Εκφράσεις της μεταπολιτευτικής εποχής

[jjk4591]

Εκφράσεις/ λέξεις της μεταπολιτευτικής εποχής

Ακόμη καλύτερες μέρες: από τα κεντρικά προεκλογικά συνθήματα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του Ιουνίου 1985. Επανεξελέγη το ΠΑΣΟΚ, αλλά αντί για τις "ακόμη καλύτερες μέρες" ήρθε η ΠΝΠ (πράξη νομοθετικού περιεχομένου) και η ανώμαλη προσγείωση...
Επιτέλους, τέλος! : επίσης προεκλογικό σύνθημα στις εκλογές του Οκτώβρη 1993. Υπήρξε και "λάϊτ-μοτίβ" των τηλεοπτικών σποτ που χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά (αν δεν κάνω λάθος) σε εκείνες τις εκλογές.
Πάμε!: χρησιμοποιήθηκε στις τελευταίες εθνικές εκλογές απ τον ΓΑΠ αντί του θρυλικού "Μαζί" που "ταυτίσθηκε" με τον πατέρα του.
Κομιστής:λέξη που ακούστηκε μέχρις αηδίας κατά το πρώτο δίμηνο-τρίμηνο του 2008, χαρακτηρισμός του δημοσιογράφου που παρέδωσε το ροζ dvd της υπόθεσης Ζαχόπουλου στο πρωθυπουργικό γραφείο. Της ίδιας εποχής κι η περίφημη "35χρονη", που πέρασε στην ιστορία ως η μόνη δημόσια λειτουργός που μπήκε φυλακή επί 8 μήνες!
έωλος/διακύβευμα: λέξεις που λανσάρισε στην πολιτική ζωή η ανανεωτική αριστερά (αν δεν κάνω λάθος). Η πρώτη χρησιμοποιήθηκε με λάθος...έννοια (αβάσιμος, αστήριχτος), ενώ σημαίνει μπαγιάτικος. Η δεύτερη... δεν υπήρχε! Αποτελεί νεολογισμό (προέρχεται απ το διακυβεύω-ομαι), αλλά δεν χρησιμοποιούνταν ουσιαστικό. Αν πάντως έπρεπε να προκύψει ουσιαστικό, θάταν γένους θηλυκού...

 

[Alexandra]

Καλώς όρισες, jjk4591.

Θα ξέρεις ότι σύμφωνα με τα λεξικά, π.χ. ΛΚΝ, το έωλος μπορεί να χρησιμοποιηθεί σήμερα με την έννοια αβάσιμος, έστω κι αν η αρχική του σημασία είναι μπαγιάτικος. Οπότε, μήπως δεν είναι τόσο τραγικό λάθος να το λέει κάποιος που στο κάτω-κάτω δεν είναι και λεξικογράφος;

έωλος -η -ο [éolos] E5 : (λόγ.) κυρίως ως χαρακτηρισμός επιχειρημάτων, σοφισμάτων κτλ. που είναι ξεπερασμένα και που κατά συνέπεια δεν έχουν ουσιαστικό περιεχόμενο, που είναι αβάσιμα. [λόγ. < αρχ. ἕωλος (αρχική σημ.: μπαγιάτικος)]
​

 

[sarant]

Καλώς ήρθες αγαπητέ στη Λεξιλογία!

Αν επιτρέπεις, μια παρατήρηση:
Το έωλος με τη σημασία "αβάσιμος, αστήριχτος" το λανσάρισε ο Κέλσος, ο εθνικός φιλόσοφος του 2ου αιώνα μ.Χ. που έγραψε "έωλα τα περί αναστάσεως νεκρών και κρίσεως θεού". Αλλά και ο Επιφάνιος, χριστιανός του 4ου αι. έγραψε "έωλα δε, Μάρκελλε, και ψευδή ταύτα", ο δε Χρυσόστομος: "έωλος ούτος ο λόγος και ου αληθής", ο δε Θεοδώρητος "έωλος πανταχόθεν αποδέδεικται η των πολεμίων συκοφαντία". Ακολουθούν και πολλοί άλλοι ανά τους αιώνες, που χρησιμοποιούν τη λέξη έωλος με τη σημασία αβάσιμος, αστήριχτος -δεκάδες και δεκάδες ανευρέσεις προπολεμικά.

Επειδή δεν φαίνεται στις φράσεις αυτές να σημαίνει "μπαγιάτικος", μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ή αυτό που λες δεν στέκει ή ο Κέλσος και ο Επιφάνιος... ανήκαν στην ανανεωτική αριστερά. (Και άραγε ήταν με τον Τσίπρα ή με τον Κουβέλη; ) :)

 

[nickel]

Καλωσήρθες, φίλτατε ή φίλτατη.

Επειδή δεν μ' άφησαν να πω τίποτα για τον έωλο, να προσθέσω ότι για το διακύβευμα υπάρχει υλικό στο νήμα stake = διακύβευμα και άλλα παλούκια και ότι αποσαφηνίζουμε το φύλο μας από το User CP, για να βγαίνει το απαραίτητο συμβολάκι (

ή

).

 

[stathis]

αεροσυνοδός, αστρολόγος: κομβικά επαγγέλματα στις παρυφές της εξουσίας, στα μέσα της δεκαετίας του 1990.

Θες να πεις στα μέσα (και τέλη) της δεκαετίας του 1980... (δικαιολογείσαι γιατί δεν είχες γεννηθεί τότε)

 

[sarant]

Σε σχέση με το χρονοντούλαπο στο προκείμενο γλωσσάρι, είχαμε μια κουβέντα με φίλο του ιστολογίου μου. Το έψαξα, και το σκέτο χρονοντούλαπο χρονολογείται τουλάχιστο από τη δεκ. του 1920. Αν πιστωθεί κάτι στον Αντρέα *ίσως* είναι η προσθήκη "της ιστορίας", και ασφαλώς ότι έκανε δημοφιλή τον όρο.

 

[Zazula]

Για να δούμε αν θα πιάσει αυτό: με όρους Φουκουσίμα.

 

[Earion]

Το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, ο λαός στην εξουσία.

 

[nickel]

Ο Νίκος Ορφανός στο protagon.gr θυμάται κάποιες από τις άσχημες στιγμές του ΠΑΣΟΚ στα χρόνια του Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά έχει γλωσσική αξία το φρασεολόγιο που συγκεντρώνει σ' ένα «δίσκο»:

Αν, λοιπόν, συγκεφαλαιώναμε την πασοκική εποχή σε έναν φανταστικό μουσικό δίσκο, θα ήταν περίπου ως εξής:

Πα.Σο.Κ.: Τα τραγούδια της μεγάλης δημοκρατικής παράταξης.

(δίσκος βινυλίου)

Α' πλευρά
1. Ραντεβού με την Ιστορία
2. Ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά
3. Συμβόλαιο με το λαό
4. Στις δεκαοκτώ, σοσιαλισμό (άσμα φθινοπωρινό και πένθιμο)
5. Περήφανα νιάτα, τιμημένα γηρατειά
6. ΕΟΚ & ΝΑΤΟ, το ίδιο συνδικάτο (αριστερό, δημώδες)
7. Έξω οι βάσεις του θανάτου (αγνώστου, Αριστερού συνθέτη)

Β' πλευρά
1. Το τρένο της Αλλαγής
2. Καμένη γη
3. Για ακόμα καλύτερες μέρες
4. Το χρονοντούλαπο της Ιστορίας
5. Εμπρός, Αντρέα, για μια Ελλάδα νέα
6. Το ποτάμι δε γυρίζει πίσω
7. Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες

Bonus track
-Mea culpa (enigma remix)
-Το Πασόκ είναι εδώ (σούστα house by d.j. Tourloumoussi)
-Τσοβόλα, δώσ' τα όλα (άσμα απ’ το μέλλον)

Μουσική-στίχοι: Ανδρέας Παπανδρέου, Πακ και λοιπές κλαδικές Σουηδίας και νήσων.
Συμμετέχει η χορωδία των διορισμένων αεροσυνοδών της Ολυμπιακής και κρητικό μπαλέτο από την Ελούντα.

Καλή ακρόαση!​

 

[bernardina]

Έψαξα όλο το νήμα και δεν τη βρήκα τη θριαμβευτική φράση:

Ο Αγώνας τώρα Δικαιώνεται!

 

[nickel]

Εμπρός για μια νέα Ελλάδα
Εμπρός, Αντρέα, για μια Ελλάδα νέα

Τα θυμήθηκε ο Μπουκάλας:
Οσο ξέρω, ουδείς ΠΑΣΟΚτζής κοινοποίησε επίσημα τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι οι «γαλάζιοι», με ξεθυμασμένη φαίνεται την έμπνευσή τους, πήραν από τα χείλη και τα πανό των «πράσινων» ένα σύνθημα που αποτελεί στοιχείο της ταυτότητάς τους και το ιδιοποιήθηκαν. Εννοώ το «Νέα Ελλάδα» που προβάλλεται πλάι πλάι με το «Νέα Δημοκρατία», δίκην εξισώσεως. Ουδείς «πράσινος» θυμήθηκε το «Εμπρός για μια νέα Ελλάδα»; Ουδείς το ακόμα πιο χαρακτηριστικό «Εμπρός, Αντρέα, για μια Ελλάδα νέα»; Πώς ακριβώς τιμά τον γενάρχη του το ΠΑΣΟΚ; Λησμονώντας τη συνθηματολογημένη πολιτική κληρονομιά του; Τίποτα δεν τους πειράζει πια αφότου το πιο δικό τους σύνθημα, «η Ελλάδα ανήκει στους Ελληνες», το σφετερίστηκε πρώτα ο ΛΑΟΣ κι ύστερα η Χ.Α.;
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_05/07/2013_507656

 

[cougr]

Δεν είμαι σίγουρος αν είναι το σωστό νήμα για το ερώτημά μου αλλά γνωρίζει κανείς από πού προέκυψε ο όρος «Γιαμπαζολισμός»; Δηλαδή, από ποιες λέξεις απαρτίζεται;

[...]Στα πρώτα χρόνια της πασοκικής λοιμικής, η φωνή του τελευταίου ίχνους τίμιας Αριστεράς, το περιοδικό «ΑΝΤΙ», είχε εισαγάγει τον όρο «Γιαμπαζολισμός» για να εντοπίσει το καινοφανές του είδους της τηλεοπτικής προπαγάνδας που είχε λανσάρει η ΕΡΤ. Και ήταν μάλλον αναιμικό το προσωποπαγές παράδειγμα σε σύγκριση με το τι ακολούθησε στις επόμενες δεκαετίες της πράσινης και της γαλάζιας πασοκοκρατίας[...] (H EPT ξεγύμνωσε την πολιτική υποκρισία- Kathimerini.gr)

 

[Alexandra]

Πρέπει να είναι Γιομπαζολισμός. Βγαίνει από το όνομα του Μάκη Γιομπαζολιά, που ήταν δημοσιογράφος της εποχής εκείνης.

 

[cougr]

Ευχαριστώ Alex! Aυτό πρέπει να 'ναι αλλά ούτε που το σκέφτηκα.

 

[sarant]

Εμπρός για μια νέα Ελλάδα
Εμπρός, Αντρέα, για μια Ελλάδα νέα

Τα θυμήθηκε ο Μπουκάλας:
Οσο ξέρω, ουδείς ΠΑΣΟΚτζής κοινοποίησε επίσημα τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι οι «γαλάζιοι», με ξεθυμασμένη φαίνεται την έμπνευσή τους, πήραν από τα χείλη και τα πανό των «πράσινων» ένα σύνθημα που αποτελεί στοιχείο της ταυτότητάς τους και το ιδιοποιήθηκαν. Εννοώ το «Νέα Ελλάδα» που προβάλλεται πλάι πλάι με το «Νέα Δημοκρατία», δίκην εξισώσεως. Ουδείς «πράσινος» θυμήθηκε το «Εμπρός για μια νέα Ελλάδα»; Ουδείς το ακόμα πιο χαρακτηριστικό «Εμπρός, Αντρέα, για μια Ελλάδα νέα»; Πώς ακριβώς τιμά τον γενάρχη του το ΠΑΣΟΚ; Λησμονώντας τη συνθηματολογημένη πολιτική κληρονομιά του; Τίποτα δεν τους πειράζει πια αφότου το πιο δικό τους σύνθημα, «η Ελλάδα ανήκει στους Ελληνες», το σφετερίστηκε πρώτα ο ΛΑΟΣ κι ύστερα η Χ.Α.;
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_05/07/2013_507656

Ναι, αλλά ούτε ο Μπουκάλας θυμήθηκε ότι "Νέα Ελλάδα" ήταν ο τίτλος της εφημερίδας που έβγαλε (χωρίς να το λέει ανοιχτά) το ΚΚΕ αμέσως μετά τη μεταπολίτευση και πριν νομιμοποιηθεί (ώστε να μπορεί να βγάλει τον Ριζοσπάστη ως όργανό του). Βγήκε αρχές Αυγούστου 1974 ως τις 25 Σεπτεμβρίου.

Και άλλωστε Νέα Δημοκρατία ήταν το καθεστώς που είχε στόχο να εγκαθιδρύσει το 9ο συνέδριο του παράνομου ακόμα ΚΚΕ το 1973.

Γενικά, οι σημαδιακές λέξεις και φράσεις είναι λίγες, οπότε...

 

[Earion]

Αφού πήγαμε τόσο παλιά, ας ανοίξουμε και τα ντουλάπια της μνήμης. Με τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ το καλοκαίρι του 1974 η Ελλάδα βρέθηκε με δύο κομουνιστικά κόμματα, εκείνο που αυτοπροσδιοριζόταν ως «Εσωτερικού» (επωνυμία κληρονομημένη από το «Γραφείο Εσωτερικού») και το άλλο. Το άλλο πώς θα λεγόταν; Η φυσιολογική αντίδραση πολλών ήταν «Εξωτερικού». Και πράγματι, έτσι ειπώθηκε (είμαι αυτήκοος και αυτόπτης μάρτυς), αλλά για λίγο. Το κόμμα έσπευσε να διαμαρτυρηθεί και να αποκαταστήσει (να επιβάλει;) την τάξη, και από τότε έμεινε στα χρονικά η έκφραση «Ένα είναι το κόμμα!»

Απογευματινή 23 Νοεμβρίου 1974

 

[sarant]

Για αρκετόν καιρό (χρόνια, πάνω από δέκα, αλλά σταδιακά όλο και λιγότερο) ακουγόταν το "Εξ" και τα μέλη του ΚΚΕ δυσανασχετούσαν ακούγοντάς το. "Εξ και ξερός" είχε πει μέσα στη Βουλή ο Λυκούργος Καλλέργης σε κάποιον συνάδελφό του που είχε πει "κουκουέ εξ".

 

[nickel]

Καλημέρα. Δεν ξέρω αν θα μπει στις εκφράσεις της μεταπολιτευτικής εποχής, δεν ξέρω καν αν θα μπει στις αυθόρμητες εξομολογήσεις της τροϊκανής εποχής, αλλά ξέρω σίγουρα ότι θα μπει σήμερα εδώ το περιβόητο πλέον ξέσπασμα του πρωθυπουργού στα ανοιχτά μικρόφωνα.

Γαμώ το κεφάλι μου, ο μαλάκας. (Αντώνης Σαμαράς, πρωθυπουργός, 17/7/2013)

Ευκαιρία όμως να ξεσηκώσω από τα σημερινά μεζεδάκια του Σαραντάκου ένα κομμάτι που ανήκει σε τούτο το νήμα, με εκφράσεις ιστορικές αλλά και σαρδάμ αξιολησμόνητα:

Δεν αποκλείεται μάλιστα να μείνει η φράση — όπως στον Χαρίλαο Τρικούπη χρωστάμε το «ανθ’ ημών ο κ. Γουλιμής» (άσχετο αν το είπε ή όχι), στον Γεώργιο Παπανδρέου το «Μέγα πλήθος μέγα πάθος», στον Κωνσταντίνο Καραμανλή τα «Ανήκομεν εις την Δύσιν», «Έξω πάμε καλά» και «Όταν λέμε ισόβια, εννοούμε ισόβια», στον Ανδρέα Παπανδρέου το «χρονοντούλαπο της ιστορίας», το «μη πόλεμος» και το «μέα κούλπα», στον Κώστα Καραμανλή τους «πέντε νταβατζήδες» και στον Γιώργο Παπανδρέου το «Λεφτά υπάρχουν» και τα «μηδέν εις το πηλήκιον», «πάση Θεού» και «όλοι στις κάλτσες», στον Αντώνη Σαμαρά θα χρωστάει η ελληνική φρασεολογία το «γαμώ το κεφάλι μου».

 

[Zann]

Με ενοχλεί που μπαίνει στο ίδιο τσουβάλι το "λεφτά υπάρχουν" με το "μηδέν εις το πηλίκιο". Το πρώτο είναι πολιτική άποψη (ή σκόπιμη κοροϊδία, το πιθανότερο) και δικαίως έμεινε στην ιστορία και στιγματίζει τον ΓΑΠ που την ξεστόμισε. Είναι αντίστοιχο του "ό,τι είναι νόμιμο, είναι και ηθικό".

Το δεύτερο όμως είναι καθαρό σαρδάμ. Τι να κάνουμε, δεν έχουμε όλη την άνεση να ρητορεύουμε δημοσίως και μερικές φορές μας ξεφεύγουν και ακυρολεξίες και λάθη προφοράς.

Αντιθέτως, φαίνεται ότι κανείς δεν θυμάται τον πρωτεργάτη της ρητορικής σαπουνόφουσκας, τον άνθρωπο που τα λεκτικά λάθη του έδειχναν το επίπεδο της πολιτικής σκέψης του, τον πολιτικό που για χάρη του γράφτηκαν βιβλία για τις ρήσεις του: τον Μιλτιάδη Έβερτ. Ένας βουλευτής της ΝΔ μάλιστα είχε αγανακτήσει τόσο πολύ που είχε στείλει επιστολή σε όλους τους συναδέλφους του στο κόμμα διαμαρτυρόμενος για τον αρχηγό τους που τους εξέθετε. Κι όμως, όλα ξεχασμένα, ποιος ξέρει γιατί.

 

[nickel]

Με ενοχλεί που μπαίνει στο ίδιο τσουβάλι το "λεφτά υπάρχουν" με το "μηδέν εις το πηλίκιο".

Το τσουβάλιασμα το παρατηρούμε σε πολλά νήματα, γλωσσικά και μη, οπουδήποτε μαζεύεται πολλή ύλη.
Ακόμα και στην ανακύκλωση, είναι ελάχιστες οι χώρες όπου έχουν πειστεί οι πολίτες να φέρνουν τα είδη για ανακύκλωση χωρισμένα σε κατηγορίες. Έχεις να διαλέξεις: θέλω να μου φέρνουν πράγμα, έστω και τσουβαλιασμένο, ή να απαιτώ διαχωρισμό, με τον κίνδυνο να μη μου φέρουν τίποτα;

Ο διαχωρισμός είναι ένα βήμα στην προσθήκη αξίας. Αν θέλει κάποιος να αξιοποιήσει τη χύμα ύλη που υπάρχει σε πολλά νήματα, θα πρέπει να προσθέσει το στοιχείο του διαχωρισμού, της κατηγοριοποίησης, της ταξινόμησης.

Κι όμως, όλα ξεχασμένα, ποιος ξέρει γιατί.

Το μόνο που θυμάμαι είναι η «Η Απωνία» — μαθητικό λάθος του Έβερτ που (κακώς) είχε κοινοποιήσει ο Ρένος Αποστολίδης. Αλλά έχω την εντύπωση ότι αυτά μένουν στην επικαιρότητα όσο και ο διαπράξας παραμένει μάχιμος αντίπαλος, αλλιώς έρχονται καινούργια και τα υποκαθιστούν. Ωστόσο, μια και εδώ καλύπτουμε μια ολόκληρη εποχή, τίποτα δεν σε εμποδίζει να συγκεντρώσεις υλικό και να το καταθέσεις.