Μεταφραστικά λάθη που άφησαν εποχή

[Costas]

Μου λέγανε ότι οι κακές μεταφράσεις είναι ένας από τους λόγους που το έργο του Βερν δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό στα σημερινά αγγλοφωνόπουλα (με εξαίρεση τις 20000 λεύγες και το γύρο του κόσμου).
Ο άλλος είναι μάλλον ότι ο Βερν δεν έχει μάγους και ξωτικά.

Δεν ξέρω αν παίζει ρόλο και το ότι ειρωνεύεται συχνά-πυκνά τους Άγγλους και την αλαζονεία τους, στα πλαίσια του γαλλοβρετανικού αποικιακού ανταγωνισμού και με ιστορικό φόντο τους μακραίωνους πολέμους των δύο χωρών μεταξύ τους. Σε κάποιο του βιβλίο (15ετής Πλοίαρχος;), ας πούμε, ένας αποικιακός υπήκοος της ΑΜ υποστηρίζει μπροστά στους Γάλλους συνομιλητές του ότι όλες οι γαλλικές αποικίες είναι αγγλικές και ότι η ίδια η Γαλλία είναι αγγλική αποικία, με πρωτεύουσα το Καλαί.

 

[Earion]

Γιατί, αλήθεια δεν είναι; :devil:

 

[bernardina]

Γιατί, αλήθεια δεν είναι; :devil:

Άλλωστε το μαρτυρά και η ονομασία της θάλασσας που τις χωρίζει :devil:

 

[Hellegennes]

Ομολογουμένως είναι δυσκολοχώνευτο να χάσεις έναν πόλεμο που κράτησε αιώνες, αλλά οι Γάλλοι το πήραν πολύ βαριά και συνεχίζουν να κρατάνε μούτρα.

 

[SBE]

Μόνο που δεν αναφέρθηκα συγκεκριμένα στους Άγγλους αναγνώστες αλλά στους αγγλόφωνους αναγνώστες.
Οι Αμερικανοί δεν νομίζω να επηρεάζονται από την εικόνα του Βερν για τους Άγγλους, τη στιγμή που και στην αμερικανική λογοτεχνία της ίδιας περιόδου υπάρχει αρνητικό κλίμα για την αυτοκρατορία.

 

[SBE]

Διάβασα το άρθρο για τη μετάφραση του Δεύτερου Φύλου που αναφέρθηκε πιο πάνω και τα συμπεράσματά μου ήταν:
α. το πώς αναθέτει ένας εκδοτικός οίκος τις μεταφράσεις φαίνεται να είναι αρκετά τυχαίο
β. τα προσόντα κι η εμπειρία των μεταφραστών δεν φαίνεται να παίζουν σοβαρό ρόλο
γ. καμία μετάφραση δεν μπορεί να ικανοποιήσει τους πάντες ή έστω πολλούς

Έχω ήδη αναφέρει ότι έχω πετύχει μεταφράσεις από τα γαλλικά στα αγγλικά (σε υπότιτλους π.χ.) που δε βγάζουν νόημα και που είναι φίσκα στα ψευδόφιλα, και έχω καταλήξει ότι το πιο δύσκολο πράγμα πρέπει να είναι η μετάφραση από τα γαλλικά στα αγγλικά. Ή μπορεί να φταίει το ότι δεν παίρνει κανένας στα σοβαρά τη μετάφραση.

 

[daeman]

...
Δεν είναι μεταφραστικό λάθος, είναι πληκτρολίσθημα ή στιγμιαία απροσεξία, αλλά σε τόσο ευαίσθητο σημείο και με αποζημίωση που πιθανόν να αγγίζει τα 9 εκατομμύρια λίρες, σίγουρα θ' αφήσει εποχή:

Government in £9 million payout after single letter blunder causes business to collapse, The Telegraph, 27-1-2015
A High Court judge has found Companies House liable for the demise of Taylor & Sons Ltd, after they mistakenly recorded that it had been wound up

It was a 124-year-old Welsh family business which took five generations to build up, yet a blunder over a single letter was all that was needed to cause its collapse, leaving the Government with a £9 million legal bill.

A High Court ruling has found Companies House liable for the demise of Taylor & Sons Ltd, after they erroneously recorded that the Cardiff engineering firm had been wound up.

In fact it was another, entirely unconnected, company - Taylor & Son Ltd - which had actually gone bust.

By the time Companies House, an executive agency of the Department of Business, Innovation and Skills, tried to correct its mistake three days later, it was already too late for the Cardiff engineering firm.

“They [Companies House] had already sold the false information to the credit reference agencies,” said Philip Davison-Sebry, 57, former managing director and co-owner of Taylor & Sons Ltd. “We lost all our credibility as all our suppliers thought we were in liquidation. It was like a snowball effect.”

Mr Davison-Sebry, a father-of-three from St Fagans, Cardiff, said that within just three weeks, all of its 3000 suppliers had been in touch to terminate orders and credit facilities were withdrawn.

“I was on holiday in the Maldives when I got a message to urgently contact Corus, one of our major clients. They said they weren’t happy at all I was on holiday, asking how could I be on holiday at a time like this?” he said.

“They said we were in liquidation and that the credit agencies had told them. I rang the office to find out what was going on – it was like Armageddon. This was all on the day of my wife’s 50th birthday. We will never forget it”.

Despite desperate attempts to reassure customers and suppliers that there had been a mistake, the business, which was established in 1875 and had its roots in the 18th century, proved impossible to save. It lost its best customer in Tata Steel, which had provided it with a £400,000-a-month income, and contracts to construct three Royal National Lifeboat Institution stations never materialised, costing £3m in lost business.

The one-letter mistake was recorded on the companies register on 20 February, 2009 and within two months the company, which employed 250 people, had gone into administration.

But after a four year legal battle, Mr Davison-Sebry has emerged victorious when a High Court judge ruled this week that Companies House was legally responsible for Taylor & Sons’ catastrophic loss of business and ultimate collapse. The administrative slip-up was the only one of its kind ever recorded at Companies House and Mr Justice Edis said: "That can only be because it was easy to avoid."

Mr Davison-Sebry said he was “absolutely delighted” by the ruling, adding: “Although it was a long and painful experience and very expensive, the truth came out and the judge understood fully what they [Companies House] did.

"It was worthwhile because we never would have known the full extent of what went wrong otherwise."
The amount of damages payable by Companies House has yet to be finally assessed but Mr Davison-Sebry's lawyers have valued his claim at £8.8m.

A spokesman for Companies House said: “Companies House has recently received the judgement in this case and is currently considering the implications at this time. Until these considerations are complete we remain unable to comment further."


Add a letter, change the world. A certificate of good bad standing.

 

[Duke_of_Waltham]

Δεν ξέρω αν παίζει ρόλο και το ότι ειρωνεύεται συχνά-πυκνά τους Άγγλους και την αλαζονεία τους, στα πλαίσια του γαλλοβρετανικού αποικιακού ανταγωνισμού και με ιστορικό φόντο τους μακραίωνους πολέμους των δύο χωρών μεταξύ τους. Σε κάποιο του βιβλίο (15ετής Πλοίαρχος;), ας πούμε, ένας αποικιακός υπήκοος της ΑΜ υποστηρίζει μπροστά στους Γάλλους συνομιλητές του ότι όλες οι γαλλικές αποικίες είναι αγγλικές και ότι η ίδια η Γαλλία είναι αγγλική αποικία, με πρωτεύουσα το Καλαί.

Τη θυμάμαι αυτή τη σκηνή: είναι από Τα τέκνα του Πλοιάρχου Γκραντ, ίσως το πρώτο βιβλίο του Βερν που έπεσε στα χέρια μου, και ένα από τα αγαπημένα μου. Ο διάλογος εκτυλίσσεται μεταξύ του Γάλλου γεωγράφου Παγκανέλ και του μικρού ιθαγενή Τολινέ· το παιδί έλαβε την εκπαίδευσή του από Άγγλους ιεραποστόλους στη Μελβούρνη, οι οποίοι προφανώς επέδειξαν ιδιαίτερο πατριωτικό ζήλο. Μπορείτε να βρείτε τον πολύ αστείο διάλογο στα αγγλικά εδώ, ξεκινώντας από τη φράση «Paganel was beside himself». Η μετάφραση μοιάζει ακριβής· οπωσδήποτε περιλαμβάνει στοιχεία που λείπουν από τη δική μου, ελαφρώς συμπυκνωμένη και αρκετά παλιά ελληνική.

Το συγκεκριμένο βιβλίο έχει ένα ιδιαίτερο στοιχείο που νομίζω θα εκτιμήσουν οι θαμώνες τής Λεξιλογίας: έναν μεταφραστικό γρίφο. Οι πρωταγωνιστές βρίσκουν στη θάλασσα το κλασικό μπουκάλι με το μήνυμα, μόνο που οι ναυαγοί το έγραψαν σε τρεις γλώσσες –αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά– και έχει μισοκαταστραφεί από την υγρασία. Έτσι, οι επίδοξοι διασώστες τους πρέπει να ανασυνθέσουν το μήνυμα από τις σκόρπιες λέξεις και συλλαβές που έχουν απομείνει, και καταλήγουν να αναθεωρήσουν τα συμπεράσματά τους αρκετές φορές στην πορεία του βιβλίου, καθώς αναζητούν τον Πλοίαρχο Γκραντ και τους ναύτες του από ήπειρο σε ήπειρο κατά μήκος του 37ου παραλλήλου νότια. Έκαναν κι αυτοί, λοιπόν, αρκετά μεταφραστικά λάθη και τα πλήρωσαν, μόνο που δικαιολογούνται επειδή είχαν ελλιπείς πληροφορίες.

 

[Duke_of_Waltham]

Όχι ένα αλλά δύο μεταφραστικά λάθη στέρησαν από τον Βοώτη το ρόπαλό του, και μας έδωσαν τον αστερισμό των Θηρευτικών Κυνών:

In medieval times, the identification of these stars with the dogs of Boötes arose through a mistranslation. Some of Boötes's stars were traditionally described as representing the club (Greek κολλοροβος*, kollorobos) of Boötes. When the Greek astronomer Ptolemy's Almagest was translated from Greek to Arabic, the translator Hunayn ibn Ishaq did not know the Greek word and rendered it as a similar-sounding Arabic word for a weapon, writing al-`aşā dhāt al-kullāb (العصا ذات الكلاب), which means "the spearshaft having a hook". When the Arabic text was later translated into Latin, the translator Gerard of Cremona mistook kullāb, meaning "hook", for kilāb (which looks the same in unvowelled Arabic text), meaning "dogs", writing hastile habens canes ("spearshaft having dogs"). In 1533, the German astronomer Peter Apian depicted Boötes as having two dogs with him.

These spurious dogs floated about the astronomical literature until Hevelius decided to specify their presence in the sky by making them a separate constellation in 1687. Hevelius chose the name Asterion (from the Greek ἀστέριον, meaning the "little star", the diminutive of ἀστήρ, "star", or adjective meaning "starry") for the northern dog and Chara (from the Greek χαρά, meaning "joy") for the southern dog, as Canes Venatici, the Hunting Dogs, in his star atlas. In his star catalogue, the Czech astronomer Bečvář assigned the names Asterion to β CVn and Chara to α CVn.

Το όνομα Χαρά έμεινε για τον βήτα Θηρευτικών Κυνών, αλλά ο άλφα τελικά καθιερώθηκε τον 17ο αιώνα ως Καρδία Καρόλου (Cor Caroli), προς τιμήν του Καρόλου Α΄ της Αγγλίας· αποτελεί την άνω κορυφή του μεγάλου ρόμβου που δεσπόζει στον ανοιξιάτικο ουρανό και ορίζεται επιπλέον από τον Αρκτούρο (α Βοώτου), τον Στάχυ (α Παρθένου) και τον Δενέβολα (β Λέοντος).


*Τα περισσότερα ευρήματα στο διαδίκτυο είναι έτσι, άτονα· βρίσκω ελάχιστα ευρήματα τόσο για το κολλόροβος όσο και για το κολλορόβος, και καθόλου για το κολλοροβός. Ποιο είναι το σωστό, τέλος πάντων;

 

[nickel]

*Τα περισσότερα ευρήματα στο διαδίκτυο είναι έτσι, άτονα· βρίσκω ελάχιστα ευρήματα τόσο για το κολλόροβος όσο και για το κολλορόβος, και καθόλου για το κολλοροβός. Ποιο είναι το σωστό, τέλος πάντων;

Στη γραμματεία (Πτολεμαίο, Ίππαρχο) έχουμε:

το κολλόροβον
του κολλορόβου
τῷ κολλορόβῳ