Είμαστε η μόνη χώρα όπου χρησιμοποιούνται τα λατινικά.
Σε σχέση με ποιες; Πρακτικά κάθε κράτος της Ωκεανίας και της Αμερικής χρησιμοποιεί ήδη κάποιο λατινικό αλφάβητο, όπως επίσης τα περισσότερα κράτη της Ευρώπης και της Αφρικής και αρκετά ασιατικά. (
Ενδεικτικός χάρτης.) Αν και μπορεί και σε αυτές τις περιπτώσεις να προκύψουν ασυμβατότητες με ιδιαίτερους χαρακτήρες και διακριτικά, σε γενικές γραμμές αυτές οι χώρες δεν χρειάζεται να εκλατινίσουν τα ονόματα στα δημόσια έγγραφα ώστε να γίνονται κατανοητά διεθνώς, και επομένως δεν αντιμετωπίζουν εξίσου έντονα το δικό μας πρόβλημα.
(Ακόμα και γι' αυτές όμως είναι σύνηθες για πολίτες με διπλή υπηκοότητα να διαφέρει το όνομά τους στα ταξιδιωτικά έγγραφα των δύο κρατών, ασχέτως αλφαβήτου —κρίνοντας από
αυτό και
αυτό— διότι το κάθε κράτος ενδιαφέρεται κυρίως για το πώς έχει δηλωθεί το όνομα του πολίτη στο δικό του ληξιαρχείο. Ίσως μάλιστα κάποιος να επιδιώξει μια διαφοροποίηση του ονόματος μεταξύ κρατών,
όπως σχολιάζουν διάφοροι εδώ, καθώς δεν είναι πάντα εύκολη η αντιστοίχιση ενός ευρωπαϊκού ονόματος π.χ. με ένα ανατολικοασιατικό. Πάντως όταν ένα κράτος εκδίδει κάποιο έγγραφο για αλλοδαπό, τότε προκύπτει το ζήτημα της ταυτοπροσωπίας, και ο έλεγχος των ξένων εγγράφων φαίνεται πως αποκτά άλλη βαρύτητα. Εφόσον αλληλεπιδράς με τις αρχές του κάθε κράτους με τα έγγραφα που έχει εκδώσει εκείνο, από την άλλη, ίσως να μην έχεις ποτέ πρόβλημα.)
Μπορούμε λοιπόν να συγκριθούμε άμεσα μόνο με χώρες που έχουν μη λατινικά συστήματα γραφής, και σε αυτές δεν είναι σπάνιο να υπάρχει κάποιο σύστημα μεταγραμματισμού που χρησιμοποιείται υποχρεωτικά. Διαβάζω, για παράδειγμα, σε έναν
ανεπίσημο οδηγό του 2009 για την Αρμενία:
At Armenian embassies abroad, Diaspora Armenians can obtain a 10-year Armenian passport issued by OVIR (Administration Department for Passports and Visas) with one exception, the Diasporan’s Armenian names are butchered and foreign spelled names given in the Armenian passport. OVIR has a policy to disregard the true and original spelling of Armenian names; instead they transfer the foreign spelled Armenian names directly into an Armenian passport. For example, if you were born in Armenia but moved to the United States and took citizenship there, and your name has Armenian letters which doesn’t exist in the English alphabet, then you would get a different name if you repatriate back to Armenia than the one you were born with in Armenia.
Αυτό μοιάζει με το αντίστροφο πρόβλημα από αυτό που έχει στην Ελλάδα κάποιος με ξένο όνομα.
Κάποιος που θα πολιτογραφηθεί Ιάπωνας, πάλι, είναι μεν υποχρεωμένος να γράψει το όνομά του σε ένα από τα ιαπωνικά συστήματα γραφής —με τις όποιες αλλαγές προκύψουν εξ ανάγκης— αλλά,
απ' ό,τι βλέπω, με λίγη πειθώ μπορεί να χρησιμοποιήσει στο διαβατήριο την αρχική ορθογραφία. Αυτή η ευελιξία προστίθεται στη δυνατότητα που υπάρχει ούτως ή άλλως να προσθέσει κανείς το παλιό του επώνυμο σε παρένθεση. (Στην Ιαπωνία είναι υποχρεωτικό οι σύζυγοι να έχουν το ίδιο επώνυμο, που σημαίνει ότι ένας από τους δύο ή και οι δύο θα χρειαστεί να το αλλάξουν.)
Ό,τι κι αν επιλεχθεί, συνήθως η αρχική επιλογή εκλατινισμού είναι μόνιμη, ώστε ν' αποφευχθούν προβλήματα ασφαλείας και άλλες γραφειοκρατικές δυσκολίες. Αυτό ισχύει στην Ιαπωνία αλλά και στη Ν. Κορέα:
άρθρο του 2018 γράφει πως η κυβέρνηση θα επιτρέψει αλλαγές μόνο στα εκλατινισμένα ονόματα που καταχωρήθηκαν για ανηλίκους, και μόνο μία φορά, για να καλύψουν το ενδεχόμενο κάποιος να μη συμφωνεί με την επιλογή που έγινε από τους γονείς του. Το ότι η αρχική επιλογή του ονόματος αφήνει κάποια περιθώρια επιλογής μάλλον σχετίζεται με
την αντικατάστασς του παλιού συστήματος εκλατινισμού της κορεατικής με νέο το 2000, που δεν επηρεάζει αυτομάτως τα ονόματα προσώπων. (Δεν κατάλαβα όμως πώς προσαρμόζουν τα ξένα ονόματα στα κορεατικά και αν διατηρούν την πρωτότυπη λατινική ορθογραφία στα διαβατήρια.)