Ο Ιορδάνης ποταμός

[altan]

Καλησπέρα σας,

"Βγήκαμε όξω.Τ’αστερια τσακμάκιζαν στόν ουρανό. Ο Ιορδάνης ποταμός χύνουνταν από τή μιάν άκρα τ’ ουρανού ώς τήν άλλη. Η θάλασσα χόχλαζε." (Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά)

I see it as "Milky Way" in Carl Wild's translation (2000 edition), in a Spanish translation (by Robert Guibourg, 2005 edition) as "La Vía Láctea" and in P. Bien's translation as is: River Jordan.

So, I wonder that which is correct.
Thanks.

 

[Marinos]

I wasn't aware of this, but it seems "Ιορδάνης ποταμός" is a folk name for the Milky Way (google Γαλαξίας Ιορδάνης).

 

[antongoun]

Οι Πυθαγόρειοι ονόμαζαν το Γαλαξία «οδό των [ψυχών]». Ο Πίνδαρος τον ονομάζει «λιπαράν οδόν». Άλλοι τον ονόμαζαν «Ηριδανό ποταμό», άλλοι «Γαλακτίτη κύκλο», άλλοι «Ιορδάνη ποταμό». Οι Άγγλοι τον ονόμαζαν «δρόμο του Ιακώβ».

I think of it more like a translator's dilemma rather than a matter of which is right or wrong. If I had to translate "Jacob's Way" in Greek, I'd prefer to translate it as "δρόμο του Ιακώβ", with or without an explanatory note, thinking that if the writer wanted to write "Γαλαξίας", he/she would have written it.

 

[Themis†]

Είμαι σε θέση να βεβαιώσω κατηγορηματικά ότι σε χωριό του νομού Χανίων πριν από τον ηλεκτροφωτισμό το πληθωρικό milky way που φαινόταν στον ουρανό λεγόταν "Ιορδάνης ποταμός", ποτέ "Γαλαξίας".

 

[Earion]

If I had to translate "Jacob's Way" in Greek, I'd prefer to translate it as "δρόμο του Ιακώβ", with or without an explanatory note, thinking that if the writer wanted to write "Γαλαξίας", he/she would have written it.

Η δική μου γνώμη είναι ακριβώς η αντίθετη. Δεν θα μετέφερα ποτέ αυτολεξεί την ξένη έκφραση (και μάλιστα χωρίς επεξηγηματική σημείωση!). Ο "Δρόμος του Ιακώβ" δεν σημαίνει απολύτως τίποτε στα ελληνικά. Για την ακρίβεια ακόμα και η "Σκάλα του Ιακώβ" (ή η Κλίμακα) είναι άγνωστη στο ευρύ κοινό. Η λέξη προς λέξη μεταφορά εδώ θα ήταν το ακριβές αντίστοιχο του να μεταφράζαμε: "βρέχει γατιά και σκυλιά".

 

[antongoun]

with or without an explanatory note

Απλώς να διευκρινίσω ότι με αυτό εννοώ πως εξαρτάται από το κείμενο. Αν όντως η φράση "δρόμος του Ιακώβ" δυσκολεύει και μοιάζει ακατανόητη σε ένα κείμενο, τότε θα βάλω υποσημείωση. Εάν όμως φαίνεται από το ίδιο το κείμενο η σημασία της, εάν "βγαίνει" από τα συμφραζόμενα, δε θα βάλω τίποτα - κυρίως αν πρόκειται για λογοτεχνία. Γιατί, για παράδειγμα, και οι αγγλόφωνοι αναγνώστες κάτι θα έχαναν -κτγμ- αν στο αγγλικό διάβαζαν μια αφήγηση για το χωριό των Χανίων που αναφέρει ο Θέμης και αντί για "River Jordan" ο μεταφραστής τούς έδινε έναν "Milky Way". Ομοίως, πιστεύω ότι κάτι χάνουν οι αγγλόφωνοι και οι ισπανόφωνοι αναγνώστες στις μεταφράσεις που αναφέρει ο altan.

 

[Marinos]

Η δική μου γνώμη (καθένας έχει από μία, ως γνωστόν :) ) είναι ότι εξαρτάται από το πόσο θέλεις να δώσεις κουλέρ-λοκάλ. Δηλαδή θες να αναδείξεις ας πούμε την ελληνική ιδιαιτερότητα του Ζορμπά, ή την οικουμενική αξία του χαρακτήρα (που θυμίζει λίγο έναν ελάσσονα χαρακτήρα του Τόμας Μαν ας πούμε, από το "Μαγικό Βουνό");
Μεταφράζεις τις "Χίλιες και Μια Νύχτες". Θες να το διαβάζει κάποιος σαν ελληνικό παραμύθι; Ή σαν τη μαγική Ανατολή; Ανάλογα θα μεταφράσεις το αντίστοιχο του Γαλαξία/Ιορδάνη.

 

[daeman]

...
O Iordanis Potamos (Jordan River) - Iordanis Tsomidis

 

[daeman]

...Δηλαδή θες να αναδείξεις ας πούμε την ελληνική ιδιαιτερότητα του Ζορμπά...

Gia to kefi tou Zorba ;) - Iordanis Tsomidis

 

[nickel]

I see it as "Milky Way" in Carl Wild's translation (2000 edition)

Small correction: it's Carl Wildman.
https://www.amazon.com/Zorba-Greek-Nikos-Kazantzakis/dp/1439507562

Here's a page on the Jordan River metonymy that we find in one of Nikolaos G. Politis' studies:

https://books.google.gr/books?id=0tcQBwAAQBAJ&pg=PA82

I've just learnt the word καταστερίζω, "add to the stars in the sky".

 

[sarant]

Κατά σύμπτωση, στο γιουτούμπ έβαλα τώρα ένα μελοποιημένο του Ρίτσου, που λέει "κοιτάνε [από τη Μακρόνησο] πέρα την αντιφεγγιά της Αθήνας, κοιτάνε τον ποταμό του Ιορδάνη"

https://www.youtube.com/watch?v=6xRXqu6D9JY