Πότε αφηγούμαι; Πότε διηγούμαι;

christine

New member
Στα περισσότερα λεξικά είναι σχεδόν συνώνυμα.
Σε μερικά βρίσκω «αφηγούμαι --> ήμουν εκεί», «διηγούμαι--> δεν ήμουν εκεί». Σε άλλα λέει «αφηγούμαι --> προφορικά», «διηγούμαι--> γραπτά». Αλλού γράφει ότι εξαρτάται από τον πλούτο της περιγραφής.
Δεν καταλαβαίνω.
 

nickel

Administrator
Staff member
Με αφετηρία το ότι δεν υπάρχει σαφής διάκριση, άρα ο χρήστης είναι ελεύθερος να χρησιμοποιήσει όποιο ρήμα θέλει από τα δύο, νομίζω ότι δεν θα ήταν φρόνιμο να προσπαθήσει κανείς να δώσει κατευθύνσεις. Ας πούμε, το λεξικό συνωνύμων του Μπαμπινιώτη απλώς αναφέρει τα «συνώνυμα» (διηγούμαι, αφηγούμαι, περιγράφω, εκθέτω, εξιστορώ, λέγω, μολογάω (λαϊκ.)), του Εμμανουηλίδη δεν καταπιάνεται με δαύτα και η lexigram δεν αναφέρεται σε διαφορά. Θα μου άρεσε ο περιορισμός «αφηγούμαι» -> ήμουν εκεί, αλλά πώς να τον συζητήσεις όταν ο ορισμός του ρήματος αναφέρεται και σε φανταστικά γεγονότα;
 

nickel

Administrator
Staff member
Αν έχετε λίγα λεπτά υπάρχει και μια αρκετά λεπτομερής διερεύνηση του θέματος στον παρακάτω σύνδεσμο.
Ελπίζω η christine να μη χρειαστεί ούτε να εντρυφήσει ούτε να βγάλει συμπεράσματα. :-)
 
Χωρίς να ισχυρίζομαι ότι είναι καθοριστικό αυτό, έχω την αίσθηση ότι το διηγούμαι είναι λίγο περισσότερο σε χρήση, ιδίως στην καθομιλουμένη.

Επίσης να παρατηρήσω ότι άλλο είναι το διήγημα και άλλο το αφήγημα (όχι πως αυτό σημαίνει αναγκαστικά κάτι για τα αντίστοιχα ρήματα).
 

m_a_a_

Well-known member
Από ΛΚΝ: Tα όρια μεταξύ αφηγήματος και διηγήματος είναι δυσδιάκριτα.

Κάτι μας είπες τώρα… :D

Παραδόξως, δεν βρίσκω ούτε στο ΧΛΝΕΓ ούτε στο ΛΚΝ το αφήγημα με την πιο άμπστρακτ έννοια, το αντίστοιχο narrative δηλαδή…
Αντιθέτως, το Βικιλεξικό λέει:
  1. η διαδικασία ή το αποτέλεσμα του αφηγούμαι
  2. (νεολογισμός) απόψεις, θέσεις, ισχυρισμοί ή σενάρια που αφορούν την (πολιτική ή άλλη) πραγματικότητα και εξέλιξη
    Λίγες μέρες μετά το Eurogroup της 15ης Ιουνίου οι ψηφοφόροι δείχνουν να μην πείθονται από το νέο αφήγημα της κυβέρνησης περί εξόδου από την επιτροπεία και αναπτυξιακής προοπτικής της χώρας. (www.efsyn.gr, 23/6/2017)
 

nickel

Administrator
Staff member
Παραδόξως, δεν βρίσκω ούτε στο ΧΛΝΕΓ ούτε στο ΛΚΝ το αφήγημα με την πιο άμπστρακτ έννοια, το αντίστοιχο narrative δηλαδή…
Δεν είναι περίεργο να μην έχουν μια τόσο πολυφορεμένη χρήση;

Την έχει ευτυχώς και το ΜΗΛΝΕΓ:

2) (στη σύγχρονη γλώσσα των πολιτικών και δημοσιογράφων)
Παρουσίαση της πραγματικότητας κατά μία ορισμένη εκδοχή, ερμηνεία είτε υπόθεση, εικασία, σενάριο σχετικά με μελλοντικές εξελίξεις
(πρβ. παραμύθι)
Χρήσεις
εθνικό/ πολιτικό/ κομματικό/ κυβερνητικό αφήγημα | ψευδές/ κάλπικο/ σαθρό/ καταστροφολογικό αφήγημα |
Κατέρρευσε το αφήγημα για την οικονομία
Χρειάζεται ένα νέο και πειστικό αφήγημα
 

m_a_a_

Well-known member
Δεν είναι περίεργο να μην έχουν μια τόσο πολυφορεμένη χρήση;
Ε, μα!



Αν είναι να το ξεψειρίσουμε εντωμεταξύ, να επισημάνω και (το μάλλον εύλογο γεγονός) ότι ενώ από επίθετα λημματογραφούνται τόσο ο αφηγηματικός όσο και ο διηγηματικός, από… δευτερογενώς παράγωγα ουσιαστικά, ΧΛΝΕΓ και ΛΚΝ δίνουν μόνο αφηγηματικότητα. Διηγηματικότητα θα βρούμε στο διαδίκτυο, αλλά και πάλι όχι πολλή. :-)

Διηγηματικότητα, υποθέτω, μπορεί να 'χει ο λόγος, εφόσον θυμίζει κάτι από διήγημα (που στο κάτω κάτω, λογοτεχνικό είδος είναι, και μάλιστα συγκεκριμένο). Αφηγηματικότητα, αντιθέτως, μπορεί θαρρώ να έχει καθετί που έχει μια… «χρονικότητα», να το πω έτσι. Καθετί, δηλαδή, με κάτι σαν αρχή, κάτι σαν μέση, και κάτι σαν τέλος: μια ταινία (προφανώς), μια μουσική σύνθεση (λιγότερο προφανώς), ένα διαφημιστικό σποτ (μισοεμφανώς), ένα δελτίο ειδήσεων (μισοαφανώς), ένας πόλεμος (που εκεί, βέβαια, το αφήγημα μπορεί να φτάσει ν' αποτελεί όχι γνώρισμα, αλλά διακύβευμα).

Πάλι τα λέω λίγο χαοτικά μάλλον (φοργκίβμι), αλλά προσωπικά, πάντως, ενώ όταν είναι υποκείμενο ο άνθρωπος, θα πω με την ίδια ευκολία αφηγείται και διηγείται, όταν υποκείμενο είναι ένα έργο, ιδίως μη γλωσσικό, νομίζω πως χρησιμοποιώ αποκλειστικά το αφηγείται (π.χ. η ταινία αφηγείται)… Αν κρίνω από τα παραδείγματα των λεξικών, βέβαια, η διάκριση που κάνω είναι μάλλον αυθαίρετη, αλλά υποπτεύομαι ότι έχω επηρεαστεί από αυτό που λέω στην αποπάνω παράγραφο. Εκτός κι αν διυλίζω τον κώνωπα…
 

christine

New member
Μεγάλο μπέρδεμα!
Διηγούμαι ή αφηγούμαι τις διακοπές μου/τις διακοπές των φίλων μου/την ιστορία της Ελλάδας/την Κοκκινοσκουφίτσα;
 

m_a_a_

Well-known member
Μεγάλο μπέρδεμα!
Διηγούμαι ή αφηγούμαι τις διακοπές μου/τις διακοπές των φίλων μου/την ιστορία της Ελλάδας/την Κοκκινοσκουφίτσα;
Ό,τι σου βγαίνει πιο φυσικά. Νομίζω πως και τα λεξικά και τα όσα έγραψε ο Nickel προς τα κει δείχνουν.
 

skol

Active member
Λογικά για τα ΜΓΜ(μεγάλα γλωσσικά μοντέλα) αυτές οι ερωτήσεις είναι η καλύτερή τους. Παρακάτω αντιγράφω τι μου είπε το DeepSeek. Μου φάνηκε αρκετά πειστικό. Τα ίδια πάνω κάτω λέει και το ChatGPT.

Οι λέξεις «διηγούμαι» και «αφηγούμαι» χρησιμοποιούνται και οι δύο για να περιγράψουν την πράξη της αφήγησης, αλλά έχουν κάποιες διαφορές στη χρήση και τη χροιά τους.
1. Διηγούμαι:
  • Χρησιμοποιείται συνήθως για την περιγραφή μιας ιστορίας ή γεγονότων με έναν πιο προσωπικό, ζωντανό και λεπτομερή τρόπο.
  • Συχνά σχετίζεται με την προφορική επικοινωνία ή με την αφήγηση κάτι που ο ομιλητής έχει βιώσει ή γνωρίζει καλά.
  • Παράδειγμα: «Μου διηγήθηκε την περιπέτειά του στο ταξίδι του.»
2. Αφηγούμαι:
  • Έχει μια πιο επίσημη ή λογοτεχνική χροιά και χρησιμοποιείται συχνά για την περιγραφή μιας ιστορίας σε βιβλία, ταινίες ή άλλες μορφές αφήγησης.
  • Μπορεί να αναφέρεται σε μια πιο δομημένη και οργανωμένη αφήγηση.
  • Παράδειγμα: «Ο συγγραφέας αφηγείται τα γεγονότα του πολέμου με μεγάλη λεπτομέρεια.»
Πότε να προτιμήσω το ένα και πότε το άλλο:
  • Χρησιμοποιήστε «διηγούμαι» όταν θέλετε να δώσετε έμφαση στην προσωπική, ζωντανή και λεπτομερή περιγραφή μιας ιστορίας ή γεγονότων.
  • Χρησιμοποιήστε «αφηγούμαι» όταν αναφέρεστε σε μια πιο επίσημη, δομημένη ή λογοτεχνική αφήγηση.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι δύο λέξεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά, αλλά η διαφορά στη χροιά και τη χρήση μπορεί να βοηθήσει στην επιλογή της κατάλληλης λέξης ανάλογα με το πλαίσιο.
 
Top