metafrasi banner

mutrization

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Στο σημερινό άρθρο του στο protagon.gr, ο Δημήτρης Καμπουράκης αναδημοσιεύει (σε μετάφραση, μην τρομάζετε) ένα άρθρο που πρωτοδημοσιεύτηκε σε βουλγαρική εφημερίδα πριν από δυο μήνες (Το μέλλον της Ελλάδας όπως το παρελθόν της Βουλγαρίας). Το άρθρο αξίζει να το διαβάσουμε (όσο περισσότερες απόψεις από διαφορετική οπτική γωνία συγκεντρώνουμε, τόσο καλύτερα --μάλλον).

Εγώ θέλω να σταθώ στο γλωσσικό ενδιαφέρον και τον άγνωστο όρο mutrization που χρησιμοποιεί (μεταφορά από ανάλογο όρο στα βουλγαρικά). Ο όρος χρησιμοποιείται γραμμένος έτσι, στα αγγλικά, και επεξηγείται:

Mutrization: Η επικράτηση της μαφίας στην οικονομική ζωή ενός κράτους. Εκβιασμοί, ναρκωτικά, προστασία, λαθρεμπόριο, τυχερά παιχνίδια, ασφάλιση, έκδοση γυναικών, εισαγωγή κλεμμένων αυτοκινήτων σε ευρύτατη κλίμακα, μπλοκάρουν κάθε υγιή οικονομική δραστηριότητα, ενώ παράλληλα διαπλέκονται μέσα στην πολιτική εξουσία, τους κατασταλτικούς μηχανισμούς και τη δικαιοσύνη, καθορίζοντας τις αποφάσεις τους.​
Από πού προέρχεται αυτός ό όρος;

Μια πρώτη ιδέα παίρνουμε από σχετικό άρθρο στην αγγλική γουίκη: In post-1990 Bulgaria, the word борец ("wrestler") came to denote a mafia man (a common synonym is мутра (mutri), literally "mug").

Εδώ αρχίζουν και περνάνε οι πρώτες ιδέες από το μυαλό μας: Μήπως πρόκειται για μια ακόμη γόνιμη βαλκανική γλωσσική μεταφορά;

Πραγματικά. Στο βουλγαρικό βικιλεξικό, στο λήμμα мутра, διαβάζουμε:


Етимология
От нгр. μούτρο „лице, муцуна; разбойник, измамник“ < итал. mutria „муцуна“, сродна с исп. morro, порт. morra, ст.-фр. mourre „муцуна“, ит. (диал.) moragia, muraja, moraccia, пров. moralha, фр. mouraille „конска муцуна“ < лат. *mutra, умал. *mutricula < баски mutur, muthur „муцуна“ (или някой сроден нему изчезнал език).


Με άλλα λόγια, ότι ετυμολογικά η βουλγ. λέξη μούτρα προέρχεται από το νεοελλ. (εκείνο το нгр = ngr) μούτρο (μούτρα!), που προήλθε από το ιταλ. mutria κλπ., όπως δίνουν και τα ελληνικά λεξικά, π.χ. το ΛΚΝ εδώ.

Επομένως, mutrization = *μουτροποίηση! Θα τον αποδεχτούμε αυτόν τον μετανάστη που μας έρχεται από τον Βορρά;
 

nickel

Administrator
Staff member
Προς το παρόν, λουτροποίηση. Η τύχη μας παίζεται στις Κάννες και ελπίζω ότι δεν θα μας στείλουν για banάκι.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Σε αυτό το βιβλίο, πάντως (The Balkans: foreign direct investment and EU accession, by Aristidis Bitzenis), που έχει εντελώς συναφές περιεχόμενο, ο όρος mafiasation χρησιμοποιείται διαφορετικά (θα έλεγα «πολιτικά», σε σχέση με τις ιδιωτικοποιήσεις): In times when the phenomenon of wild privatization is widely spread and reaches a peak or the criticism about wild privatization is exaggerated and strong, then the phenomenon can be called "mafiasation". (σελ. 67).
 

cougr

¥
Συγγνώμη δόκτορα, αναφερόμουν περισσότερο στη μαφιοποίηση. Πάντως ο όρος mafiasation (mafiazation) χρησιμοποιείται με πολλές σημασίες. Έχομε για παράδειγμα, Mafiazation of: society, business, the economy, the police, the government, the nation κοκ.
 

nickel

Administrator
Staff member
Καλησπέρα. Μαφιοκρατία < mafiocracy, mafia rule. Μαφιοποίηση < mafiazation.
 

nickel

Administrator
Staff member
Τα μούτρα και η τσάλκα
Μπαστέα Νατάσα | ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: Τα Νέα 29/01/2015 |

Το Ντιμίτροβγκραντ είναι μια πόλη στον Νότο της Βουλγαρίας, πατρίδα της μουσικής τσάλκα, ενός μείγματος τουρκικών ρυθμών, παραδοσιακής βαλκανικής μουσικής και ευρωπαϊκής ποπ. Παλιά ήταν βιομηχανικό κέντρο, τώρα όμως η ανεργία έχει πλήξει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Ο Στέφαν Τσιρκόφ είναι ηθοποιός, συνθέτης και από τους πρώτους που συμμετείχαν στο αντικομμουνιστικό κίνημα πριν από 25 χρόνια. «Τι έχω να με χαροποιεί;» ρωτά σήμερα. «Είμαι ένας από τους καλύτερους ηθοποιούς της χώρας και φοράω τα ίδια παπούτσια εδώ και τρία χρόνια».

Οπως και κάποιες άλλες χώρες του πρώην σοβιετικού μπλοκ, η Βουλγαρία δεν έχει απολαύσει την ευημερία που προβλεπόταν ότι θα έφερναν η ελεύθερη αγορά και το πολυκομματικό πολιτικό σύστημα. Δεν είναι λίγοι μάλιστα οι Βούλγαροι που θεωρούν ότι η μετασοβιετική εποχή της χώρας τους είναι καταστροφική. Σε δημοσκόπηση που έγινε τον περασμένο Νοέμβριο από την πρωτοβουλία 25 Xρόνια Eλεύθερη Βουλγαρία, μόλις το 10% χαρακτήρισε τα τελευταία 25 χρόνια «επιτυχημένα για τη Βουλγαρία». Το 44% πιστεύει ότι αυτό ίσχυε για την κομμουνιστική περίοδο, μεταξύ 1944 και 1989. Εκείνοι που κυρίως επωφελήθηκαν από την αλλαγή, σχολίασαν οι ερωτηθέντες, ήταν «οι πολιτικοί, οι μαφιόζοι και οι αδίστακτοι». Ποιος είναι ο πιο ισχυρός παράγων διαμόρφωσης των εξελίξεων; ρωτήθηκαν. «Η διαφθορά» απάντησε το 58%.

Ο Τσιρκόφ περιγράφει ότι πρώην μέλη των κομμουνιστικών μυστικών υπηρεσιών ξεκίνησαν ιδιωτικές επιχειρήσεις που έκλεψαν από το κράτος και προσέλαβαν επαγγελματίες παλαιστές με φόρμες και χρυσές αλυσίδες στον λαιμό να τους προστατεύουν, τα λεγόμενα «μούτρα». Το ανέκδοτο τότε ήταν πως η Βουλγαρία εισήγαγε 10.000 ρόπαλα μπέιζμπολ αλλά μόνο δύο μπάλες. Λίγο αργότερα τα μούτρα φόρεσαν κοστούμια και άρχισαν να επενδύουν τα κέρδη από τα εγκλήματα σε ακίνητα, στον τουρισμό και σε άλλες νόμιμες επιχειρήσεις. «Ευχαρίστως να σου πω πώς έφτιαξα την περιουσία μου» λέει ένα άλλο ανέκδοτο. «Απλώς μη με ρωτήσεις πώς απέκτησα το πρώτο εκατομμύριο».

Η μουσική τσάλκα ξεκίνησε ως νέα προσέγγιση στη μουσική παράδοση, αλλά σήμερα έχει καταλήξει να γίνει ο ύμνος των μούτρων που συχνά εμφανίζονται σε βίντεοκλιπ ανάμεσα σε πρόθυμες, χειρουργικά ενισχυμένες γυναίκες, δίπλα σε λευκές Μερτσέντες - η αποθέωση του νεοπλουτισμού. Τώρα πια πολλοί τη συνδέουν με όσα πλήττουν τη χώρα τα τελευταία χρόνια: οπισθοδρομικότητα, διαφθορά, απληστία.

Η πρώην σύζυγος του Τσιρκόφ είναι διάσημη τραγουδίστρια για την οποία είχε γράψει πολλά τραγούδια τσάλκα τη δεκαετία του '90, όταν ακόμα οι στίχοι ήταν πιο πολιτικοποιημένοι. Σε ένα από αυτά, μια φιλόδοξη νεαρή που διασκεδάζει στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας λέει: «Εκεί βρήκα εραστή, έναν ψυχρό βουλευτή. Από τα αριστερά ή από τα δεξιά, δεν έχει σημασία. Είναι πάμπλουτος. Θα ιδιωτικοποιήσει ακόμα και τους γλάρους».
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Τώρα θα έρθει και ο Ζάζουλας να προσθέσει λίνκους προς τα διάφορα αντιπροσωπευτικά δημιουργήματα τσάλκα που έχει ανεβάσει κατά καιρούς στα μουσικά γιουτουμπάκια και θα έχουμε σφαιρική εικονγράφηση του θέματος... :)
 
Top