Ο ευπρόφερτος δεν είναι ευκολοπρόφερτος

Τη λες όμως σαφώς τρισύλλαβη; Πε-τρι-ά; Εγώ όχι. Θα έλεγα πως είναι πάλι συνίζηση αλλά όχι τόσο σαφής όπως στη "μεριά".

Εργασία για το σπίτι: συντάξτε έναν κατάλογο τουλάχιστον δέκα ημισυνιζημένων λέξεων. Θα εξεταστείτε στον πίνακα, οπότε μην τυχόν και μου γράψετε το ημισυνιζημένων λάθος. Δεν καταλαβαίνω την ερώτηση, Χρηστάκη... Τι πάει να πει «δεν το γράφει το λεξικό»;
 
Τη λες όμως σαφώς τρισύλλαβη; Πε-τρι-ά; Εγώ όχι. Θα έλεγα πως είναι πάλι συνίζηση αλλά όχι τόσο σαφής όπως στη "μεριά".

Τυπικά τρισύλλαβη είναι. Απλά προφέρεται πολύ γρήγορα το [ια]*, όμως είναι ξεκάθαρα οι φθόγγοι [ι] και [α] και όχι [j] και [α]. Νομίζω ότι το είχαμε συζητήσει στο ιστολόγιό σου για μια άλλη λέξη με που λήγει σε "χια". Όμως δεν μπορώ να θυμηθώ τώρα.


* όχι δηλαδή όπως στο "μητριά".
 

daeman

Administrator
Staff member
Τη λες όμως σαφώς τρισύλλαβη; Πε-τρι-ά; Εγώ όχι. Θα έλεγα πως είναι πάλι συνίζηση αλλά όχι τόσο σαφής όπως στη "μεριά".

Έτσι. Χωρίς j/γι που λέει ο Helle αποπάνω, αλλά όχι ι-ά. Όπως λέμε (ή λέγαμε) κιτριά, αλετριά, οχτριά, πατριά, ανεμογκαστριά, απαστριά, ξαστριά, κουντριά, μπαλεστριά και ναι, μητριά, σε καθημερινό ή γρήγορο λόγο, ενώ μητρι-ά στις άλλες περιπτώσεις.

Στην κρητική κάτι τέτοια συνήθως γίνονται -τρά. Η πετρά, αυτή που έχουμε και τα κλωθογυρνούμε όλα αυτά.
 
Στο ιστολόγιομ είχαμε συζητήσει, απ' όσο θυμάμαι, τη Βιέννη, που εγώ την πρόφερνα και την προφέρω σχεδόν βγέgνη, όπως και ο Παπαδιαμάντης, αλλά είδα ότι οι περισσότεροι την προφέρουν Βι-ένη.
 
Το έχω ακούσει έτσι, και ίσως να το λέω κιόλας καμιά φορά άμα δεν προσέξω.

Am Wien, bitte. Βγαίνει και ξαναμπαίνει. :whistle:

Έτσι. Χωρίς j/γι που λέει ο Helle αποπάνω, αλλά όχι ι-ά. Όπως λέμε (ή λέγαμε) κιτριά, αλετριά, οχτριά, πατριά, ανεμογκαστριά, απαστριά, ξαστριά, κουντριά, μπαλεστριά και ναι, μητριά, σε καθημερινό ή γρήγορο λόγο, ενώ μητρι-ά στις άλλες περιπτώσεις.

Εύγε, Δαεμάνε, παιδί μου! Δέκα λέξεις, δέκα με τόνο. Αρχίζω και αντιλαμβάνομαι καλύτερα αυτήν την ομάδα λέξεων...

...και δεν μου αρέσουν καθόλου. Καμιά τους. Αυτό το φωνηεντικό σύμπλεγμα* στο τέλος μού είναι απεχθές· η κιτριά από μόνη της με κάνει να αναπολώ την κιτρέα**. Δεν ξέρω γιατί, και ίσως είναι θέμα συνήθειας —σπάνια συναντώ και ποτέ δεν χρησιμοποιώ λέξεις που να τελειώνουν έτσι— αλλά μού αφήνουν πολύ κακή εντύπωση, παρά την όποια εκφραστικότητα διαθέτουν (τουλάχιστον) κάποιες εξ αυτών.

* Διορθώστε με, παρακαλώ, αν κάνω λάθος στην ορολογία.
** Αστείο πράγμα, αυτό με τα δέντρα. Είχαμε μηλέα, πορτοκαλέα, απιδέα και τα σχετικά, που στη δημοτική όλα έγιναν συνιζημένα -ιά, και με τον ίδιο ακριβώς τρόπο εξελίχθηκε η ελαία, παρά την άσχετη ορθογραφία της.
 
Έτσι. Χωρίς j/γ που λέει ο Helle αποπάνω, αλλά όχι ι-ά. Όπως λέμε (ή λέγαμε) κιτριά, αλετριά, οχτριά, πατριά, ανεμογκαστριά, απαστριά, ξαστριά, κουντριά, μπαλεστριά και ναι, μητριά, σε καθημερινό ή γρήγορο λόγο, ενώ μητρι-ά στις άλλες περιπτώσεις.

Στην κρητική κάτι τέτοια συνήθως γίνονται -τρά. Η πετρά.

Μπράβο, ρε Δαεμάνε. Έδωσες μπόλικα αντίστοιχα παραδείγματα. Να προσθέσω την γνωστή μουσταλευριά και την Καστριά (στα Καλάβρυτα).
 

daeman

Administrator
Staff member
Εύγε, Δαεμάνε, παιδί μου! Δέκα λέξεις, δέκα με τόνο.

Α, ναι; Δεν το πρόσεξα, ούτε το έκανα επίτηδες, κύριε. Εγώ στην Πύλη έψαξα να βρω αντίστοιχα. :-)

... Να προσθέσω την γνωστή μουσταλευριά και την Καστριά (στα Καλάβρυτα).

Φτου, γαμώτο, και μ' αρέσει η μουσταλευριά! Άσχετα αν εγώ τη λέω μουσταλευρι-ά, την ακούω όμως και μουσταλευριά. Την Καστριά δεν την ξέρω, αλλά θα μ' άρεσε να πάω.

** Αστείο πράγμα, αυτό με τα δέντρα. Είχαμε μηλέα, πορτοκαλέα, απιδέα και τα σχετικά, που στη δημοτική όλα έγιναν συνιζημένα -ιά, και με τον ίδιο ακριβώς τρόπο εξελίχθηκε η ελαία, παρά την άσχετη ορθογραφία της.

Αστείο ξαστείο, you can't turn back the tide; only refuse to drink the water. Αλλά μια συνήθεια είναι όλα, όπως και το live and let live. Άσε που η πορτοκαλέα σήμερα θα ήταν σίγουρα φαιδρά. :-)
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Στο ιστολόγιομ είχαμε συζητήσει, απ' όσο θυμάμαι, τη Βιέννη, που εγώ την πρόφερνα και την προφέρω σχεδόν βγέgνη, όπως και ο Παπαδιαμάντης, αλλά είδα ότι οι περισσότεροι την προφέρουν Βι-ένη.
Βγjένη εδώ.
 
Αστείο ξαστείο, you can't turn back the tide; only refuse to drink the water. Αλλά μια συνήθεια είναι όλα. :-)

Εγώ για τον παραλληλισμό με την ελιά έγραψα· με τα δέντρα δεν έχω πρόβλημα, ούτε καν με τις κιτριές, μιας και δεν βλέπω ποτέ καμιά τους. Είναι λέξη που με παίρνει να αγνοώ, αν θέλω. (Έχουμε το Κίτρος στα λίγα χιλιόμετρα, αλλά διαβάζω πως η ετυμολογία του είναι άσχετη από το οπωροφόρο. Το αλάτι είναι πολύ πιο γνωστό προϊόν του από οποιοδήποτε φρούτο.)

Όσο για τη συνήθεια, αυτό ξαναπές το. Μικρότερος ήμουν πολύ πιο δογματικός για πράγματα όπως η (απαράδεκτη τότε) ορθογραφία «αβγό» και «αφτί». Άμα τα αποδέχτηκα μια φορά, τα συνήθισα χωρίς πολλά πολλά.
 

daeman

Administrator
Staff member
Όσο για το «τεσσερισήμισι» και την αποφυγή της παραπάνω συλλαβής, προφορικά υπάρχει και ο τύπος «τεσσερσήμισι», ιδίως σε γρήγορη ομιλία. ...

Τρένο χτεσινό, ρόδες σκουριασμένες
Ιδρωμένες, σέρνεσαι μέσα στη βροχή
Δεν έχεις πια ατμό, σε ξυπνούν πρωί πρωί
Την Κυριακή στις τεσσερσήμιση

 
Έτσι. Χωρίς j/γι που λέει ο Helle αποπάνω, αλλά όχι ι-ά. Όπως λέμε (ή λέγαμε) κιτριά, αλετριά, οχτριά, πατριά, ανεμογκαστριά, απαστριά, ξαστριά, κουντριά, μπαλεστριά και ναι, μητριά, σε καθημερινό ή γρήγορο λόγο, ενώ μητρι-ά στις άλλες περιπτώσεις.

Στην κρητική κάτι τέτοια συνήθως γίνονται -τρά. Η πετρά, αυτή που έχουμε και τα κλωθογυρνούμε όλα αυτά.

Βρήκα άλλη μία, στο φυσικό της περιβάλλον*: φαγγριά (η ταμπελίτσα, βέβαια, έγραφε φαγκρί).

*Σούπερ μάρκετ το Σάββατο του Λαζάρου, με προσφορά στο συγκεκριμένο ψάρι.
 
Top