«Άστοχη και άμετρη» χρήση του πληθυντικού;

Teo

Member
Πολλοί σοφοί (π.χ. εδω και εδώ) κατακρίνουν την "άστοχη και άμετρη" χρήση του πληθυντικού σε αφηρημένες έννοιες όπως πρακτικές, συμπεριφορές, λογικές, νοοτροπίες, πολιτικές, στρατηγικές, τακτικές, δομές, εντάσεις, ρυθμοί .

Για μένα όμως ο πληθυντικός "πολιτικές" είναι χρήσιμος ως απόδοση του "policies" σε αντιπαράθεση με την "πολιτική" = "politics".

Τι λέτε για αυτό;

Υπάρχουν άραγε κι άλλες περιπτώσεις που οι πληθυντικοί (sic) είναι χρήσιμοι;
 
Δεν βλέπω κανένα πρόβλημα με τα παραδείγματα που παραθέτεις. Αυτό που με εκνευρίζει αφάνταστα είναι «οι μουσικές», που λένε μερικοί ραδιοφωνικοί παραγωγοί γιατί το «τραγούδια» ή «μουσικά κομμάτια» τούς φαίνεται πολύ μπανάλ. :curse::curse:
 

daeman

Administrator
Staff member
...
Από το νήμα practices = πρακτικές, μέθοδοι, συνήθειες:

Τα δύο μεγάλα λεξικά έχουν:
...
ΛΝΕΓ:

Παραδείγματα από άλλα λήμματα:

  • οπισθοδρόμηση [...] 2. (μτφ.) η προσήλωση ή επιστροφή σε παλαιές και ξεπερασμένες αντιλήψεις και κοινωνικές πρακτικές.
  • ...στη δημόσια ζωή τείνουν να επικρατήσουν τα ήθη και οι πρακτικές πεζοδρομίου
  • πολλοί βουλευτές τού κυβερνώντος κόμματος μίλησαν για πισωγυρίσματα σε πρακτικές τού παρελθόντος, που υπονομεύουν την πορεία προς την πρόοδο.


Και σχόλιο στο λήμμα πολιτική:
πολιτικές: πληθυντικός αφηρημένων ουσιαστικών.
Τα τελευταία χρόνια ορισμένες λέξεις, που δηλώνουν αφηρημένες έννοιες (πολιτική, λογική κ.ά.) και που από τη σημασία τους δεν χρησιμοποιούνται σε πληθυντικό, έχουν αρχίσει να εμφανίζονται στον πολιτικό, δημοσιογραφικό κ.λπ. λόγο κατά πληθυντικό: [...] Δεν υιοθετούμε τις πρακτικές των κομμάτων τής αντιπολίτευσης. [...]
Η έννοια τού πλήθους προκειμένου για αφηρημένες έννοιες μπορεί να εκφραστεί, όταν χρειάζεται, με διάφορους τρόπους: Οι μορφές πολιτικής... - τους τρόπους πρακτικής - τους τρόπους λογικής... - τις μορφές συμπεριφοράς... Ωστόσο, η δυναμική αξιοποίηση τής γλώσσας επιτρέπει και τέτοιες χρήσεις, όταν μια αφηρημένη έννοια (η λογική λ.χ.) θεωρείται σε περισσότερες συγκεκριμένες μορφές εφαρμογής της.

...

Κι ένα κερασάκι: Πληθυντικός της λέξης "κόστος".

Αυτά μόνο προς το παρόν, γιατί δεν προλαβαίνω σήμερα να φτιάξω ένα αξιοπρεπές ευρετήριο για το θέμα. Απ' ό,τι θυμάμαι πάντως, το έχουμε συζητήσει και αλλού, αρκετά.

ΥΓ: ματαιότης ματαιοτήτων...
 

daeman

Administrator
Staff member
Δεν βλέπω κανένα πρόβλημα με τα παραδείγματα που παραθέτεις. Αυτό που με εκνευρίζει αφάνταστα είναι «οι μουσικές», που λένε μερικοί ραδιοφωνικοί παραγωγοί γιατί το «τραγούδια» ή «μουσικά κομμάτια» τούς φαίνεται πολύ μπανάλ. :curse::curse:

Όταν θελήσεις να ηρεμήσεις, πέρνα μια βόλτα από τις δικές μου μουσικές: Δαι μουσικές (daeman's tunes). :-)

Γιατί η μουσική είναι μεν μία, όταν μιλάμε για τη μοναδική πανανθρώπινη γλώσσα, αλλά μουσικές υπάρχουν πολλές. Δε με πειράζει δηλαδή ο πληθυντικός, αλλά η κατάχρησή του (και η δηθενιά του, αν διακρίνω τέτοια) θα εκνευρίσει κι εμένα. Κομμάτια λέμε, από παλιά, μουσικά. Και τραγούδια, όταν έχουν στίχους.

Με την ευκαιρία, οι ρυθμοί γιατί να ξενίζουν; Οι ρυθμοί;

Αυτοί που έχουμε χιλιάδες χρόνια τώρα και τους χρησιμοποιούμε στον πληθυντικό αρκετές δεκαετίες ήδη: ο ιωνικός, ο δωρικός, ο κορινθιακός; Ή μήπως τα 3/4, τα 4/4, τα 9/8;


Βρε Μανώλη τραμπαρίφα, βάλε τη διπλή ταρίφα. :whistle:

Θα μας προγράψουν και τις μνήμες, δηλαδή;
 
Δε με πειράζει δηλαδή ο πληθυντικός, αλλά η κατάχρησή του (και η δηθενιά του, αν διακρίνω τέτοια) θα εκνευρίσει κι εμένα.
Ακριβώς! «Θα σας κάνουμε παρέα απόψε με τις μουσικές μας» - πώς, δηλαδή; Θα φέρεις δυο-τρία μουσικά είδη στο στούντιο για συντροφιά;; :angry:
 

nickel

Administrator
Staff member
Έχουμε και τις «Μουσικές που άλλαξαν τον κόσμο».
http://www.ert.gr/i-mousikes-pou-allaxan-ton-kosmo-sto-trito/ :)

Υπάρχουν αφηρημένα ουσιαστικά ή σημασίες τους που δεν χρησιμοποιούνται στον πληθυντικό, αλλά και σημασίες των αφηρημένων που ανήκουν στις μετρήσιμες περιπτώσεις. Ιδού μερικά παραδείγματα πληθυντικών αυτών των αφηρημένων ουσιαστικών, παρμένα από το Χρηστικό:

κοινωνικές/πολιτικές πρακτικές — καλές (διδακτικές)/ορθές πρακτικές
(Δεν μπορεί να μπει στον πληθυντικό το «κάνει την πρακτική του σε δικηγορικό γραφείο» > «κάνουν την πρακτική τους».)
φαινομενικά αντίθετες λογικές
αρνητικές/ατομικές/θετικές/ομαδικές συμπεριφορές
νοοτροπίες του παρελθόντος
στρατηγικές απομνημόνευσης — αρχές και κατευθύνσεις στρατηγικών


Βαριέμαι να ψάχνω το λεξικό για τις τακτικές, δομές, εντάσεις. Το πρώτο σημείωμα περιλαμβάνει παραδείγματα όπου πράγματι υπάρχει άστοχη χρήση του πληθυντικού, π.χ. «Τα λεγόμενα κόκκινα δάνεια αυξάνονται με ταχύτατους ρυθμούς». Τη διατύπωση «εξετάζει τις εντάσεις στις σχέσεις» θα μπορούσα να την ερμηνεύσω σαν «περιστατικά που προκάλεσαν ένταση στις σχέσεις». (Και απόλυτα λογική είναι η γκρίνια της τελευταίας παραγράφου, αλλά αφορά άλλους πληθυντικούς.)

Όλα τα άλλα παραδείγματα όπως και τα παραδείγματα του λεξικού είναι μέρος της γλώσσας μας, πλούτος της γλώσσας μας, αφορούν διαφορετικές περιπτώσεις / εφαρμογές / εκδηλώσεις, και η χρήση αυτού του πληθυντικού είναι απόλυτα κατανοητή και βοηθά τη διαφάνεια, γι’ αυτό είναι διαδεδομένη και καταγράφεται ως αποδεκτή από λεξικά και γλωσσολόγους.
 

pontios

Well-known member
In the land of order before manners, people would unceremoniously shift an "elephant in the room" into its rightful enclosure. ;)
 
In the land of order before manners, people would unceremoniously shift an "elephant in the room" into its rightful enclosure. ;)
The present thread mainly deals with cases such as elephantS in a [very big indeed] room, or elephantS in a [series of] rooms, or an elephant in [small, contiguous and presumably doorless] roomS [unless poor elephant is sliced, in which case the number of required rooms depends on the size of both the rooms and the slices]. Real life is rather complicated, isn't it?

Πέρα από την πλάκα, το ζήτημα αυτό συνδέεται με την αμερικανογενή αριθμητική ορθότητα που ακολούθησε την πολιτική ορθότητα, όπως ακριβώς στην Αθήνα ένα επιτυχημένο σουβλατζίδικο οδηγεί σε πανσπερμία γειτνιαζόντων επίδοξων επιτυχημένων σουβλατζήδων. Ο πληθυντικός των "αφηρημένων εννοιών" είναι σε μερικές περιπτώσεις χρήσιμος έως απαραίτητος, αλλά η κατάχρησή του προκαλεί ανάλογα προβλήματα όπως π.χ. η έμφυλη ή η εν γένει αριθμητική ορθότητα. Κάποτε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάποιοι άγλωσσοι ανώτεροι διοικητικοί έβγαλαν φετφά για συνδυασμένη εφαρμογή όλων των ορθοτήτων, άσχετα από τις ιδιαιτερότητες κάθε γλώσσας, σε έναν τυποποιημένο πίνακα που είχε επινοηθεί για να αποφευχθεί η φλυαρία σε διαδικαστικά ζητήματα (τίτλος νομοθετικής πρότασης, αρμόδια και συναρμόδια επιτροπή, ψηφοφορία, ψήφος των διάφορων βουλευτών, ημερομηνίες κτλ.). Το αποτέλεσμα ήταν π.χ. να αντικατασταθούν (προσωρινά ευτυχώς) τα σεμνά και ελληνικότατα "Παρόντες" και "Απόντες" με τα "Παρών/-ούσα/-όντες/-ούσες" και "Απών/-ούσα/-όντες/-ούσες". Καταλαβαίνετε: μπορεί να ήταν μόνο ένας και όχι πολλοί, και μάλιστα είτε άντρας είτε γυναίκα, αλλά μπορεί να ήταν και πάνω από έναν, αλλά ίσως να ήταν μόνο άντρες ή μόνο γυναίκες. Μεγάλο πράμα η πρόοδος, που μας δίνει tips για να εξιχνιάσουμε τα έως τότε ανεξιχνίαστα!

Εκείνο όμως που είναι πιο δυσνόητο είναι η γενική λογική που ώθησε στη μαζική γενίκευση του πληθυντικού των αφηρημένων εννοιών. Όπως ακριβώς στην Ευρωπαϊκή Ένωση απαγορεύτηκε κάποτε διά ροπάλου η αναφορά σε "βιομηχανική πολιτική" στον ενικό (ποιος δικαιούται να επέμβει με συνεκτικό και οργανωμένο τρόπο στη θεϊκή και ανόθευτη ελεύθερη αγορά των διάφορων Ζίμενς, Μονσάντο και Τζένεραλ Νταϊνάμικς;), ενώ μπορούσε να γίνεται ανεκτή η αναφορά σε μέτρα (=πολιτικές) σχετικά με τον βιομηχανικό τομέα, έτσι και γενικότερα ο λεγόμενος "νεοφιλελευθερισμός" αποδόμησε κάθε υπόμνηση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής που θα αποσκοπούσε στην κοινωνική αναπαραγωγή. Δεν τίθεται πια ζήτημα καθορισμού κάποιας πορείας, όλα είναι δοσμένα από τον θεό ή τη φύση των πραγμάτων, το μόνο ζήτημα που τίθεται είναι ένας τρόπος διαχείρισης που έχει οξυγόνο την ποσοτικοποίηση και λαϊτμοτίβ την προφανή αρμοδιότητα των αεί αποτυγχανόντων "ειδικών" να διαχειριστούν τις συνέπειες της αποτυχίας τους. Όταν το ποιοτικό εξορίζεται στη δοσμένη και αναμφισβήτητη φύση των πραγμάτων, απομένει το ποσοτικό που λατρεύει τον πληθυντικό.
 

pontios

Well-known member
Εννοούσα κάτι άλλο, Θέμη ... ότι η αρχική ανάρτηση (the elephant in the room) ανήκει σε άλλο forum (its appropriate zoo enclosure - i.e., Greek language queries) .
You guys put manners (and pc - you allowed the elephant to stray into the wrong room/forum without saying or doing anything about it) - before order.

Oh well, so much for sublety and veiled references.
 

Teo

Member
Πολύ ενδιαφέρουσες όλες οι συνεισφορές στη συζήτηση...
Πόντιε, ως OP να σου αναφέρω ότι διάλεξα να ξεκινήσω τη συζήτηση στο forum της Αγγλικής επειδή η αρχική μου απορία ήταν το αν θα αποδώσω το policies ως πολιτική ή πολιτικές.
Οι μοντεράτορες βεβαίως έσπευσαν -όπως δικαιούνται- να μετακομίσουν την κουβέντα σε αλλη παραλία...
 
Top