Η ετυμολογία του tennis;

[hellex]

Καλησπέρα,

Υπάρχουν στο διαδίκτυο διαφορετικές ετυμολογίες για τη λέξη tennis.

Η πιο επικρατέστερη αναφέρει, ότι η λέξη οφείλει την ετυμολογία της στο παιχνίδι της σφαίρας που παιζόταν στην αρχαία ελλάδα.
Γνωρίζει κάποιο μέλος πως παιζόταν το παιχνίδι της σφαίρας στην αρχαία ελλάδα;

Υπάρχει βιβλιογραφία που να συσχετίζει την ετυμολογία της λέξης tennis, με το όνομα της πόλης Τύνιδα (Tunis) στην Τυνησία;

Επίσης παραθέτω, εδώ, για συζήτηση, δημοσίευση (σελ. 55) κατά την οποία η ετυμολογία της λέξης οφείλεται στην περιοχή Tinnis ή Tennis ή Tanis κοντά στη λίμνη Manzala, της Αίγύπτου, όπου οι ανασκαφές παρουσιάζουν στην τοιχοποϊα των σπιτιών, πρώτη ύλη ανάλογη με εκείνη που κατασκευαζόταν το εξωτερικό περίβλημα στις πρώτες μπάλες tennis.

Τι να πιστέψουμε, τελικά, για την ετυμολογία αυτή;

 

[drsiebenmal]

Αγαπητή hellex,

Η Λεξιλογία δεν θα γίνει ιστότοπος για τη διάδοση παραπληροφόρησης για τη γλώσσα, την ελληνική ή οποιαδήποτε άλλη από αυτές που γνωρίζουν τα μέλη της. Όταν αναφέρετε μια ψηλοκρεμαστή άποψη όπως αυτή εδώ:

Η πιο επικρατέστερη αναφέρει, ότι η λέξη οφείλει την ετυμολογία της στο παιχνίδι της σφαίρας που παιζόταν στην αρχαία ελλάδα.

θα πρέπει σε αυτό εδώ το φόρουμ να δίνετε και τις πηγές σας. Από πού κι ως πού «επικρατέστερη»;

Το εγκυρότατο διαδικτυακό ετυμολογικό λεξικό της αγγλικής γλώσσας, το Online Etymology δίνει (εδώ):

tennis (n.)
mid-14c., most likely from Anglo-French tenetz "hold! receive! take!," from Old French tenez, imperative of tenir "to hold, receive, take" (see tenet), which was used as a call from the server to his opponent. The original version of the game (a favorite sport of medieval French knights) was played by striking the ball with the palm of the hand, and in Old French was called la paulme, literally "the palm," but to an onlooker the service cry would naturally seem to identify the game. Century Dictionary says all of this is "purely imaginary."

The use of the word for the modern game is from 1874, short for lawn tennis, which originally was called sphairistike (1873), from Greek sphairistike (tekhne) "(skill) in playing at ball," from the root of sphere. It was invented, and named, by Maj. Walter C. Wingfield and first played at a garden party in Wales, inspired by the popularity of badminton.
The name 'sphairistike,' however, was impossible (if only because people would pronounce it as a word of three syllables to rhyme with 'pike') and it was soon rechristened. ["Times" of London, June 10, 1927]
Tennis-ball attested from mid-15c.; tennis-court from 1560s; tennis-elbow from 1883; tennis-shoes from 1887.

Την ίδια ακριβώς προέλευση και πορεία της γλώσσας (από τα γαλλικά) δίνει ο Μπαμπινιώτης στο Ετυμολογικό του.

Αν η λέξη τένις είχε ελληνική προέλευση, γιατί να το πουν σφαιριστική (sphairistike -διαβάστε το πιο πάνω λήμμα) και όχι τένις εξαρχής;

 

[Hellegennes]

...
Η πιο επικρατέστερη αναφέρει...

Το "πιο" περιττεύει.

 

[drsiebenmal]

Για το λεξικό του 1934, έχει ενδιαφέρον και η παρουσία της ανύπαρκτης λέξης dord.

 

[Alexandra]

Για το λεξικό του 1934, έχει ενδιαφέρον και η παρουσία της ανύπαρκτης λέξης dord.

Πολλή πλάκα έχει το θέμα!

 

[pidyo]

Αχ, δόκτορα, μα τι ξέρει ο Μπαμπινιώτης και τα λεξικά. Είναι ηλίου το πιο φαεινότερον ότι η λέξη προέρχεται από τον αρχαιοελληνικό τέννο, στεφάνι ελιάς πλεγμένο με μαλλί κατά τον Ησύχιο, το οποίο προφανώς αποτελούσε το έπαθλο του νικητή. Συνεκδοχικά η λέξη τέννος έφτασε στη συνέχεια να σημαίνει το ίδιο το παιχνίδι και παρεφθάρη σε tennis από τους βαλανιδοφάγους.

(Καλέ μου Γκούγκλη, ελπίζω τα crawlers σου να γνωρίζουν ότι αστειεύομαι, μην το δούμε ως σοβαρή ετυμολόγηση πουθενά μεθαύριο, ε;)

Λησμόνησα να πω ότι ο Ησύχιος παραδίδει και ρήμμα τέννω, με σημασία «στένει, βρύχεται», προφανώς από τις κραυγές που βγάζουν οι τεννιστές όταν χτυπούν τη σφαίρα.

 

[drsiebenmal]

Διαβάζω πάντως ότι ο καθηγητής Χίτι ήταν ο ουσιαστικός ιδρυτής των αραβικών σπουδών στις ΗΠΑ. Μόνο που αν είχε δίκιο, θα ήταν πιο γνωστή εδώ και 75 χρόνια τώρα η ατεκμηρίωτη κατά πώς φαίνεται ετυμολογία που φέρεται από το περιοδικό των αποφοίτων να είχε προτείνει. (Διαβάζω και διάφορα άλλα, διαβάστε τα κι εσείς...).

 

[JimAdams]

Άρα καθόλου εκτός θέματος δεν ήταν οι ληξίαρχοι στον Αστερίξ Λεγεωνάριο όπου ονόμαζαν τον Αιγύπτιο στρατιώτη, Διχτυτενίς

 

[Hellegennes]

Το πρόβλημα με τις απίθανες ετυμολογήσεις σύγχρονων λέξεων από αρχαίες που είχαν παραπλήσιο νόημα ή κάποιου άλλου είδους σύνδεση με την σύγχρονη λέξη (συνήθως τραβηγμένη απ' τα μαλλιά) έγκειται στο πέρασμα του χρόνου. Όταν υπάρχει κενό αιώνων δεν μπορεί να επανεμφανίζεται μια εξαφανισμένη λέξη και μάλιστα με παραφθορά. Κράτησαν οι Γάλλοι στην γενετική τους μνήμη κάποια αρχαιοελληνική ρίζα και την θυμήθηκαν 20 αιώνες μετά;

 

[hellex]

θα πρέπει σε αυτό εδώ το φόρουμ να δίνετε και τις πηγές σας. Από πού κι ως πού «επικρατέστερη»;

Η πηγή μου σχετικά με το "επικρατέστερη" είναι το διαδικτυακό λεξικό: Dictionary of Word Origins, του Joseph.T. Shipley, pub. 1970, που αναφέρει ότι η λέξη tenir (tenere) προέρχεται από την ελληνική λέξη "tenein" που προέρχεται από τη λέξη "tenon". Η ερμηνεία που δίδεται για τη λέξη tenon είναι, “a projection to hold, forming a joint”. (παραπομπή εδώ).

Γιατί να δεχτούμε ότι η λέξη “tennis” προέρχεται από μια λέξη που σημαίνει «take-πάρε» και όχι —σύμφωνα με την ιστορία του αθλήματος-παιχνιδιού tennis σαν το παιχνίδι της μπάλας που δεν επιθυμούμε να πέσει στο έδαφος, που παιζόταν στην αρχαία Ελλάδα—, από το «tenon» ή την ανάλογη αρχαία ελληνική λέξη; Οι Νεοέλληνες θα λέγαμε π.χ. τείνε, που είναι εύλογη μορφή προειδοποίησης στο συμπαίχτη να προεκτείνει τον καρπό του για να μην πέσει η μπάλα στο έδαφος.

Drsiebenmal, χαίρομαι ειλικρινά, αν και εσείς συμφωνείτε ότι ο χρόνος είναι ο πιο πολύτιμος σύμμαχος στην πορεία για την αλήθεια. Σ' αυτό συνηγορεί και ο Ευριπίδης, αφού μας άφησε για παρακαταθήκη το λόγο του "ο χρόνος δίνει όλες τις απαντήσεις, χωρίς να χρειάζεται καν τις ερωτήσεις".

Γιατί κάνω αυτή την εισαγωγή;
Διότι, μολονότι η ρήση του Ευρυπίδη έχει την αποδοχή σε υπέρτατο βαθμό, στην περίπτωση που δε συμφωνείτε να την θέσουμε ως προϋπόθεση στη συζήτηση, σας ζητώ να σεβαστούμε ότι ισχύει, μέχρι να την αντικαταστήσουμε από κοινού με άλλη βελτιωμένη προϋπόθεση.

Δείτε: εγώ είμαι ακόμη εδώ, στο λόγο σας. Το speech to text, το πολύ σημαντικό εργαλείο γραφής, δώρο από την τεχνολογία έχει βοηθήσει, αλλά εδώ χρειαζόμαστε, πρώτη μας προτεραιότητα, την προϋπόθεση του χρόνου.

Και αφού όλοι ήρθαμε στο νήμα, για ποιο λόγο άλλο, εκτός του ότι βρήκαμε το θέμα ενδιαφέρον, ελάτε όλοι από εδώ να συνεχίσουμε, γιατί με το εδώ και το εκεί, θα χαθεί το ενδιαφέρον και έτσι μοιρασμένοι ούτε ο χρόνος δε θα μπορέσει να μας βοηθήσει πια να φτάσουμε στην αλήθεια.
Και να μην θεωρηθεί ότι με την πρόσκληση αυτή υπευκφεύγω ή αποφεύγω απαντήσεις σε ό,τι έχει ειπωθεί, το αντίθετο μάλιστα οι απόψεις σας είτε σωστές είτε λαθεμένες, κατά την κρίση μου, είναι βοηθοί.

Και, αν δείτε τη γραφή σαν ένα παιδί και τις ελληνικές λέξεις σαν ένα καλό ή ένα κακό παιδί, χαίρομαι, όταν μου λέτε ποια είναι τα καλά και ποια τα κακά παιδιά μου, γιατί από τη στιγμή που συνειδητοποίησα ότι τα κακά παιδιά μου κινδυνεύω να μην τα αναγνωρίζω, χρειάζομαι βοηθούς και χαίρομαι, όταν κάποιος χτυπάει το καμπανάκι (της αναγνώρισης λάθους), είτε καλός βοηθός είναι, είτε κακός.

Έτσι, το τελευταίο ερώτημά σας drsiebenmal, μού χτύπησε το καμπανάκι της αναγνώρισης λάθους, γιατί μ' ένα μαγικό τρόπο ρωτά και ταυτόχρονα απαντά.

Και η απάντηση είναι απλή: ο χρόνος θα βοηθήσει πάλι.

Πρώτα να δούμε αν συμφωνούμε στα παρακάτω.

• Τα ευρήματά μου είναι από το διαδίκτυο και έτσι τα παραθέτω με επιφύλαξη.
• Να πω συγνώμη στον κο Μπαμπινιώτη και τους συγγραφείς ετυμολογικών λεξικών γραμμένων στην ελληνική γλώσσα που δεν τους αναφέρω ως πηγή, επειδή θεωρώ δικαιολογίες ότι το περιεχόμενο των βιβλίων τους δεν υπάρχει στο διαδίκτυο, καί ότι πάσχω από καλπάζουζα ξενοσερτσίαση (παραθέτω τη λέξη με επιφύλαξη, γιατί αγνοώ την ελληνική λέξη που είναι δόκιμη για να χαρακτηρίσει την αυτιστική τάση του Νεοέλληνα να αντλεί τις πηγές του μόνο από το διαδίκτυο, να αναζητά τι λένε όλες οι ξένες γραφές εκεί και να στερείται αδιανόητα την αναλαμπή ότι υπάρχουν και ελληνικές πηγές).
• Κάθε βιβλίο μπορεί να περιέχει βελτιωμένες θέσεις σε σχέση με τις θέσεις κάποιου άλλου βιβλίου, αλλά δεν μπορεί να μεταβάλλει τις πηγές του, μετά την ημερομηνία έκδοσής του, εκτός εάν επανεκδοθεί.

 

[hellex]

Αν η λέξη τένις είχε ελληνική προέλευση, γιατί να το πουν σφαιριστική (sphairistike -διαβάστε το πιο πάνω λήμμα) και όχι τένις εξαρχής;

Όμως τι εννοείτε με τη λέξη προέλευση;

Πότε πρωτοεμφανίζεται [γραφή ή άκουσμα;] η λέξη "tennis" με τη σημασία κάποιου παιχνιδιού-αθλήματος, δηλαδή που είναι συναφές με το παιχνίδι-άθλημα tennis ή με οποιαδήποτε άλλη σημασία ή και τα δύο;

Στη συγκεκριμένη λέξη “tennis”, υποθέτω (έκκληση να μην πυροβολήσετε από τώρα τον πιανίστα), ότι μας ενδιαφέρει κατά προτεραιότητα το ειδικό, που σχετίζεται με τη σημασία της υπό έρευνα λέξης (παιχνίδι-άθλημα tennis), όμως το γενικό (το άκουσμα και η γραφή) της λέξης tennis, που δεν έχει την ανάλογη σημασία, είναι σημαντική επιπρόσθετη πληροφορία αλλά όχι ο σκοπός της έρευνάς μας.

Μετά τα παραπάνω ελπίζω να κοιτάξετε με μεγαλύτερη συμπάθεια τα επόμενα, και σας παραθέτω επιπρόσθετες πηγές της λέξης tennis.

i. Ειδικός χώρος στις παλαίστρες, στην αρχαία Ελλάδα.

Το Complete Dictionary of the Greek and Roman Antiquities, του Pierre Danet, εκδ. 01.08.1700, στη σελ. 255 (παραπομπή εδώ) ονομάζει έναν ειδικό χώρο στις παλαίστρες, στο τμήμα που αποκαλείται coriceum, ως tennis (Welsh Tennis). Μάλιστα οι κίονες του coriceum γραμμογραφούν μια νοητή λευκή γραμμή, ανάλογη των γηπέδων στις αυλές που έπαιζαν οι μοναχοί τον 14ο-16ο αιώνα.

Γιατί δύο περίπου αιώνες πριν την επίσημη ονομασία του αθλήματος lawn tennis ως sphairistike-σφαιριστική, και πριν την επίσημη ονομασία του αθλήματος ως tennis, το βιβλίο του 1700 δίνει επίσημη ονομασία του χώρου της αρχαίας Ελλάδας με το όνομα tennis; Δεν έπρεπε να πει το λεξικό περιγραφής ελληνικών και ρωμαϊκών χώρων του 1700, palm of the hand ή sphera ή sphairistike, για να χαρακτηρίσει τον ειδικό χώρο, στο μέρος του coriceum, στις παλαίστρες όπου “κάτι” παιζόταν;

Και ποιο παιχνίδι παιζόταν στο χώρο Welsh Tennis;

Σημειώνω ότι η λέξη welsh, προέρχεται από τους Κέλτες της νότιας Γαλλίας (παραπομπή εδώ).
Οι Κέλτες στα αρχαία χρόνια θεωρούνται ο λαός που με τη μαγεία και τα "μαγικά" κόλπα επιδίωκαν τη μεταμόρφωση. Στο βιβλίο του Παντελή Ιωαννίδη, Η άγνωστη προϊστορία των Ελλήνων (Εκδόσεις ΔΙΟΝ. 15.01.1981, σελ. 34 & 238) αναφέρει τους αρχαίους Κέλτες, γένη Ελλήνων αποίκων στην Ευρώπη και λάτρεις του θεού Κρόνου. Από τη wiki επίσης αναφέρεται η τέχνη τους να είναι επηρεασμένη από το θρακικό πολιτισμό.

ii. Λα Τεν είναι λαός, που το όνομά του προέρχεται από το ομώνυμο χωριό της Ελβετίας Λα Τεν. Ο πολιτισμός του αποτελεί μέρος του ευρύτερου κελτικού πολιτισμού, σύμφωνα με τη wiki.

iii. Χαρακτηρίζει τους μελαμψούς. Το πρώτο συνθετικό της λέξης ten στη γαλικιακή γλώσσα σημαίνει φαιός.

iv. Επίσης, περιοχές από την Τυνησία και την Αίγυπτο (παραπομπή εδώ).

Για τη συνέχεια αξίζει να δούμε πότε αποφάσισαν να δώσουν επίσημο όνομα στο παιχνίδι και για ποιο λόγο του έδωσαν το όνομα sphairistike και όχι tennis.

Σας παραθέτω τη πηγή μου, το βιβλίο Tennis a Cultural History του Heiner Gillmeister, pub. 1997, (παραπομπή εδώ):

σελ. 33 (απαγόρευση στη χρήση της λέξης και του παιχνιδιού tennis τον 15ο αιώνα στους μοναχούς, εντάλματα, καταστροφές χώρων που παιζόταν το tennis, και η δικαστική διαμάχη-δίκη του επισκόπου του Έξετερ, Edmund Lacy).
σελ. 5 (η προσπάθεια να μην πέσει η μπάλα στο έδαφος, στην αρχαία εποχή, θεωρείται το παιχνίδι των θεών.
σελ. 4 (από χειρόγραφο του 5ου μ.Χ. αιώνα προκύπτει να παίζεται, μεταξύ του Αρχίστρατου και του Απολλόδωρου, παιχνίδι με τη μπάλα και την παλάμη και σκοπό η μπάλα να μην πέσει στο έδαφος και ονομάζεται με ελληνική λέξη).
σελ. 334 (η λατινική ερμηνεία για την ψυχή με την υβριστική λέξη μπάλα).

Η πηγή: The civil architecture of Vitruvious Polio, pub. 1812, κεφ. XL, σελ. 266 (παραπομπή εδώ) στη σχετική του αναφορά για την αρχιτεκτονική της παλαίστρας και την ερμηνεία του χώρου coryccum, στο coriceum στις παλαίστρες των αρχαΐων ελλήνων αναφέρει:
"Bardus and Barbaro derive the term xwpviov (ερμηνεία χωρύκιον, άντρον), a small ball; and suppose it to be room near by corresponding to our tennis court."

Μήπως αυτό το χώρο στο coryccum, πράγματι και στην αρχαία Ελλάδα τον αποκαλούσαν [προφορικά ή γραπτά;] οι αρχαίοι Έλληνες "tennis", με τη σημασία της μεταμόρφωσης του ανθρώπου προς το καλό και παιζόταν κάποιο ανάλογο παιχνίδι με τη μπάλα;

Τι συνέβη; Ονομάζουν ένα, υποτιθέμενα, νέο παιχνίδι, το lawn tennis, το 1873 και σ’ ένα χρόνο διαπιστώνουν ότι τους δυσκολεύει η προφορά, και το 1884 του αλλάζουν το όνομα από sphairistike σε tennis;

Στα ανωτέρω ερωτήματα, όχι με διάθεση παρετυμολόγησης αλλά συζήτησης, σας παραθέτω την ερμηνεία που δίνω σχετικά με τη σημασία που θέλησαν να δώσουν στο παιχνίδι που αφορά την τέχνη να διατηρείται η μπάλα στον αέρα. Το παιχνίδι-άθλημα, που θεωρείται διαχρονικά το παιχνίδι των "Θεών".
Παιζόταν σε χώρο που οριοθετείται από κίονες σε σειρά (νοητή λευκή γραμμή ), μεταμορφώνει τον άνθρωπο στο σώμα (αλλαγή στο χρώμα του δέρματος-callician ten, προετοιμασία του σώματος αθλητών άλειμμα του σώματος πριν το αγώνισμα), στο πνεύμα ("κινείται (πάρε-δώσε)" το πνεύμα του αθλητή στην προσπάθειά του να μιμηθεί το αρχαίο παιχνίδι των θεών που δεν θέλουν να τους πέσει η μπάλα στο έδαφος, και την ψυχή (ευγενή άμιλλα που πρέπει να υπερέχει σε σχέση με την απάτη, σασπένς-tenez).
Αν προστεθεί και η μεταμόρφωση, είτε με την έννοια της μαγείας είτε με την έννοια της μόρφωσης, και όλα συγκριθούν και με τις άλλες σημασίες της λέξης tennis (τεχνική του palm of the hand, τρόπος κατασκευής της κορυκός η μπάλας των αρχαίων Ελλήνων, οσμή από τα αποδυτήρια (λιμανίλα), ίνες Αιγυπτίων, τότε γιατί να μην ειπώθηκε "tennis" πρώτη φορά στην αρχαία Ελλάδα με τη σημασία της μεταμόρφωσης του ανθρώπου προς το καλό μέσα από το άθλημα-παιχνίδι της μπάλας, που διατηρείται στον αέρα και να παιζόταν στο coriceum;

Η λέξη sphairistike δεν έχει διαχρονικά κάποια αρνητική σημασία όπως η λέξη tennis. Το παιχνίδι-άθλημα χρησιμοποιείται για τη μόρφωση των αρχαίων Ελλήνων και τη μεταμόρφωση του ανθρώπου ως προς το σώμα, το πνεύμα και την ψυχή προς το καλό όχι στο κακό.

Ονόμασαν λοιπόν το νέο παιχνίδι spairistike-σφαιριστική το 1873, γιατί η μορφή και η σημασία του είχε καταγωγή στην αρχαία Ελλάδα και ήταν μια λέξη που δεν είχε κάποια αρνητική σημασία ανάμεσα σε λέξεις ίδιας καταγωγής από διαφορετικές γλώσσες.

Όμως τι συνέβη το 1874;

Μήπως αυτό; Το 1871 τα ευρήματα των Λα Τεν; Που μετά τη μελέτη τους αποδεικνύεται ότι είναι δείγμα του πολιτισμού των Κελτών και πια μπορεί να ακούγεται η λέξη, για εμπορικούς λόγους, ξεπερνώντας τις μεσαιωνικές θρησκευτικές αντιλήψεις;

Όμως στην αρχαία Ελλάδα, στις παλαίστρες των αρχαίων Ελλήνων δεν ήταν, εκεί, που παρά κάθε αντίθετη αντίληψη περί κακού, καταγράφεται η σημασία του αθλήματος-μορφωτικού παιχνιδιού της μπάλας, και γιατί οι αρχαίοι Έλληνες δεν θα μπορούσαν να παίζουν ένα παιχνίδι μπάλας που σκοπό έχει να μην αγγίξει η μπάλα στο έδαφος και να δίνουν τη λέξη πρόσταγμα προειδοποίησης προς τον συμπαίχτη για να τείνει τον καρπό του;

 

[nickel]

Αυτά μπορείτε να τα κάνετε και μια περίληψη των πέντε γραμμών;

 

[drsiebenmal]

Αυτά μπορείτε να τα κάνετε και μια περίληψη των πέντε γραμμών;

Με άλλα λόγια, κάτι σαν:

όρος Α (σημασία Α, χρήση Α, γλώσσα Α, εποχή Α, περιοχή Α) > όρος Β (σημασία Β, χρήση Β, γλώσσα Β, εποχή Β, περιοχή Β) > όρος Γ (σημασία Γ, χρήση Γ, γλώσσα Γ, εποχή Γ, περιοχή Γ) κλπ.

Επίσης, πρέπει να κατανοήσετε ότι στην επιστήμη η χρήση των όρων και των παραδειγμάτων δεν μπορεί να γίνεται αβασάνιστα. Επικρατούσα είναι μια θεωρία όταν γίνεται αποδεκτή από τον συντριπτικό αριθμό των ειδικών επιστημόνων. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι απαραίτητα ορθή (που σε συντριπτικά ποσοστά οι επικρατούσες θεωρίες είναι και οι σωστές), αλλά η κατάρριψη πρέπει να γίνεται με ασφαλή απόδειξη, με αρχή και τέλος και με δυνατότητα πειραματικής επιβεβαίωσης. Π.χ. δεν αρκεί να αποδείξετε την ετυμολογία του τένις που προτείνετε (που δεν θα το καταφέρετε επειδή, μόλις τα βάλετε σε μια σειρά θα διαπιστώσετε πόσα λογικά και ουσιαστικά άλματα περιέχει η θεωρία αυτή), θα πρέπει να εξηγήσετε και γιατί μόνο αυτή, η εντελώς ειδική, η ασυνήθιστη λέξη ακολούθησε τη συγκεκριμένη πορεία αλλά δεν υπάρχει ούτε άλλο ένα παράδειγμα ανάλογης πορείας.

Μόνο έτσι διαπιστώνεται επιστημονικά αν υπάρχει συνάφεια σε μια ετυμολογική θεωρία και δεν πρόκειται απλώς για μια παράθεση συμπτώσεων όπου τα κενά των μεταβάσεων στα βήματα καλύπτονται με ένα «γιατί όχι;» ή «δεν θα μπορούσε να;» Και σας το λέω αυτό επειδή και εμένα μου αρέσουν πολύ τέτοια παιχνιδάκια, αλλά σαν διασκεδαστικά πνευματικά γυμνάσματα και αφορμές για αστεία στην παρέα και για σενάρια φαντασίας (π.χ. το κλασικό παράδειγμα: αφού στη γλώσσα των νησιών του Πάσχα λένε «αέ-ρα» τον αέρα, πώς ξέρουμε ότι δεν πήγε εκεί η λέξη από Έλληνες θαλασσοπόρους;» Η επιστημονική απάντηση είναι «δεν το ξέρουμε, δεν έχουμε στοιχεία για τέτοια θαλασσοπορία, πρόκειται για σύμπτωση, τελεία.» Από εκεί και πέρα, όποιος θέλει, πλέκει σενάρια. Μήπως ήρθαν οι θαλασσοπόροι των νησιών στην Ελλάδα; Μήπως ήταν απόγονοι εξωγήινων, βλ. τα αγάλματά τους, και ήρθαν στην Ελλάδα για να σώσουν τον πολιτισμό; κλπ.)

Ξέρετε, υπάρχουν δεκάδες παλαβές θεωρίες που διακινούνται στο διαδίκτυο (και προφανώς και στο ελληνικό διαδίκτυο, όπου το καλό περιεχόμενο παραμένει ακόμη κυρίως σε βιβλία, σε δυσπρόσιτες βιβλιοθήκες). Πολλοί σταδιοδρομούν, όχι μόνο επαγγελματικά αλλά ακόμη και πολιτικά με βάση αντιεπιστημονικές θεωρίες και τελευταία καταφυγή το «μα δεν υπάρχει ούτε ένα στο εκατομμύριο;» και την αδυναμία του επιστήμονα να αποκλείσει το «ένα στο εκατομμύριο» ή το «ένα στο δισεκατομμύριο» -- επειδή αυτό ακριβώς είναι η επιστήμη: ανοιχτή ακόμη και στην πιο παλαβή θεωρία, εφόσον αποδειχτεί με τρόπο ισχυρότερο, καλύτερο, αποδοτικότερο, παραγωγικότερο από τον επικρατούντα. Δεν είναι καθόλου δύσκολο να φτιάξεις μια τέτοια θεωρία, φτιάξαμε μια και από εδώ για πρωταπριλιάτικη πλάκα και τρομοκρατηθήκαμε όταν την είδαμε μετά από δυο μέρες να εμφανίζεται ως πραγματικότητα σε κάποιο σάιτ (δείτε εδώ).

 

[hellex]

Αυτά μπορείτε να τα κάνετε και μια περίληψη των πέντε γραμμών;

Θα είμαι ειλικρινής και σας κατανοώ, γιατί είχα ενδοιασμούς στο να παραθέσω ένα τόσο μεγάλο κείμενο.
Όμως, ήταν αναγκαίο ώστε να παρουσιάσω πηγές, προβληματισμούς, επιχειρήματα και ατομικά συμπεράσματα.

Όμως το ερώτημα που θεωρώ ότι αποτελεί την ουσία του λόγου μου και αφορμή για συζήτηση συνοψίζεται στην τελευταία μου παράγραφο. Και η ισχυρότερη πηγή, η ελληνική λέξη "tenon".

 

[Palavra]

most likely from Anglo-French tenetz "hold! receive! take!," from Old French tenez, imperative of tenir "to hold, receive, take"

Tennis-ball attested from mid-15c.; tennis-court from 1560s; tennis-elbow from 1883; tennis-shoes from 1887.

...και για να πάμε την ετυμολογία λίγο παρά πέρα, από το thefreedictionary.com:

Middle English tenetz, tenyes, court tennis, from Anglo-Norman tenetz and Old French tenez, pl. imperative of tenir, to hold, from Latin tenēre.
​

Για το tenēre διαβάζω τα εξής:

From Proto-Italic *tenēō, stative from Proto-Indo-European *ten- (“to stretch, draw”), see also Ancient Greek τείνω (teínō), Persian تنیدن (tanidan, “to web”), Sanskrit तनोति (tanóti) and Old English þennan.

Επομένως, το τένις έχει πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα την οποία μοιράζεται το αρχαιοελληνικό τείνω. Για να μη χαλάσουμε και το χατίρι της Hellex, επομένως, είδαμε και ότι το έτυμο του τένις έδωσε κι ένα αρχαιοελληνικό ξαδερφάκι του. Καμία σχέση, βέβαια, με φανταστικά σενάρια στα οποία δήθεν οι ΑΗΠ είχαν εφεύρει και αυτό το παιχνίδι, όπως και τόσα άλλα - αν πιστέψει κανείς τα εντελώς προχειρογραμμένα και γεμάτα ανακρίβειες άρθρα που κυκλοφορούν στο ελληνικό ίντερνετ.

Το #11 μου είναι αδύνατον να το διαβάσω, ζητώ συγγνώμη.

 

[drsiebenmal]

Να είμαστε όμως πολύ προσεκτικοί και σαφείς στις διατυπώσεις μας, επειδή ανάλογοι απώτατοι συσχετισμοί με πρωτοϊνδοευρωπαϊκές ρίζες έχουν χρησιμοποιηθεί π.χ. για ισχυρισμούς ότι «τα αγγλικά είναι ελληνικά» (ότι δηλαδή π.χ. το mother προέρχεται από το μητέρα κ.λπ. ανάλογα αστειάκια).

Αν κάποιος θέλει να δείξει ετυμολογική σχέση του τείνω με το τένις, και με δεδομένο ότι η γραμμή από το παλιό γαλλικό tenez φαίνεται επαρκώς τεκμηριωμένη, πρέπει να αποδείξει όχι μόνο ότι υπήρχε τέτοιο (ή ανάλογο) παιχνίδι στην Αρχαία Ελλάδα, αλλά πρέπει να δείξει και ότι η ονομασία αυτού του άγνωστου παιχνιδιού είχε σχέση με το τείνω και να εξηγήσει γιατί χάθηκαν όλα τα ίχνη του παιχνιδιού από τη βυζαντινή ή τη λατινική βιβλιογραφία για να επανεμφανιστούν ξαφνικά, με το αρχαίο όνομα, σε γαλλικά μοναστήρια του 10ου και 11ου αιώνα όπου μιλούσαν κυρίως λατινικά, όχι ελληνικά.

 

[nickel]

Η χρήσιμη σημείωση στο Oxford English Dictionary για το τι υπάρχει σχετικά με την πορεία της λέξης και τις ετυμολογικές εικασίες.

The introduction of some form of tennis into Florence by the French knights in 1325, and the use of the name tenes, appear not to be recorded elsewhere than in Velluti's Cronica, nor does either game or name appear to have been long retained; the name was manifestly foreign, and opposed to Italian word-formation. But its use in Florence at least 30 and perhaps 70 years before the earliest known English example, implies either that the Eng. name came from Italy, or that both had a common source. The latter is the more likely; it was French knights who introduced the game at Florence, and the Eng. teˈnetz, teˈneys, with their final stress, imply French origin. The difficulty is that the game has apparently never borne any such name in France, where, from 1350 or earlier, it has been called la paulme, la paume. The only French word akin in form is tenez (AF. tenetz), 2 pers. pl. pres. indic. and imper. of tenir ‘to hold’, also ‘to take, receive what is offered’. Hence the suggestion made by Minsheu 1617, and favoured by Skeat, Jusserand, and others, that the name originated in the Fr. imperative tenez ‘take, receive’, called by the server to his opponent. There is of course the difficulty that no mention of this call has yet been found in French, where it must have been used if thence taken into It. and Eng. But in the Colloquies of Cordier and Erasmus, the server's call is latinized as accipe and excipe, and in the Carmen de ludo pilæ reticulo of R. Fressart, Paris, 1641, ‘excipe’, ‘pilam excipe’, ‘mitto pilam in tectum, excipe’, with other uses of excipere and accipere, occur eight times in the portion printed by Julian Marshall Annals of Tennis 27–29. These Latin words witness to the use of tenez or some equivalent call in French, and favour the conclusion that this call gave rise to the 14th c. Italian and English name.​

 

[Duke_of_Waltham]

Επίκαιρη ανάρτηση στο ιστολόγιο του λεξικού:

From sphairistike to bagel: tennis and the OED update (Oxford Dictionaries)

Έλυσα επιτέλους και μιαν απορία που είχα εδώ και χρόνια:

When work began on the Philological Society’s proposed new English dictionary in the 1850s, the modern game of tennis did not exist. At that time, ‘tennis’ referred to what we now know as real tennis or (in North America) court tennis, a ball game of French origin played since medieval times on a purpose-built roofed oblong court. This game had made its own impression on the English language and its literature: perhaps most famously, Henry V, in a scene immortalized by Shakespeare, is said to have received a mocking ‘gift’ of tennis balls from the Dauphin of France with the suggestion that playing tennis was a more suitable occupation for him than making war. Henry did not take this well. An early 16th-century poetic account of the Agincourt campaign has him declare that he has brought his own tennis balls, made ‘of marble and yren [iron]’, to use against the French port of Harfleur. The ensuing cannon fire is presented as though it were a game of tennis, and is scored accordingly, fifteen, thirty, forty-five (at which point the townspeople ask for parley) – the earliest recorded evidence for this scoring system in English. (Yes, forty-five. The origin of the tennis scoring system is disputed, but in both French and English it initially went up in fifteen-point increments. Our earliest evidence for the truncated forty comes from a late 17th-century manuscript. By that point, Anglophone tennis players had clearly become tired of using three syllables where two would do.)

Δεν μπορώ να πω ότι εκπλήσσομαι... :laugh: