Έλσα, αυτή είναι στάνταρ τακτική πολλών οργανισμών την τελευταία εικοσαετία (και πιο πίσω, όλο τον 20ό αιώνα, απλά τελευταία είναι πιο συχνό). Δηλαδή δεν πρόκειται για ελληνική πατέντα. Όχι μόνο για το δημόσιο αλλά για όλες τις επιχειρήσεις.
Ας ξεκινήσουμε με την εξής δήλωσή μου: δεν είμαι υπέρ.
Αλλά γιά να δούμε πώς γίνεται και τι λέει η βιβλιογραφία.
Πώς γίνεται: η ιδιοκτήτρια εταιρία, ας την πούμε Α, πουλάει στον Β το ακίνητο και τον δεσμεύει να νοικιάζει το ακίνητο στην Α, για προκαθορισμένο χρόνο (συνήθως 15+ χρόνια, αλλιώς δεν συμφέρει), έναντι προσυμφωνημένου μισθώματος. Ο Β αναλαμβάνει τη συντήρηση του ακινήτου (που μπορεί να περιλαμβάνει και καθαριότητα, θέρμανση, ηλεκτροδότηση κλπ). Η Α συνήθως διατηρεί το δικαίωμα ανανέωσης της ενοικίασης στο τέλος της συμφωνίας ή το δικαίωμα επαναγοράς του ακινήτου ή ό,τι άλλο συμφωνηθεί π.χ. να το νοικιάσει σε τρίτους (η πολιτεία της Αριζόνας πούλησε με αυτό τον τρόπο το 2010 πολλά κτίρια γραφείων με υποχρεωτική επιστροφή του ακινήτου στην πολιτεία —όχι αγορά— μετά από 20 χρόνια, δεν ξέρω πώς αυτό είναι κερδοφόρο, αλλά μάλλον θα είναι).
Έχει πλεονεκτήματα το άμεσο κέρδος, αφού εισπράττει η εταιρία Α ένα γερό ποσό μαζεμένο και μπορεί να το επενδύσει. Ταυτόχρονα η εταιρία απαλλάσσεται από τα έξοδα συντήρησης του κτιρίου. Από την άλλη επιβαρύνεται από τα έξοδα ενοικίου, τα οποία βγαίνουν από τα ετήσια τρέχοντα έξοδα. Kαι άλλα μειονεκτήματα που μπορώ να σκεφτώ:
α. φυσικά η πώληση μπορεί να γίνει μόνο μια φορά, η Α χάνει το ακίνητο
β. η Α δεσμεύεται να πληρώνει το συμφωνηθέν ενοίκιο ακόμα κι αν τα μισθώματα πάρουν την κατηφόρα ή αν το κτίριο δεν καλύπτει πλέον τις ανάγκες της
γ. στο τέλος του συμβολαίου το ενοίκιο προσαρμόζεται, προφανώς όχι προς τα κάτω (στην περίπτωσή μας βέβαια, μπορεί σε 20-30 χρόνια να έχουν λιγοστέψει οι στεγαστικές ανάγκες του κράτους, αλλά τότε πάμε στο β)
κλπ κλπ κλπ
Άλλο πλεονέκτημα: δεν υπάρχει συνήθως έλλειψη αγοραστών. Σε εποχές οικονομικής κρίσης, που οι επενδυτές διστάζουν, είναι πιο εύκολο να τους πείσεις να επενδύσουν σε ακίνητα (εδώ υποθέτω ότι οι αγοραστές, η Β δηλαδή, είναι ΑΕ). Και επειδή η πώληση είναι πακέτο με την ενοικίαση για Χ χρόνια (δηλαδή σίγουρο σταθερό εισόδημα για τον αγοραστή), ο πωλητής πουλάει σε υψηλότερη τιμή απ' ό,τι με πώληση χωρίς ενοικίαση. Α, και φυσικά ο Β φορολογείται κανονικά.
Υπάρχει μπόλικη βιβλιογραφία που δείχνει ότι όταν πρόκειται για εταιρίες που κατέχουν μεγάλης αξίας ακίνητα τα αποτελέσματα είναι γενικά θετικά, αλλά όχι και συγκλονιστικά (για μικρές επιχειρήσεις με μικρής αξίας ακίνητα δεν υπάρχει πλεονέκτημα). Υποθέτω ότι οι κρατικοί οργανισμοί είναι επιχειρήσεις με ακίνητα μεγάλης αξίας. Θετικά σημαίνει ότι η επιχείρηση αποκτά χρήματα για άμεση χρήση, τα οποία ίσως δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει με άλλο τρόπο. Αυτό ισχύει και για ακίνητα όπου δεν έχει ακόμα αποσβεστεί/ αποπληρωθεί το κόστος κατασκευής — στα λογιστικά αφαιρείς αυτό το ποσό από την αξία του ακινήτου.
Αν ήμουνα λογίστρια, κι όχι των μαθηματικών της μηχανολογίας, θα μπορούσα να σου εξηγήσω τα οικονομικά με τόκους, χρεολύσιο, χρόνο και πράσινα άλογα, αλλά φαντάζομαι ότι κάπου υπάρχει ένα σημείο ισορροπίας στο οποίο η αγοραπωλησία συμφέρει οικονομικά και την Α και τον Β. Αμφιβάλλω όμως ότι το σημείο ισορροπίας επιτυγχάνεται, λογικά συνήθως χάνει η Α. Αλλά το μεγάλο ατού για την Α δεν είναι το κέρδος στο σημείο ισορροπίας αλλά η εισροή κεφαλαίων.
Τώρα, πιο συγκεκριμένα για το κράτος- ιδιοκτήτη σε εποχή οικονομικής κρίσης: Τι κάνει το κράτος για να βγάλει λεφτά; Φορολογεί, περικόπτει και εκδίδει ομόλογα. Ας αφήσουμε προς το παρόν τη φορολογία και τις περικοπές. Τα ομόλογα είναι πρόβλημα όταν έχουμε κουρέματα και άτυπες χρεοκοπίες κλπ κλπ. Δηλαδή το κράτος δεν μπορεί να δανειστεί εύκολα, κι αν δανειστεί θα είναι με πολύ υψηλά επιτόκια που θα πρέπει κάποια στιγμή στο μέλλον να πληρώσει. Οπότε δεν είναι άσχημη λύση η πώληση/ ενοικίαση για να έρθει κάνα φράγκο προς τα μέρη μας. Όμως....
Επειδή η Ελλάδα αυτή τη στιγμή έχει μαύρες τρύπες που τρώνε ό,τι πέφτει μέσα, φοβάμαι ότι τα έσοδα από τέτοιες συναλλαγές θα πάνε κατευθείαν στις τρύπες κι όχι για να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη (η οποία θα κλείσει τις τρύπες μελλοντικά).
Προσθέτουμε σε αυτά τα γνωστά προβλήματα του δημοσίου: δεν υπάρχει καμιά σιγουριά ότι θα γίνουν οι αγοραπωλησίες με τρόπο που θα εξασφαλίζει το μέγιστο δυνατό πλεονέκτημα στο δημόσιο (κοινώς, ότι δεν θα πουληθούν σε ημέτερους για πενταροδεκάρες).
Και μερικά ρεαλιστικά προβλήματα: τι θα γίνει αν δεν βρεθούν αγοραστές ή αν βρεθούν αλλά δεν δίνουν τα ζητούμενα ποσά; Μήπως δηλαδή καταντήσει μειοδοτικό αντί για πλειοδοτικό το ζήτημα.
Αυτά και άλλα πολλά που μπορεί να πάνε στραβά. Όπως βλέπεις δεν αναφέρθηκα καθόλου στην περιουσία του λαού, στους δίκαιους αγώνες, στο ξεπούλημα της Ελλάδας κλπ κλπ. Αυτά θα τα πούνε οι συνήθεις ύποπτοι, και θα τα χρησιμοποιήσουν ψηφοθηρικά. Εγώ είμαι περισσότερο της άποψης ότι, αν και διαφωνώ (μεταξύ άλλων και για ιδεολογικούς λόγους), αν ληφθεί η απόφαση, θέλω να εφαρμοστεί σωστά.*
* και εδώ είναι που αρχίζουν να σε βαράνε εκ δεξιών και εξ ευωνύμων, γιατί φυσικά τέτοιες απόψεις είναι πολύ ακραίες για την πολιτικά πολωμένη ελληνική κοινωνία.
