Lexilogia's μαργαριτάρια

[CoastalFog]

Recently seen here (no names, please):

[...] αποφάσισα ότι έχουμε ασυμφωνία χαρακτήρων.
[...] αποφάσισα ότι πρέπει να έχουμε ένα νήμα που να
[...] αποφάσισα ότι θέλω να ξαναμπώ με άλλο όνομα

«Εδώ, πρόκειται για αποφάσεις;[...] ή απλώς κρίσεις;»
asked Ioanna Papazafeiri, long before she mailed me a signed copy of her book to the US--Λάθη στη χρήση της γλώσσας μας (Τόμ. Β΄ σ.14, Σμίλη, Αθήνα 1997)

I don’t get it:
(a) Is this a Greek neologism?
(b) A common malapropism of quasi-official status, much like the American irregardless?
(c) Or is it a “genuine imitation” of its US English equivalent?
(d) What is it?

Because if it’s (c), the verb decide does have more than one sense in English and is traditionally followed by to, that, on, or nothing. But is that true for Greek too? Never seen it used with ότι in dictionaries.

I believe the malapropism here is using αποφασίζω instead of αποφαίνομαι ότι, κρίνω ότι, βεβαιώνομαι ότι, διαπιστώνω ότι, συνειδητοποιώ ότι, συμπεραίνω ότι, etc, etc.

ΛΝΕΓ: αποφαίνομαι
με το οποίο το δικαστικό συμβούλιο είτε αποφαίνεται ότι δεν πρέπει να απαγγελθεί κατηγορία, [...] ΦΡ. (α) το παίρνω απόφαση, συμφιλιώνομαι με την ιδέα, αποδέχομαι μια κατάσταση (συνήθ. δυσάρεστη): To πήρε απόφαση ότι δεν τον ήθελε και σταμάτησε να την ενοχλεί.

 

[Earion]

I'm afraid αποφαίνομαι is much too high-style a word to be used in common every-day relaxed speech, of the sort we have here.

 

[nickel]

Ενδιαφέρουσα η ιδέα του νήματος. Για το συγκεκριμένο ζήτημα, θα αποφανθώ αργότερα.

 

[Themis†]

Αποφάσισα ότι η διαφωνία μου με τον Ομιχλώδη σε ορισμένα ζητήματα χρήσης, αίσθησης και ρύθμισης της γλώσσας είναι σημαντική

 

[Hellegennes]

Δεν καταλαβαίνω. Η χρήση του ρήματος στην τρίτη και την δεύτερη πρόταση είναι διαφορετική. Πρόκειται καθαρά για απόφαση. Αλλά έτσι κι αλλιώς είναι κοινή η χρήση του αποφασίζω, στην χρήση "καταλήγω στο συμπέρασμα".

 

[CoastalFog]

I'm afraid αποφαίνομαι is much too high-style a word to be used in common every-day relaxed speech, of the sort we have here.

Who said it should? Even the last example had "legalese" written all over it. Why? To show the difference between the malapropism (αποφασίζω ότι) and its likely origin (αποφαίνομαι ότι).

Δεν καταλαβαίνω. Η χρήση του ρήματος στην τρίτη και την δεύτερη πρόταση είναι διαφορετική. Πρόκειται καθαρά για απόφαση. Αλλά έτσι κι αλλιώς είναι κοινή η χρήση του αποφασίζω, στην χρήση "καταλήγω στο συμπέρασμα".

That's right. So let's remove the malapropism parts:
[...] αποφάσισα ότι πρέπει να έχουμε ένα νήμα που να
[...] αποφάσισα ότι θέλω να ξαναμπώ με άλλο όνομα

Αποφάσισα ότι η διαφωνία μου με τον Ομιχλώδη σε ορισμένα ζητήματα χρήσης, αίσθησης και ρύθμισης της γλώσσας είναι σημαντική

No it isn't. Because it can't be documented by authoritative sources (dictionaries, etc.). Trust me. It took many hours of painstaking research before posting this challenging thread on this respected and serious forum. (And yes, Mr Emoticon-lover, I know you're kidding )

Bottom line:
The new sense and use i.e., the neologism of αποφασίζω+ότι may be current in informal speech, but it can't be formally supported. Not yet, that is :)

In the meantime, there's a plethora of other options to use:
κρίνω ότι, βεβαιώνομαι ότι, διαπιστώνω ότι, συνειδητοποιώ ότι, συμπεραίνω ότι, το παίρνω απόφαση ότι, συμφιλιώνομαι με την ιδέα ότι, and a myriad others.

Food for thought...

 

[daeman]

...
Come on, man, that's food for sticklers, and judging from what I've seen so far, I've decided you're not one.

Not that I approve of anglicisms in the use of "αποφασίζω" when translating "decide"; and I've nipped in the bud my fair share of them, too.

 

[CoastalFog]

I decided that I love you, man!
You're right. A grammar Nazi I AM NOT.

The spoken word has always had priority over the written word.
That's why I'm a staunch supporter of Mr Spyros Moschonas (Η προτεραιότητα του προφορικού λόγου).

 

[Zazula]

The new sense and use i.e., the neologism of αποφασίζω+ότι may be current in informal speech, but it can't be formally supported. Not yet, that is :) In the meantime, there's a plethora of other options to use:
κρίνω ότι, βεβαιώνομαι ότι, διαπιστώνω ότι, συνειδητοποιώ ότι, συμπεραίνω ότι, το παίρνω απόφαση ότι, συμφιλιώνομαι με την ιδέα ότι, and a myriad others. Food for thought...

Το σχετικό άρθρο της Ι. Παπαζαφείρη (2.3.1991) έχει πλήρως ξεπεραστεί από την εξέλιξη της γλώσσας — αλλά κι εξαρχής ήταν ακραία και δυσκοίλια εμμονικό σε μια λαθοθηρία χωρίς ουσιαστικό αντικείμενο. Όλη της η επιχειρηματολογία βασίζεται στο ότι το αποφασίζω σημαίνει αποκλειστικά και μόνον "λαμβάνω απόφαση" και ότι μπορεί να ακολουθείται αποκλειστικά και μόνον από βουλητική πρόταση (ήτοι από να+ρήμα) — άντε και με πλάγια ερωτηματική, καθώς και με ουσιαστικό σε αιτιατική πτώση.

Επίσης στο ίδιο άρθρο κάνει κι ένα ακόμη λάθος: Θεωρεί ότι το αποφασίζω δεν μπορεί να σημαίνει "συμπεραίνω, καταλήγω κλπ" (που θα ακολουθηθούν κανονικά από ειδική πρόταση), πράγμα που διαψεύδεται από λ.χ. το ΛΣΑ (όπου το καταλήγω είναι συνώνυμο στην πρώτη κιόλας σημασία τού αποφασίζω) και το ΛΝΕΓ-2012 (όπου το αποφασίζω σημαίνει αμέσως-αμέσως "διαμορφώνω τελική κρίση"). Ακόμη, αγνοεί το πόσο εύκολα μπορεί η φράση «(το) παίρνω απόφαση» (στις χρήσεις της στις οποίες ακολουθείται από ειδική πρόταση) να οδηγήσει σε σημασιακή επέκταση του ρήματος αποφασίζω.

Κττμά καταληκτικά η χρήση αποφασίζω+ότι φυσικά και υποστηρίζεται από την τρέχουσα λεξικογραφημένη κοινή νεοελληνική. Η Ι. Παπαζαφείρη επέμεινε σε έναν τεχνητό κι αποστειρωμένο διαχωρισμό των σημασιών, ο οποίος βρήκε την απάντησή του την επόμενη κιόλας βδομάδα (9.3.1991), στην ίδια εφημερίδα (Τα Νέα), από τον Σ.Α. Μοσχονά· ωστόσο αποφάσισε να τον αγνοήσει, αποφάσισε πως εκείνη είχε δίκιο, αποφάσισε ότι πρέπει να συνεχίσει τη σταυροφορία της. Το άρθρο για το «αποφασίζω... ότι» συμπεριλήφθηκε στον Β' τόμο του λαθολογίου της το 1997 — και φυσικά το συγκεκριμένο ακριβώς θέμα αναδεικνύεται στη δημοσίευση του Σ.Α. Μοσχονά με τίτλο Διορθωτικές πρακτικές (Επιστηµονικό συµπόσιο Χρήσεις της γλώσσας, 3-5.12.2004, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισµού και Γενικής Παιδείας, Αθήνα 2005, σσ. 151-174).

 

[nickel]

Τώρα διάβασα κι εγώ το κείμενο της Παπαζαφείρη. Δεν παρακολουθούσε πάντα τις εξελίξεις της γλώσσας, τις περιπτώσεις που δεν λες στον κόσμο να αλλάξει τον τρόπο που μιλά, αλλά στα λεξικά να αλλάξουν αυτά που ξέρουν.

Στο συνημμένο έχω 186 παραδείγματα από βιβλία με αποφάσισα / αποφάσισε / αποφασίσαμε / αποφάσισαν ότι, και μπορούμε να προσθέσουμε καμιά πενηνταριά αποφασίστηκε ότι. Για δώρο έβαλα από το ΛΝΕΓ το παράδειγμα «ο διαιτητής αποφάσισε ότι το γκολ / το καλάθι μετράει» (λήμμα μετράω).

Χαρακτηριστικός είναι ο τρόπος που η Π. κλείνει το άρθρο της:

Ακούστηκε κάποτε το εξής χαριτωμένο:
«Πότε αποφάσισες ότι δεν την αγαπάς;»
Αυτό το ανεπανάληπτο το χαρίζουμε στους αναποφάσιστους.

Να δούμε πότε θα αποφασίσουν τα λεξικά (ότι πρέπει) να συμπεριλάβουν τη χρήση με το ειδικό ότι.

 

[CoastalFog]

Thank you all for the time and effort you put into this thread.
I read every link you shared and I much appreciated it.
Let's hope the rest of the dictionaries will catch up soon.

 

[nickel]

Καλημέρα. Εμείς ευχαριστούμε, CoastalFog, που ανέδειξες μια τόσο σημαντική παράλειψη των λεξικών. Για πολλοστή φορά, πάντως, διαπιστώνουμε ότι η γλώσσα προχωράει χωρίς να επηρεάζεται πολύ από λεξικά και λαθολόγια. Σε κάποιες περιπτώσεις προβάλλουμε αντιστάσεις, σε άλλες (σαν αυτή) δεν σημειώνεται ευρύτερη αντίσταση — χρειάστηκε να ξεθάψεις ένα πολυκαιρισμένο σημείωμα. Το γενικότερο γλωσσολογικό ενδιαφέρον είναι, μέσα από άρτια καταρτισμένα σώματα κειμένων (που δεν υπάρχουν) να ανακαλύψουμε την εξέλιξη των γλωσσικών αυτών φαινομένων και να προσπαθήσουμε να εικάσουμε τους λόγους που κάποια συμβαίνουν «σαν έτοιμα από καιρό» (ή «σαν αίτημα από καιρό»). Το ειδικότερο ενδιαφέρον του φόρουμ είναι η όποια κατεύθυνση μπορεί να δώσει σε συναδέλφους στη σχέση τους με αναγνώστες και επιμελητές. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν θα συμμεριζόμασταν τις συστάσεις της Παπαζαφείρη για αναδιατυπώσεις. Αποφασίσαμε ότι το ρήμα αποφασίζω μπορεί να ακολουθείται από ειδική πρόταση χωρίς να υψώνονται πολλά φρύδια.