορα αναπάντεχα συμπλέγματα, όπως:
tx, που γρήγορα το αποκρυπτογραφείς, όταν συνδυάσεις τους ήχους (Txaikovski)
και tj, tg, όπου εδώ το t είναι άφωνο, ενώ το g είναι το παχύ γαλλικό g (muntatge (=γαλλ. montage), reportatge), και, μεγάλη προσοχή!, το j είναι το παχύ αγγλικό dg του (edge) και όχι το κουφό καστιλιάνικο j (=ελληνικό χ).
Ο Αϊ Γιώργης είναι Jordi (Τζόρντι, χωρίς καστιλιάνικο δ) και έτσι λύνεται ένα αίνιγμα που με βασάνιζε επί πολύ, πώς προφέρεται το όνομα του Τζόρντι Σαβάλ (Jordi Saval), του έξοχου Καταλανού βιρτουόζου και μαέστρου της παλιάς μουσικής (που μας επισκέπτεται αυτές τις μέρες, μαζί με τη σύζυγό του Μονσερρά Φιγκουέιρας).και tj, tg, όπου εδώ το t είναι άφωνο, ενώ το g είναι το παχύ γαλλικό g (muntatge (=γαλλ. montage), reportatge), και, μεγάλη προσοχή!, το j είναι το παχύ αγγλικό dg του (edge) και όχι το κουφό καστιλιάνικο j (=ελληνικό χ).
Ο Μιρό λέγεται Τζοάν (Joan Miró), ο δασωμένος λόφος πάνω από την πόλη Μοντζουίκ (Montjuïc).
Τα διπλά σύμφωνα είναι πολύ σπάνια, εκτός από την περίπτωση του διπλού ελ (ll), που προφέρεται πολύ παχύ λ για να καταλήξει κάτι σαν γ. Στα καστιλιάνικα βρίσκεται μόνο στην αρχή λέξεων, ενώ στα καταλανικά υπάρχει και στη μέση. Έτσι ο γνωστός ναύαρχος-πειρατής του 13ου-14ου αιώνα Roger de Lluria, που πέρασε και από την Ελλάδα (θυμηθείτε την Πριγκιπέσσα Ιζαμπώ), προφέρεται Ροζέ ντε Λγούρια, ο Λουδοβίκος προφέρεται Λγουίς (Lluís).
Υπάρχουν όμως και λέξεις στις οποίες πρέπει να κρατηθούν τα δύο ll, για λόγους, φαντάζομαι, ιστορικής ορθογραφίας, αλλά να προφερθεί απλό λ, και εδώ οι Καταλανοί προχώρησαν σε μια καινοτομία (αξιοθαύμαστη για την τόλμη της στα μάτια τα δικά μας, των Ελλήνων, που είμαστε τόσο συντηρητικοί με τα γραμματο-ορθογραφικά μας): ανάμεσα στα δύο l βάζουν μια τελεία στο μέσο του γράμματος, ούτε κάτω ούτε πάνω! Κι έτσι βλέπεις:
Paral•lel, col•lecció, novel•la, col•lectiva, col•laboracció, aquarel•la, circumval•lació, instal•lacion, excel•lent, il•luminació, Marcel•lí.
Οι Καταλανοί είναι, όπως θα περίμενε κανείς, περήφανοι για τα διάσημα τέκνα της πατρίδας τους Τζοσέπ (Josep) Καρέρας και Μονσερρά Καμπαγιέ (ο πρώτος γνωστότερος στη μαζική κουλτούρα ως μέλος των Τριών Τενόρων, η δεύτερη κέρδισε τις καρδιές του διεθνούς τηλεοπτικού κοινού στην εναρκτήρια τελετή των Ολυμπιακών της Βαρκελώνης, όπου ακούστηκε να τραγουδά σε ντουέτο με τον αλησμόνητο Φρέντυ Μέρκιουρι το το τραγούδι του "Μπαρσελόνα") και ακόμα περισσότερο με την «καλύτερη (!) ποδοσφαιρική ομάδα του κόσμου», τη Μπάρτσα...
...της οποίας το γήπεδο λέγεται Καμ Νόου (Camp Nou), όχι Καμπ Νου , όπως διαβάζω κάθε τόσο στις ελληνικές εφημερίδες.
Last edited:
