Σύνδεση προτάσεων

[fifini]

Του είπαμε ένα τραγουδάκι πριν κοιμηθεί και, όταν άρχισε να νυστάζει και να κλείνουν τα μάτια του, τον φιλήσαμε και οι δυο.

Η δομή όλης της περιόδου είναι η εξής:

1. Μία κύρια πρόταση: Του είπαμε ένα τραγουδάκι.

και

2. Δεύτερη κύρια πρόταση: τον φιλήσαμε και οι δύο.

Αυτές οι δύο συνδέονται κατά παράταξη με τον συμπλεκτικό σύνδεσμο και.

Από την πρώτη κύρια πρόταση εξαρτάται μία δευτερεύουσα, χρονική: πριν κοιμηθεί.

Από τη δεύτερη κύρια πρόταση εξαρτιόνται δύο δευτερεύουσες, επίσης χρονικές: όταν άρχισε να νυστάζει

και

όταν άρχισαν να κλείνουν τα μάτια του

Αυτές οι δύο συνδέονται κατά παράταξη με τον συμπλεκτικό σύνδεσμο και.

Στη δεύτερη αυτή δευτερεύουσα παραλείπεται το όταν άρχισαν για οικονομία λόγου, επειδή είναι σχεδόν αυτολεξεί επανάληψη της πρώτης.

Και τα δύο ρήματα, άρχισε και άρχισαν έχουν το καθένα το αντικείμενό του.

Και τα δύο αντικείμενα είναι ρήματα: όταν άρχισε να νυστάζει, και
όταν άρχισαν να κλείνουν τα μάτια του.

Και τα δύο αντικείμενα είναι σε έγκλιση υποτακτική (σε αρχαιότερη φάση της γλώσσας θα ήταν απαρέμφατα, άρχομαι λέγειν, ή μετοχές, άρχομαι λέγων).

Δεν υπάρχει πουθενά βουλητική πρόταση.

Νά το και σε γράφημα:

Αγαπητέ Earion, ξαναγύρισα στο post για να θυμηθώ κάτι και παρατήρησα: γιατί οι προτάσεις «όταν άρχισε να νυστάζει» και «όταν άρχισαν να κλείνουν τα μάτια του» είναι μόνο χρονικές και όχι και βουλητικές μαζί; (αν τις χωρισω στα δύο ρήματα) ; Και κάτι άλλο: γίνεται μια δευτερεύουσα πρόταση να συνδέεται με μια άλλη δευτερεύουσα διαφορετικού είδους; Ευχαριστώ πάρα πολύ για τον χρόνο σου.

 

[daeman]

...
Μα ποιες βουλητικές; Επειδή εισάγονται με το να; Το να είναι μόριο με πολλές χρήσεις, δεν δηλώνει βουλητική λειτουργία. Εκφράζουν επιθυμία, βούληση ή ευχή οι προτάσεις του παραδείγματος;

Οι βουλητικές προτάσεις είναι εξαρτημένες προτάσεις που εκφράζουν επιθυμία, σχεδιασμό ή ευχή. Είναι αντικείμενα ρημάτων όπως: θέλω, μπορώ, εύχομαι, αναγκάζομαι, σκοπεύω κ.ά. Επίσης, είναι υποκείμενα απρόσωπων ρημάτων και απρόσωπων εκφράσεων όπως: πρέπει, χρειάζεται, απαγορεύεται, είναι ανάγκη, είναι αδύνατον κ.ά. Οι βουλητικές προτάσεις βρίσκονται πάντοτε σε υποτακτική (γι' αυτό και ξεκινούν με το μόριο να της υποτακτικής).

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-F102/580/3798,16695/

Όσο για τις διαφορετικού είδους δευτερεύουσες και τη σύνδεσή τους:

Ήπια έναν καφέ, αλλά όταν πέρασε η ώρα κι επειδή νύσταζα πάλι, ήπια κι άλλον.

 

[fifini]

Να σου πω την αλήθεια, πάντα νόμιζα ότι το «να» πριν από ρήμα θα ήταν βουλητικό ή τελικό. Έχει πάρα πολλές χρήσεις το «να», όντως.

Ήπια έναν καφέ, αλλά ήπια κι άλλον, όταν πέρασε η ώρα κι επειδή νύσταζα κι άλλο.

Εδώ οι δύο κύριες συνδέονται παρατακτικά, όπως και οι δύο δευτερεύουσες μεταξύ τους; Όμως το «και» συνδέει ίδιες προτάσεις.

 

[fifini]

...
Μα ποιες βουλητικές; Επειδή εισάγονται με το να; Το να είναι μόριο με πολλές χρήσεις, δεν δηλώνει βουλητική λειτουργία. Εκφράζουν επιθυμία, βούληση ή ευχή οι προτάσεις του παραδείγματος;

Οι βουλητικές προτάσεις είναι εξαρτημένες προτάσεις που εκφράζουν επιθυμία, σχεδιασμό ή ευχή. Είναι αντικείμενα ρημάτων όπως: θέλω, μπορώ, εύχομαι, αναγκάζομαι, σκοπεύω κ.ά. Επίσης, είναι υποκείμενα απρόσωπων ρημάτων και απρόσωπων εκφράσεων όπως: πρέπει, χρειάζεται, απαγορεύεται, είναι ανάγκη, είναι αδύνατον κ.ά. Οι βουλητικές προτάσεις βρίσκονται πάντοτε σε υποτακτική (γι' αυτό και ξεκινούν με το μόριο να της υποτακτικής).

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-F102/580/3798,16695/

Όσο για τις διαφορετικού είδους δευτερεύουσες και τη σύνδεσή τους:

Ήπια έναν καφέ, αλλά όταν πέρασε η ώρα κι επειδή νύσταζα πάλι, ήπια κι άλλον.

νομιζω πως στο παραδειγμα που δινεις με τον καφε, στην ουσια η χρονικη προταση ειναι αιτιολογικη , γι αυτο συνδεεται παρατακτικα με την αλλη αιτιολογικη ¨επειδη περασε η ωρα¨. Κανω λαθος;

 

[daeman]

...
Πώς είναι αιτιολογική το «όταν πέρασε η ώρα»; Αφού δηλώνει πρωτίστως χρόνο. Μπορεί δευτερευόντως να ερμηνεύεται σαν αιτιολογική, αλλά η κύρια, καθοριστική λειτουργία της είναι χρονική. Ας το αναλύσουμε:

Όταν πέρασε η ώρα, ήπια κι άλλον καφέ. Χρονική + κύρια.

Ήπια έναν καφέ και ήπια κι άλλον. Κύρια + σύνδεσμος + κύρια κατά παράταξη.

Ήπια έναν καφέ, αλλά ήπια κι άλλον. Κύρια + εξαρτημένη σαφώς αντιθετική.

Ήπια έναν καφέ, αλλά, όταν πέρασε η ώρα, ήπια κι άλλον. Κύρια + δείκτης αντιθετικής + σαφώς χρονική + υπόλοιπο αντιθετικής.

Ήπια έναν καφέ, κι επειδή νύσταζα, ήπια κι άλλον. Κύρια + σύνδεσμος + σαφώς αιτιολογική + κύρια.

Ήπια έναν καφέ, αλλά, επειδή νύσταζα, ήπια κι άλλον. Κύρια + δείκτης αντιθετικής + αιτιολογική + υπόλοιπη αντιθετική.

Ήπια έναν καφέ, αλλά, όταν πέρασε η ώρα κι επειδή νύσταζα πάλι, ήπια κι άλλον. Κύρια + δείκτης αντιθετικής + χρονική + σύνδεσμος + αιτιολογική + υπόλοιπη αντιθετική.


Τα σπάω και ξαναρίχνω. Κύρια + σύνδεσμος + κύρια κατά παράταξη.
Σύνταξη = νόημα. Ισότητα.

Σύνταξη δεν παίρνω, μου τη φάγανε, νόημα δεν βγαίνει. Αϊσιχτιρική υποκρυπτόμενη και βάρδα μην ξεσπάσει, γιατί δεν θα μείνει ρουθούνι.

 

[fifini]

Ευχαριστώ πολύ για την ανάλυση! Απλα θελω να καταλαβω πώς πανε οι συνδεσεις. δλδ, εδω εχουμε Κύρια-Κύρια και Χρονικη- Αιτιολογικη;