uncovering enzyme = ένζυμο αποκάλυψης, αποκαλυπτήριο ένζυμο

[daeman]

Νόσος του Πόμπε.
Η ταινία εστιάζεται (καλά το λέω; ) στην προσπάθεια παραγωγής ενός νέου φαρμάκου γι' αυτήν τη σπάνια νόσο που οφείλεται σε γενετικά αίτια. Οι πάσχοντες εμφανίζουν έλλειψη του κατάλληλου ενζύμου που είναι απαραίτητο για τον μεταβολισμό του γλυκογόνου. Η επακόλουθη συσσώρευση του γλυκογόνου στον μυϊκό ιστό προκαλεί μυοπάθεια (εξασθένηση των μυών) που οδηγεί σε σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ασθενών και πιθανότατα και στον θάνατό τους.

Κι ενώ αρχικά ο πρωταγωνιστής (βιοχημικός ερευνητής) αναφέρεται στο παραπάνω ένζυμο, στη συνέχεια βάζει στο παιχνίδι κι ένα δεύτερο "uncovering" ένζυμο:

I'm the only one who's cloned the gene for uncovering enzyme, so I can get more mannose 6-phosphate onto the lysosomal protein, and I can deliver a more effective amount of enzyme into the cells.​

...the phosphotransferase and the second, uncovering enzyme...

Δεδομένου ότι τα ένζυμα δρουν εξ ορισμού ως καταλύτες στις βιοχημικές αντιδράσεις, δεν θέλω να χρησιμοποιήσω κάτι σαν "ένζυμο-καταλύτης" που θα ήταν κατανοητό από τον μέσο θεατή, γιατί μου φαίνεται πλεονασμός. Η αναζήτηση στο διαδίκτυο για "uncovering enzyme" δεν απέφερε καρπούς για την ελληνική απόδοση του όρου. Σκέφτηκα το "ένζυμο ενεργοποίησης" και άλλες παραπλήσιες αποδόσεις, αλλά μετά σκέφτηκα επίσης ότι είμαι μέλος της Λεξιλογίας, όπου τα ερωτήματα δεν μένουν αναπάντητα, και να 'μαι. :)​

Παραδίδω Τετάρτη πρωί, οπότε έχουμε χρόνο.​

 

[drsiebenmal]

Kαλημέρα

Από αυτή τη διδακτορική διατριβή (στα γερμανικά) εδώ καταλαβαίνω ότι το "Uncovering Enzyme" δεν χρησιμοποιείται ως γενικός όρος αλλά σαν «χαϊδευτικό» του ενζύμου N-Acetylglucosamin-1-Phosphodiester-a-N Acetylglucosaminidase (EC 3.1.4.45, Uncovering Enzyme, UCE) -και ως UCE το βρίσκεις σε εργασίες, αναφορές κλπ (όπως είπες, όχι στα ελληνικά).

Δεν ξέρω αν είναι σωστή η αναλογία με τον καταλύτη· από την παραπάνω διατριβή κατάλαβα ότι το συγκεκριμένο ένζυμο δρα και αποκαλύπτει («ξεσκεπάζει») την πρωτεΐνη Μ6Ρ --αλλιώς γιατί να μην το έλεγαν απλώς ένζυμο κατάλυσης;

Επομένως, αν φαίνεται και από τα συμφραζόμενα η λειτουργία του, ίσως μπορείς να το πεις «στα γρήγορα» ένζυμο UCE. Αλλιώς, κάποια αναλογία· όμως όχι «ένζυμο ενεργοποίησης» αλλά ίσως καλύτερα «ένζυμο αποκάλυψης» (απελευθέρωσης; πιο τολμηρό μου φαίνεται).

 

[daeman]

Ευχαριστώ, Δρ7χ, για την πρωινή έρευνα. :)
Έπρεπε να το φανταστώ ότι με τέτοιο όνομα (N-Acetylglucosamin-1-Phosphodiester-a-N Acetylglucosaminidase) θα είχε και χαϊδευτικό το σκασμένο. Η λειτουργία του εξηγείται (υποτυπωδώς) στην πρώτη εμφάνισή του:
I'm the only one who's cloned the gene for uncovering enzyme, so I can get more mannose 6-phosphate onto the lysosomal protein, and I can deliver a more effective amount of enzyme into the cells.
UCE δεν θέλω να το πω. Αρκετά πρέπει να καταλάβουν οι θεατές χωρίς να τους φορτώσω με ανύπαρκτα στο πρωτότυπο αρχικά.
Οπότε Αποκάλυψη τώρα ή Ζήτω το πρωτεϊνοαπελευθερωτικό μέτωπο;

 

[nickel]

Αποκαλυπτήριο ένζυμο; (Που μου αρέσει περισσότερο από το «αποκαλυπτικό ένζυμο» που σκέφτηκα αρχικά.)

 

[drsiebenmal]

Αποκαλυπτήριο ένζυμο; (Που μου αρέσει περισσότερο από το «αποκαλυπτικό ένζυμο» που σκέφτηκα αρχικά.)

Καλύτερο ακούγεται το αποκαλυπτήριο από την πρότασή μου. (Και καλύπτει και όλους τους μανδύες και τα πέπλα και τις de-cloaking devices που περνάνε από το μυαλό μου κάθε φορά που ξαναβλέπω το νήμα.)

Στο μεταξύ, πάντως, μου κάνει εντύπωση ότι (και στις υπόλοιπες αγγλικές πηγές που βρίσκω στο νέτι) συνήθως λείπει το κρίσιμο άρθρο, που φαίνεται πως μόνο εγώ βρίσκω απαραίτητο: for the uncovering enzyme. (Πολύ κοπιπέιστ δουλεύει...)

 

[Alexandra]

UCE δεν θέλω να το πω. Αρκετά πρέπει να καταλάβουν οι θεατές χωρίς να τους φορτώσω με ανύπαρκτα στο πρωτότυπο αρχικά.

Περιττό να σου πω ότι θα πρέπει να βάλεις και σημείωμα με παραπομπή για το πώς αποφάσισες την απόδοση που θα διαλέξεις, για τα μάτια του διορθωτή.

 

[daeman]

Περιττό να σου πω ότι θα πρέπει να βάλεις και σημείωμα με παραπομπή για το πώς αποφάσισες την απόδοση που θα διαλέξεις, για τα μάτια του διορθωτή.

Ναι, γενικά βάζω σημειώσεις και τα κατάλληλα λινκ σε δύσκολες, αμφιλεγόμενες ή "διδακτικές" αποδόσεις. Μακάρι να τα διάβαζαν, βέβαια. Εδώ θα τον στείλω τον διορθωτή σ' αυτή την περίπτωση. Από την άλλη, τυπικά ίσως είναι περιττό, αφού σ' αυτή την εταιρεία προβλέπεται και στάδιο αποδοχής ή όχι των διορθώσεων. ;)

 

[Alexandra]

Από την άλλη, τυπικά ίσως είναι περιττό, αφού σ' αυτή την εταιρεία προβλέπεται και στάδιο αποδοχής ή όχι των διορθώσεων. ;)

Χμμ... μη βάζεις στοίχημα ότι ακολουθείται απαρέγκλιτα η διαδικασία.

 

[daeman]

Καλημέρα και σας ευχαριστώ πολύ όλους! :)

Όσο για την τελική επιλογή, ένα εύκολο κουίζ: αν ξέρετε από πού εμπνεύστηκε ο Στράμερ αυτό εδώ, θα καταλάβετε. ;)

Charlie Don't Surf - The Clash​

http://www.youtube.com/watch?v=bossv8SKXv4

 

[AoratiMelani]

Με αφορμή αυτή τη συζήτηση, θέλω να ρωτήσω κάτι που συχνά αναρωτιέμαι βλέποντας συζητήσεις μεταφραστών, εδώ και αλλού, που προσπαθούν να αποδώσουν έναν τεχνικό ή επιστημονικό όρο.

Γιατί μετά από μια σύντομη αναζήτηση πηγών στο ίντερνετ, κατά κανόνα στρέφονται όλοι στην λεξιπλασία; Γιατί δεν απευθύνονται πολύ απλά σε κάποιον που κατά πάσα πιθανότητα θα ξέρει πώς το λένε όντως αυτό το πράγμα; Σε κάποιον ειδικό;

Εν προκειμένω, αν είχα εγώ τη λέξη uncovering enzyme, θα ρωτούσα έναν γιατρό ειδικό στο αντικείμενο, θα έστελνα ένα mail στο πανεπιστήμιο ή σε κάποιο νοσοκομείο, κάτι τέτοιο (τα στοιχεία του οποίου θα έβρισκα μέσω ίντερνετ). Το κάνω κατά κόρον αυτό. Πρόσφατα π.χ. έστειλα μήνυμα στο τμήμα γεωλογίας του πανεπιστημίου για να μάθω πώς αποδίδονται στα ελληνικά οι υποδιαιρέσεις της γεωχρονολογικής κλίμακας. Θα μπορούσα να σκαλίσω στο ίντερνετ, να βρω πέντε έξι εκδοχές από ιστοσελίδες που μοιάζουν αξιόπιστες, μετά να το συζητήσω με συναδέλφους μεταφραστές (που σίγουρα κατέχουν την ελληνική, αλλά δεν κατέχουν τη γεωλογία) και να αποφασίσουμε τι; Στην ουσία, τι μας "ακούγεται καλύτερα". Το τι όντως λένε οι γεωλόγοι ή οι γιατροί ή ή ή μεταξύ τους (που είναι και το ζητούμενο εν τέλει, όχι πώς "μας φαίνεται" εμάς ότι "θα έπρεπε" να το λένε, αλλά πώς το λένε αυτοί που όντως το λένε), δεν μπορούμε να το αποφασίσουμε με διαβουλεύσεις σε fora.

Ίσως κάπου κάτι δεν έχω καταλάβει στο σκεπτικό των συναδέλφων που κάνουν αυτές τις συζητήσεις, αν έχω λάθος διορθώστε με.

 

[AoratiMelani]

Παρακαλώ πολύ τους συντονιστές, εάν συμφωνούν, να μεταφέρουν το προηγούμενο σχόλιό μου σε νέο νήμα με τίτλο "Πώς αναζητάμε μετάφραση επιστημονικής-τεχνικής ορολογίας;" στην ενότητα Translation - Terminology - Lexicography, προσθέτοντας εκεί που λέω "με αφορμή αυτή τη συζήτηση" σύνδεσμο στη λέξη "αυτή" προς την παρούσα συζήτηση για το uncovering enzyme. Το αν η ενότητα και ο τίτλος που προτείνω για το θέμα είναι κατάλληλα, το αφήνω στην κρίση σας.

Ευχαριστώ.

 

[drsiebenmal]

Καλημέρα

Το ξεχωριστό νήμα που ζήτησες είναι έτοιμο και πιστεύω ότι μπορεί να οδηγήσει σε πραγματικά ενδιαφέρουσα και παραγωγική συζήτηση.

Για την ειδική περίπτωση εδώ, θέλω απλώς να επισημάνω:

1. Ότι η συγκεκριμένη μετάφραση δεν προορίζεται για βιβλίο αλλά για υποτιτλισμό και τα διαθέσιμα χρονικά περιθώρια («Τετάρτη πρωί») δεν επέτρεπαν τη θεμελιώδη αναζήτηση με τον --να είμαι σαφής, καταρχήν σωστό-- τρόπο που αναφέρεις.

2. Η έρευνα στο διαδίκτυο έδειξε ότι πρόκειται για πολύ πρόσφατη επιστημονική εξέλιξη, των τελευταίων χρόνων που πιθανότατα δεν έχει προλάβει να ενσωματωθεί και να δουλευτεί γλωσσικά όχι μόνο στα ελληνικά, αλλά και σε άλλες γλώσσες (ίσως παρατήρησες ότι παραπέμπω σε γερμανική διατριβή, όπου και εκεί αναφέρεται με τον αγγλικό όρο).

3. Το εύλογο συμπέρασμα από την παντελή απουσία απόδοσης του όρου όχι μόνο σε ελληνικές πηγές, αλλά και πηγές σε άλλες γλώσσες, είναι ότι πιθανότατα δεν υπάρχει καθιερωμένη ορολογία.