Αν είναι να γίνει Γουδή το Γουδί, τότε γιατί να μην έχουμε και Περιστέρη, Καπανδρίτη, Τατόη, Χαλκούτση; Στο πηγάδι κατούρησαν αυτές οι επιφανείς οικογένειες;
Είχα στείλει μια επιστολή στο Βήμα, με αφορμή άλλη επιστολή αναγνώστη, και επειδή δεν δημοσιεύτηκε την αναδημοσιεύω εδώ:
Αγαπητό Βήμα
Στο φύλλο σου της 27ης Σεπτεμβρίου, ο επιστολογράφος σου κ. Άγγελος Ρηγόπουλος, διαφωνώντας με την ορθογραφία «το Γουδή» που παρουσιάζεται συχνά τον τελευταίο καιρό, διερωτάται ποιος ήταν ο Γουδής, αφού στις εγκυκλοπαίδειες δεν βρήκε κάτι διαφωτιστικό.
Συμφωνώ με τον κ. Ρηγόπουλο ότι η γραφή «Γουδή» είναι απαράδεκτη και επιτρέψτε μου, συγχωρώντας μου την όχι και τόσο γκρίζα διαφήμιση, να παραθέσω περιληπτικά όσα γράφω για το θέμα αυτό στο βιβλίο μου Γλώσσα μετ’ εμποδίων:
Η οικογένεια Γουδή πράγματι ήταν γνωστή και μεγάλη• προπολεμικά, όταν οι χερσαίες συγκοινωνίες ήταν προβληματικές, η ατμοπλοΐα Γουδή εξυπηρετούσε τις ανάγκες χιλιάδων επιβατών με καθημερινά πλοία της. Όμως, παρά το ότι το όνομα των εφοπλιστών Γουδή ήταν τότε πασίγνωστο και κυριολεκτικά πανταχού παρόν, το γλωσσικό αισθητήριο των παππούδων μας προτίμησε να υιοθετήσει έναν γλωσσικά και γραμματικά ομαλό τύπο (το Γουδί) αντί να συνεχίσει τον φόρο τιμής σε εφοπλιστές και μεγαλοκτηματίες. Ο ομαλός γραμματικά τύπος ‘Γουδί’ εμφανίστηκε από πολύ νωρίς• χαρακτηριστικό είναι ότι στο Σκριπ της 14.8.1909 σε ρεπορτάζ για το στρατιωτικό κίνημα βρίσκω μόνο τον τύπο ‘Γουδί’, π.χ. «Το Γουδί εις μίαν στιγμήν εγένετο ο μαγνητικός πόλος, ο μυθώδης τόπος, το μαγεμμένο στρατόπεδο…». Τονίζω ότι αυτά γράφονταν ενώ η οικογένεια Γουδή μεσουρανούσε στην οικονομική ζωή της χώρας. Όταν το 1930 αποφασίστηκε να ανεγερθεί η «στρατιωτική πόλις», ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος έκανε λόγο για Γουδί, και Γουδί το έγραψαν οι εφημερίδες (π.χ. Εμπρός, 7.6.1930)
Σήμερα, η καθιέρωση της ορθογραφίας ‘Γουδή’ για τη συνοικία της Αθήνας, εκτός από γραμματικά προβληματική (πώς είναι η γενική πτώση;) είναι και επί της ουσίας άστοχη, αφού άλλο πράγμα είναι τα κτήματα των Γουδήδων, και άλλο η ονομασία της σημερινής γειτονιάς που συν τοις άλλοις έχει και ισχυρότατη ιστορική-παροιμιακή επικύρωση (Οι προδότες στο Γουδί!).
Στο κάτω-κάτω, ο τ. ‘Γουδί’ δεν οφείλεται σε «παραφθορά» όπως λένε μερικοί, αλλά σε ένταξη του ονόματος στο σύστημα των ουδετέρων σε –ι, όπως έγινε με τα απαρέμφατα ‘φαγείν’ και ‘φιλείν’, που έδωσαν τα ουσιαστικά ‘φαγί’ και ‘φιλί’. Έπειτα, ο μεταπλασμός από Γουδή σε Γουδί δεν είναι κάτι που έγινε μόνο στο συγκεκριμένο τοπωνύμιο• τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν δεκάδες, όπως ας πούμε το Περιστέρι, το Καπανδρίτι, το Τατόι, το Χαλκούτσι• όλα αυτά προέρχονται επίσης από ονόματα προσώπων• ώρες είναι τώρα μετά το ‘Γουδή’ να διεκδικήσουν άλλοι (κάποιοι απόγονοί τους θα υπάρχουν!) να καθιερωθούν οι γραφές Περιστέρη, Καπανδρίτη, Τατόη και Χαλκούτση.
Τα ζητήματα αυτά έχουν συζητηθεί και έχουν (ή τουλάχιστον, είχαν) λυθεί στο παρελθόν και η ανακίνησή τους τώρα θυμίζει, για να δανειστώ μια λέξη της επικαιρότητας, ορθογραφικά χρυσόβουλα. Καιρός να καταργηθούν!
