Σύνδεση προτάσεων

[fifini]

"Του είπαμε ένα τραγουδάκι πριν κοιμηθεί και, όταν άρχισε να νυστάζει και να κλείνουν τα μάτια του, τον φιλήσαμε και οι δυο."

Γεια σε όλους σας! Θα μπορούσε κάποιος να μου εξηγήσει γιατί η χρονική πρόταση "όταν άρχισε" συνδέεται με την Κύρια "τον φιλήσαμε και οι δυο" και όχι με την βουλητική "να νυστάζει". Δεν μπορώ να καταλάβω πότε μια πρόταση δε συνδέεται με την διπλάνη της!!!! Παρακαλώ βοηθήστε!

 

[drsiebenmal]

Του είπαμε ένα τραγουδάκι πριν κοιμηθεί και μετά τον φιλήσαμε και οι δυο.

Πότε ήταν αυτό το μετά;

...όταν άρχισε να νυστάζει και να κλείνουν τα μάτια του (η δευτερεύουσα, παρένθετη πρόταση)

Συνεπώς:

Του είπαμε ένα τραγουδάκι πριν κοιμηθεί και, όταν άρχισε να νυστάζει και να κλείνουν τα μάτια, τον φιλήσαμε και οι δυο.

Επειδή είναι μεγάλη η παρένθετη πρόταση, οριοθετείται από τα δύο κόμματα, που μας διευκολύνουν να καταλάβουμε τον συσχετισμό. Το όταν μάς βοηθάει να εντοπίσουμε την παρουσία της δευτερεύουσας πρότασης.

 

[daeman]

...
Του είπαμε ένα τραγουδάκι πριν κοιμηθεί και, όταν άρχισε να νυστάζει και να κλείνουν τα μάτια του, τον φιλήσαμε και οι δυο.

Συνδέονται μέσω του έμμεσου αντικειμένου της κύριας (του είπαμε, τον φιλήσαμε, ενώ το άμεσο αντικείμενο είναι το τραγουδάκι), αφού και η παρένθετη χρονική αναφέρεται στο ίδιο πρόσωπο, το νοούμενο υποκείμενο της χρονικής (αυτός που άρχισε να νυστάζει).

Αν θέλεις να δεις πιο καθαρά τη σύνδεση, μπορείς να βγάλεις τη «βουλητική» από τη μέση και να το διαβάσεις έτσι:

Του είπαμε ένα τραγουδάκι πριν κοιμηθεί και, όταν νύσταξε κι έκλειναν τα μάτια του, τον φιλήσαμε και οι δυο.

 

[fifini]

Σας ευχαριστώ! Βέβαια, δεν υπάρχει περίπτωση ποτέ να αναγνωρίσω τέτοια είδους σύνδεση και με εκνευρίζει λίγο αυτό! Μου φαίνεται πιο λογικό μια πρόταση να συνδέεται με την ακριβώς διπλανή της!

 

[drsiebenmal]

Το ότι δεν συνδέεται πάντα και υποχρεωτικά με τη διπλανή της το κατάλαβες και εδώ -- κάτι σε ενόχλησε και σε οδήγησε να ρωτήσεις. Αυτό που ίσως σε δυσκολεύει καμιά φορά είναι η προβληματική στίξη (όπως εδώ τα κόμματα) που η δουλειά τους είναι να βοηθούν σε αυτόν τον διαχωρισμό.

Η παραπάνω πρόταση μπορεί να αποκτήσει και πιο βαθιά επίπεδα παρένθεσης. Παράδειγμα:

Του είπαμε ένα τραγουδάκι πριν κοιμηθεί και, όταν άρχισε να νυστάζει (αφού είχαμε ταξιδέψει όλη μέρα κι όλη νύχτα) και να κλείνουν τα μάτια, τον φιλήσαμε και οι δυο.

Όπως βλέπεις, για να βοηθήσουμε τον αναγνώστη χρησιμοποιούμε άλλο ένα ζευγάρι δείκτες εδώ: τις παρενθέσεις.

 

[fifini]

μου το έκανες πιο πολύπλοκο τώρα!!! Μια ερώτηση, μήπως επειδή οι δυο βουλητικές συνδέονται παρατακτικά με τον σύνδεσμο "και", δε μπορούν να συνδεθούν με άλλη πρόταση;

Υ.Γ. Στην πρόταση : Δεν ήθελε να φάει ούτε να βγει από το σπίτι
οι 2 βουλητικές συνδέονται με το "ούτε" , η Κύρια με ποια συνδέεται;(λογικά με την διπλανή βουλητική;)

 

[daeman]

...
Μαζί και οι δύο βουλητικές, όπως τις λες, αποτελούν το αντικείμενο της κύριας: τι δεν ήθελε;

Μη δίνεις προτεραιότητα στη σύνδεση, σημασία έχει η σύνταξη, η αναγνώριση των όρων της πρότασης και η λειτουργία τους, ο συντακτικός τους ρόλος σ' αυτήν.

 

[drsiebenmal]

Η κύρια πρόταση είναι: Δεν ήθελε κάτι.

Τι δεν ήθελε; Να φάει = Δεν ήθελε να φάει.

Μήπως ήθελε να βγει; Όχι. Δεν ήθελε ούτε να βγει από το σπίτι.

Μαζί:

Δεν ήθελε να φάει, ούτε να βγει από το σπίτι.

 

[Themis†]

Ετοιμαζόμουνα να γράψω κάτι, αλλά με προλάβανε (ιδίως ο Δαεμάνος στο #7, που έκλεψε τα λόγια ακριβώς που θα έλεγα, σα δε ντρέπεται).
Συντακτικά και λειτουργικά: Δεν ήθελε να φάει ούτε να βγει από το σπίτι = Δεν ήθελε φαγητό ούτε έξοδο.
Με άλλα λόγια, η κύρια πρόταση συνδέεται με τα κομμάτια της και γίνονται μια ωραία ενιαία ατμόσφαιρα.

 

[fifini]

...
Μαζί και οι δύο βουλητικές, όπως τις λες, αποτελούν το αντικείμενο της κύριας: τι δεν ήθελε;

Μη δίνεις προτεραιότητα στη σύνδεση, σημασία έχει η σύνταξη, η αναγνώριση των όρων της πρότασης και η λειτουργία τους, ο συντακτικός τους ρόλος σ' αυτήν.

Μου φαίνεται αρκετά δύσκολο να καταλάβω ποια πρόταση συνδέεται με ποια έτσι ώστε να έχω έναν έναν κανόνα στο μυαλό μου. Οπότε θεωρώ, ίσως και λανθασμένως , πως 9/10 φορές μια πρόταση συνδέεται με την αμέσως διπλανή της.Ο Συντακτικός ρόλος νομίζω πως είναι κάτι πιο απλό

 

[fifini]

Και κάτι τελευταί: θα μπορούσε κάποιος να μου πει πώς συνδέονται οι παρακάτω προτάσεις;

«Έφτασε νύχτα, γιατί ήταν πολύ αργά, όταν ξεκίνησε».

 

[Earion]

Του είπαμε ένα τραγουδάκι πριν κοιμηθεί και, όταν άρχισε να νυστάζει και να κλείνουν τα μάτια του, τον φιλήσαμε και οι δυο.

Η δομή όλης της περιόδου είναι η εξής:

1. Μία κύρια πρόταση: Του είπαμε ένα τραγουδάκι.

και

2. Δεύτερη κύρια πρόταση: τον φιλήσαμε και οι δύο.

Αυτές οι δύο συνδέονται κατά παράταξη με τον συμπλεκτικό σύνδεσμο και.

Από την πρώτη κύρια πρόταση εξαρτάται μία δευτερεύουσα, χρονική: πριν κοιμηθεί.

Από τη δεύτερη κύρια πρόταση εξαρτιόνται δύο δευτερεύουσες, επίσης χρονικές: όταν άρχισε να νυστάζει

και

όταν άρχισαν να κλείνουν τα μάτια του

Αυτές οι δύο συνδέονται κατά παράταξη με τον συμπλεκτικό σύνδεσμο και.

Στη δεύτερη αυτή δευτερεύουσα παραλείπεται το όταν άρχισαν για οικονομία λόγου, επειδή είναι σχεδόν αυτολεξεί επανάληψη της πρώτης.

Και τα δύο ρήματα, άρχισε και άρχισαν έχουν το καθένα το αντικείμενό του.

Και τα δύο αντικείμενα είναι ρήματα: όταν άρχισε να νυστάζει, και
όταν άρχισαν να κλείνουν τα μάτια του.

Και τα δύο αντικείμενα είναι σε έγκλιση υποτακτική (σε αρχαιότερη φάση της γλώσσας θα ήταν απαρέμφατα, άρχομαι λέγειν, ή μετοχές, άρχομαι λέγων).

Δεν υπάρχει πουθενά βουλητική πρόταση.

Νά το και σε γράφημα:

 

[nickel]

Και κάτι τελευταί: θα μπορούσε κάποιος να μου πει πώς συνδέονται οι παρακάτω προτάσεις;

«Έφτασε νύχτα, γιατί ήταν πολύ αργά, όταν ξεκίνησε».

Αυτό θα ήταν καλύτερο να γραφτεί:

Έφτασε νύχτα, γιατί ήταν πολύ αργά όταν ξεκίνησε.

Η χρονική «όταν ξεκίνησε» προσδιορίζει την «ήταν πολύ αργά».

Η αιτιολογική «γιατί ήταν πολύ αργά όταν ξεκίνησε» προσδιορίζει την «έφτασε νύχτα».

Η αιτιολογική περιλαμβάνει τη χρονική στο νόημά της.

 

[daeman]

...
Η αιτιολογική περιλαμβάνει τη χρονική στο νόημά της.

Αναπόσπαστα, γι' αυτό και δεν θέλει κόμμα, αφού δεν είναι παρενθετική, αλλά η χρονική συνθήκη που προσδιορίζει μοναδικά τη ρηματική φράση «ήταν πολύ αργά». Όπως οι περιοριστικές αναφορικές.

Το γράφω εδώ επειδή έχουν πονέσει τα δάχτυλά μου να το γράφω αλλού, εις μάτην όμως. Μερικοί κομματατζήδες δεν παίρνουν ούτε από λόγια ούτε από λογική, μόνο επιμένουν σε τυφλοσούρτες βολικούς μεν, ανεδαφικούς δε, που ανάλογα με την πρόταση, μπορεί να αλλοιώσουν τον ανώτατο άρχοντα, τη σωστή απόδοση του νοήματος. Προφανώς, οι παρόντες εξαιρούνται· όχι επειδή είναι παρόντες, αλλά επειδή δεν είναι ούτε κομματατζήδες ούτε παράλογοι.

 

[fifini]

Σας ευχαριστώ πολύ όλους! Ζόρικο πολύ το Συντακτικό ειδικά για εμάς τους "Θετικούς":twit:

 

[nickel]

Πού να σου πω ότι όλοι πλην Earion (και του νίκελ κατά το ήμισυ) είναι των «Θετικών»...

 

[Earion]

Ζόρικο πολύ το Συντακτικό

Το καλύτερο συντακτικό της δημοτικής παραμένει ακόμα (έπειτα από εβδομήντα χρόνια) του Τζάρτζανου (Νεοελληνική σύνταξις της κοινής δημοτικής. 2η έκδοση. 2 τόμοι. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη, 1996). Με πάμπολλα παραδείγματα από τη ζωντανή γλώσσα.

 

[fifini]

Το καλύτερο συντακτικό της δημοτικής παραμένει ακόμα (έπειτα από εβδομήντα χρόνια) του Τζάρτζανου (Νεοελληνική σύνταξις της κοινής δημοτικής. 2η έκδοση. 2 τόμοι. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη, 1996). Με πάμπολλα παραδείγματα από τη ζωντανή γλώσσα.

Κάποιο λινκ για να το αγοράσω αυτό το συντακτικό υπάρχει; Μόνο για Ν.Ε. ενδιαφέρομαι.

 

[nickel]

Καλημέρα

Σε δύο τόμους, εντάξει;

Εδώ βλέπω προμηθευτές. Το από πού και το πώς θα πρέπει να το ψάξεις.

http://www.skroutz.gr/books/232169.Νεοελληνική-σύνταξις-της-κοινής-δημοτικής.html

 

[Zazula]

www.protoporia.gr/neoelliniki-syntaxis-tis-koinis-dimotikis-set-2-tomoi-p-153737.html
(με 30% έκπτωση· στο Politeainet.gr το έχουν με –25%)

ΥΓ Νίκελ, και στο skroutz οι εκπτώσεις ξεκινούν από 25%. Μόνο η Πρωτοπορία είναι στο 30%.