γνωσιακός ή γνωστικός;

[Severus]

Προσπαθώ να καταλάβω αν υπάρχει σημασιολογική διαφορά μεταξύ του γνωστικός και του γνωσιακός. Γνωσιακή και γνωστική επιστήμη, γνωσιακή ή γνωστική ψυχολογία, ποια η διαφορά;

 

[Zazula]

Έχει γραφτεί αλλού ότι:

Διαφορά γνωστικού και γνωσιακού δεν υπάρχει (εκτός από το ότι το πρώτο το χρησιμοποιούν στο ΑΠΘ και το δεύτερο στο πανεπιστήμιο της Αθήνας απ' όσο ξέρω :))

και:

Δεν έχει καμία διαφορά το γνωστικός από το γνωσιακός, είναι θέμα συνήθειας και χρήσης.

 

[AoratiMelani]

Προσυπογράφω τα παραπάνω (από σε συνεργασία μου με το ΑΠΘ όπου προτίμησαν το "γνωστικός" έναντι του "γνωσιακός" που είχα επιλέξει).

Προσωπικά προτιμώ το "γνωσιακός" για να αποφεύγεται η σύγχυση με τις άλλες έννοιες του "γνωστικός". Ξέρω ότι συνήθως δεν τίθεται θέμα σύγχυσης χάρη στα συμφραζόμενα, αλλά γιατί να μην κάνουμε τη διάκριση αφού μπορούμε;

 

[sarant]

Συμφωνώ με την προλαλήσασα.
Πάντως, πρόσφατα σε εργασία της κόρης μου περί Βιγκότσκι (ναι, στο ΕΜΠ) είδα ότι έβαλε 'γνωστικός' επειδή έτσι το είχε η καθηγήτρια.

 

[Zazula]

Προσωπικά προτιμώ το "γνωσιακός" για να αποφεύγεται η σύγχυση με τις άλλες έννοιες του "γνωστικός". Ξέρω ότι συνήθως δεν τίθεται θέμα σύγχυσης χάρη στα συμφραζόμενα, αλλά γιατί να μην κάνουμε τη διάκριση αφού μπορούμε;

Με αυτήν τη λογική είχε κάποια στιγμή προταθεί και το συμβασιακός αντί του συμβατικός, αλλά τελικά δεν έπιασε.

 

[nickel]

Έχουμε πάντως τη διαφορά δανειστικός — δανειακός.

 

[Zazula]

Ε, τότε να δούμε κι άλλα ζευγάρια: :)

αισθησιακός — αισθητικός
ενωσιακός — ενωτικός
εργασιακός — εργατικός
σημασιακός — σημαντικός
φαντασιακός — φανταστικός
κ.ο.κ.​

 

[giota]

Καλησπέρα. Το ζευγάρι έχει αναφερθεί στο τελευταίο σχόλιο του νήματος:
Υπάρχει σημασιολογική διαφορά μεταξύ του εργασιακός και του εργατικός; Λέμε εργασιακή δύναμη ή εργατική δύναμη;

 

[nickel]

Καλησπέρα, καλωσήρθες.

Αναφέρεσαι στο εργατικό δυναμικό; Αυτό, επειδή έχει να κάνει με εργάτες, έχει καθιερωθεί σαν εργατικό. Ως παλαιότερο επίθετο, το εργατικός έχει να κάνει και με τους εργάτες και με την εργασία. Το πιο πρόσφατο εργασιακός προβάλλει τη σχέση με την εργασία. Παραδείγματα από βιβλία: εργασιακό άγχος, εργασιακός χώρος, εργασιακές σχέσεις, εργασιακή πείρα.

 

[rogne]

"Εργατική/Εργασιακή δύναμη", μάλλον στο Arbeitskraft του Μαρξ (και πολλών άλλων, φυσικά) παραπέμπει, ε; Πάντως ισχύουν και σ' αυτή την περίπτωση τα παραπάνω του nickel: κάποτε το λέγαμε "εργατική δύναμη", τώρα όλο και πιο συχνά "εργασιακή". Εγώ, να πω την αλήθεια, είμαι παραδοσιακός σε κάτι τέτοια, το "εργατική" προτιμώ, αλλά μικρή σημασία έχει.

 

[drsiebenmal]

Στα γερμανικά εμφανίζεται επίσης (αραιά, ομολογουμένως) και ο όρος Arbeiterkraft, π.χ. εδώ σε τεύχος της Neues Deutschland. Άλλη η δύναμη της εργατιάς και άλλη της εργασίας...

 

[nickel]

Για τους γερμανομαθείς, εδώ:
http://www.marx-forum.de/marx-lexikon/lexikon_a/arbeitskraft.html

Διαβάζω ότι στις μεταφράσεις γίνεται συνήθως labour power.

 

[Katharina]

Σας παραπέμπω και σε παρόμοια συζήτηση στο translatum: http://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=44945.0

 

[rogne]

Ναι, labour power είναι το καθιερωμένο αγγλικό για το Arbeitskraft, σαφώς στην εργασία αναφέρεται (το Arbeiterkraft είναι πράγματι διαφορετικό, αναφέρεται σαφώς στους εργάτες). Στα ελληνικά, η διολίσθηση από το "εργατική" στο "εργασιακή" είναι χαρακτηριστική περίπτωση, πιστεύω, της πατροπαράδοτης σύνδεσης οτιδήποτε "εργατικού" με τους βιομηχανικούς εργάτες και τον αντίστοιχο τύπο εργασίας (χειρωνακτική, βαριά κλπ.), που είναι τόσο στενή ώστε να ψάχνουμε σήμερα άλλο επίθετο όταν θέλουμε ν' αναφερθούμε σε άλλες, πιο οικείες μας μορφές εργασίας. Προσωπικά δεν βλέπω τίποτα που να μας υποχρεώνει να ταυτίζουμε το "εργατικός, -ή, -ό" με τους βιομηχανικούς εργάτες, αλλά η τάση είναι ομολογουμένως άλλη όταν μιλάμε για την εργασία γενικά, προς το "εργασιακός, -ή, -ό".

 

[Earion]

Σας παραπέμπω και σε παρόμοια συζήτηση στο translatum: http://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=44945.0

Ευχαριστούμε για την παραπομπή, αν και δεν βλέπω να προσθέτουν κάτι περισσότερο εκεί. :)

(Κι επιπλέον μεταφέρουν με κοπιπάστωμα κάποιο απόσπασμα από ένα λήμμα του ΛΚΝ, που ισχυρίζεται ότι υπάρχει επίθετο Αυστραλιακός. Εγώ ορκίζομαι ότι τέτοιο επίθετο δεν έχω ξανακούσει).

 

[giota]

Καλησπέρα. Ευχαριστώ για το καλωσόρισμα και για τη βοήθεια!

 

[Themis†]

Αν αναφέρεσαι στον όρο του Μαρξ, συνιστώ θερμώς την απόδοση "εργασιακή δύναμη" και όχι "εργατική δύναμη". Δεν είναι τόσο γλωσσικό το θέμα, υπάρχει τεράστια ιστορική και ιδεολογική φόρτιση. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι ένα όχι σπάνιο συνώνυμο είναι "ικανότητα εργασίας".

 

[rogne]

Αν αναφέρεσαι στον όρο του Μαρξ, συνιστώ θερμώς την απόδοση "εργασιακή δύναμη" και όχι "εργατική δύναμη". Δεν είναι τόσο γλωσσικό το θέμα, υπάρχει τεράστια ιστορική και ιδεολογική φόρτιση. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι ένα όχι σπάνιο συνώνυμο είναι "ικανότητα εργασίας".

Λίγα λόγια παραπάνω γι' αυτή τη φόρτιση;

Στοιχείο: αν και έγραψα παραπάνω για τη γενική τάση προς το "εργασιακός, -ή, -ό", ακόμα και στην περίπτωση του όρου του Μαρξ, παρατηρώ με ενδιαφέρον ότι οι γκουγκλιές από μαρξιστικά σάιτ παραμένουν συντριπτικά υπέρ της "εργατικής δύναμης".

 

[nickel]

Εγώ θα έλεγα ότι η χρήση[SUP]1[/SUP] κλίνει προς την «εργατική δύναμη» και η φρόνηση[SUP]2[/SUP] προς την «εργασιακή δύναμη».

[SUP]1[/SUP] Οι γκουγκλιές σε μαρξιστικά σάιτ, σύμφωνα με τον rogne.

[SUP]2[/SUP] Η μεταφραστική φρόνηση, για τη σωστή αποκωδικοποίηση της σημασίας από νέους αναγνώστες.

 

[erenta]

Προσπαθώ να καταλάβω αν υπάρχει σημασιολογική διαφορά μεταξύ του γνωστικός και του γνωσιακός. Γνωσιακή και γνωστική επιστήμη, γνωσιακή ή γνωστική ψυχολογία, ποια η διαφορά;

Εάν έχω το ελεύθερο να μεταφράσω όπως θέλω, βάζω συνήθως «γνωσιακός» το cognitive (που σχετίζεται με τη γνωσία), γιατί θέλω να το διαχωρίζω από το «γνωστικός» (που σχετίζεται με τη γνώση).

Στα βιβλία ψυχολογίας όμως που μεταφράζω, πάντα όλοι οι επιμελητές το θέλουν «γνωστική ψυχολογία», ανεξαρτήτως προελεύσεως του πανεπιστημίου τους (αν και οι περισσότεροι είναι από Κρήτη).