Έργα του Μανασσή EL > ES (ή ό,τι προαιρείσθε)

[AoratiMelani]

Έχω ένα καταραμένο κείμενο για τη Ναύπακτο, προς μετάφραση από ελληνικά σε ισπανικά, που αναφέρεται και στον Κωνσταντίνο Μανασσή. Αναφέρει και έργα του, μεταξύ άλλων και δύο που δεν μπόρεσα να βρω μεταφρασμένους τους τίτλους σε άλλες γλώσσες:

το κοσμολογικό σύγγραμμα Στίχοι συνοψίζοντες τα προχειρότερα περί των αστέρων και το συναφές Στίχοι εις την κοσμοποιίαν

Είπα να τα μεταφράσω εγώ (και να υπάρχουν ήδη, σιγά και τι έγινε, δεν θα είναι και "καθιερωμένα", κι αν δεν τα βρω τι να γίνει) αυτά τα "προχειρότερα" όμως με παιδεύουν πολύ.

προς το παρόν έχω το εξής:

el tratado cosmológico “Versos resumiendo lugares comunes sobre las estrellas” y el parecido “Versos a la creación del mundo”.

Ξέρω ότι δεν είναι με τίποτα lugares comunes, αλλά επειδή με διακατέχει ένα horror vacui, έβαλα ό,τι μου κατέβηκε.

Κάθε βοήθεια ευπρόσδεκτη.

 

[AoratiMelani]

Αν θα μπορούσε κάποιος να δώσει μια ιδέα για την απόδοση ή έστω μια περιγραφή της έννοιας του "προχειρότητες" εδώ, σε οποιαδήποτε γλώσσα (εντάξει όχι και κινέζικα, αγγλικά γαλλικά ιταλικά ας πούμε), θα με βοηθούσε ίσως να αυτοσχεδιάσω κάτι.

 

[SBE]

Αυτή την απορία είχα κι εγώ διαβάζοντας το πρώτο σου μήνυμα, Μελάνη: τι στο καλό εννοεί προχειρότητες;

 

[AoratiMelani]

Τι να σου πω. Σε ένα λεξικό αρχαίων ελληνικών (Δορμπαράκη) βρίσκω:
πρόχειρος, ο προ των χειρών, εγγύς, έτοιμος, πρόχειρος, πρόσφορος, πρόθυμος, εύκολος, κοινός, συνήθης

Στην Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα βρίσκω:
προχειρότης, (αρχ.) 1. το να είνα κάτι πρόχειρο, εύκολο να χρησιμοποιηθεί ("προχειρότητες συκοφαντικαί"), 2. (φρ.) "η προχειρότης της αμεθόδου ύλης", η συγκέντρωση του μη επεξεργασμένου υλικλύ ενός φιλολόγου.

Αυτό το τελευταίο μου κάνει λίγο κλικ, σαν να λέει ας πούμε ανεπεξέργαστο υλικό, πληροφορίες χύμα, ή συνηθισμένες γνώσεις, κοινοτοπίες (από το κοινός, συνήθης που λέει ο Δορμπαράκης).

Κάτσε να δω ξανά το Liddell Scott γιατί δε θυμάμαι τι έλεγε.
EDIT: πολλά λέει, αλλά κρατώ αυτό:
προχειρότης, readiness, 2. unworked matter, i.e. the subject matter of literary works

πρόχειρος, at hand, external, readily accessible, common, ordinary, easy,
ii. of persons: ready to do, ready for flight, hasty

Στην εγκυκλοπαίδεια του Δρανδάκη αναφέρει διάφορα έργα στο λήμμα Μανασσής, αλλά τα συγκεκριμένα όχι.

 

[AoratiMelani]

Να το έβαζα “Versos resumiendo materia sobre las estrellas”; Για πρόχειρο (sic) καλό είναι. :)

 

[Earion]

Κωνσταντίνου Μανασσή στίχοι συνοψίζοντες τα προχειρότερα περί των αστέρων (έκδ. Σπυρίδωνος Λάμπρου, Νέος Ελληνομνήμων 16 (1922), σσ. 60-66).= Verses summarizing an off-hand knowledge / a ready knowledge about the stars

 

[AoratiMelani]

Προσκυνώ και ευχαριστώ. :)

Εξακολουθώ να μην μπορώ να βγάλω κάτι ικανοποιητικό στα ισπανικά, αλλά υποθέτω πως κάποια στιγμή θα ξεκολλήσει το ρημάδι.

 

[SBE]

Αν το κείμενό σου είναι επιστημονικό, αφηνεις τον τίτλο όπως είναι και τον μεταγράφεις με λατινικούς χαρακτήρες και καθάρισες.

 

[daeman]

...

το κοσμολογικό σύγγραμμα Στίχοι συνοψίζοντες τα προχειρότερα περί των αστέρων και το συναφές Στίχοι εις την κοσμοποιίαν

Μια εικασία, να την πω κι ας κάνω λάθος: μήπως το Στίχοι εις την κοσμοποιίαν αναφέρεται σε κάτι όχι τόσο συναφές με τα εκ του προχείρου περί των αστέρων, αλλά στο πιο γνωστό, έμμετρο έργο του Μανασσή Σύνοψις Χρονική (Breviarium Chronicum);

Επειδή αυτό περιγράφεται ως εξής:
Constantino Manasés (c. 1130 - c. 1187) fue un cronista bizantino que ejerció su actividad en el siglo XII, durante el reinado del emperador Manuel I Comneno (1143-1180). Fue autor de Synopsis historike ("Sinopsis histórica"), una crónica de los acontecimientos entre la creación del mundo y el final del reinado de Nicéforo Botaniates (1081).

ή αγγλιστί από την Britannica του 1911: CONSTANTINE MANASSES, Byzantine chronicler, flourished in the 12th century during the reign of Manuel I. (Comnenus) (1143–1180). He was the author of a Chronicle or historical synopsis of events from the creation of the world to the end of the reign of Nicephorus Botaniates (1080).
ή
Ο Κωνσταντίνος Μανασσής συνέταξε μία έμμετρη χρονογραφία με τίτλο “Χρονική Σύνοψις” πιθανότατα το 1150. Το χρονογραφικό αυτό έργο αποτελείται από 6.733 δεκαπεντασύλλαβους στίχους και αφηγείται την ιστορία από κτίση τού κόσμου ως την παραίτηση τού Βυζαντινού αυτοκράτορα Νικηφόρου Βοτανειάτη (1081), οπότε ανήλθε στην εξουσία η δυναστεία των Κομνηνών. Το έργο γράφτηκε μεταξύ των ετών 1142 και 1153, με την προοπτική να συνεχιστεί και για τα γεγονότα τής δυναστείας των Κομνηνών. Γνώριζε ευρύτατη κυκλοφορία στο Βυζάντιο, κάτι που φαίνεται από τον μεγάλο αριθμό των διασωθέντων χειρογράφων. Η μετάφρασή του στην παλαιοσλαβική, κατά τον 14ο αιώνα, αποτελεί έκφραση τής ευρύτερης αυτής αναγνωστικής κυκλοφορίας τού έργου, το οποίο επηρέασε βαθιά τη σλαβική και τη ρωσική γραμματεία των μέσων χρόνων.

ενώ στη σελίδα τίτλου αυτής της έκδοσης (Constantini Manassis Breviarium historiae metricum, Weber, 1837, Harvard University collections) γράφει: Κωνσταντίνου του Μανασσή, Σύνοψις Ιστορική Δια Στίχων, και στη συνέχεια:
Σύνοψις Χρονική αρχομένη από κοσμοποιίας μέχρι του Κυρού Νικηφόρου του Βοτανειάτου.

 

[Earion]

Μάλλον αυτό είναι Δαεμάνε. Γιατί δεν βλέπω κάτι άλλο στα έργα του Κωνσταντίνου Μανασσή.

MANASSES, CONSTANTINE, writer at the courts of the sebastokratorissa Irene Komnene and of Manuel I, eventually metropolitan of Naupaktos; born Constantinople ca. 1130, died ca. 1187. ... wrote various conventional panegyrics ... His erotic verse romance, Aristandros and Kallithea, is preserved only in fragments ... also wrote the Hodoiporikon, a verse description of his participation in the embassy ... to Palestine in 1160; ... an ekphrasis of bird hunting ... Manasses created a new genre of verse chronicle, his Chronike synopsis that encompasses the period from Adam to 1081... The sympathies of Manasses lie with the nobility, and he condemns Nikephoros III for his support of smiths, woodcutters, merchants, and other "craftsmen" ... stresses the erotic element in the relation of Zoe with the young Michael the Paphlagonian. The playful approach of the Chronicle is emphasized by the abundance of Homeric images, by the rhetorically artificial vocabulary, and by uncouth expressions ...

The Oxford Dictionary of Byzanium, vol. 3, s.v. [A. Kazhdan].

Σημειωτέον ότι τα προχειρότερα περί αστέρων αποδίδονται στον Μανασσή. Δεν είναι βέβαιο ότι είναι ο συγγραφέας.

 

[AoratiMelani]

...Μια εικασία, να την πω κι ας κάνω λάθος: μήπως το Στίχοι εις την κοσμοποιίαν αναφέρεται σε κάτι όχι τόσο συναφές με τα εκ του προχείρου περί των αστέρων, αλλά στο πιο γνωστό, έμμετρο έργο του Μανασσή Σύνοψις Χρονική (Breviarium Chronicum);

Δεν το βρίσκω πολύ πιθανό, με βάση την σύνταξη του κειμένου, παρ' όλο που έχει μια λογική. Παρεμπιπτόντως, στο κείμενό μου υπάρχει αναφορά και στο Σύνοψις χρονική, απλά δεν την συμπεριέλαβα, έβαλα μόνο το κομματάκι με τα δύο άγνωστα έργα που με παιδεύουν.

Ολάκερο το κείμενο για τον Μανασσή είναι το εξής:

Ο Κωνσταντίνος Μανασσής υπήρξε σπουδαία μορφή της εκκλησίας κατά το 12ο αιώνα και ένας από τους σημαντικούς βυζαντινούς χρονογράφους. Γεννήθηκε περί το 1130 (κατ’ άλλους 1120). Νεαρός ακόμη συνέγραψε τη Χρονική Σύνοψη, μια χρονογραφία αποτελούμενη από 6733 δεκαπεντασύλλαβους στίχους, που αναφέρεται στη χρονική περίοδο από τη δημιουργία του κόσμου μέχρι τον θάνατο του Νικηφόρου Βοτανειάτη το 1081. Έγραψε επίσης κι άλλα λόγια και εκκλησιαστικά έργα, όπως τον Βίο του Οππιανού (έμμετρο), το οδοιπορικό του από το ταξίδι του στα Ιεροσόλυμα περί το 1160, το κοσμολογικό σύγγραμμα Στίχοι συνοψίζοντες τα προχειρότερα περί των αστέρων και το συναφές Στίχοι εις την κοσμοποιίαν κ.ά. Η θεματολογία του προδίδει εύρος ενδιαφερόντων και θαυμασμό προς την αρχαιότητα. Χειροτονήθηκε μητροπολίτης Ναυπάκτου το 1172 και πέθανε περί το 1187.

SBE όχι, δεν είναι επιστημονικό, είναι για μια ιστοσελίδα που θα φτιαχτεί με ανάθεση από τον Δήμο και θα την διαβάζει κάθε πικραμένος, θέλω λοιπόν να τον βοηθήσω να γλυκαθεί λιγάκι, μην τον πεθάνω στην στρυφνάδα (κι έχει αρκετή το κείμενο, όχι μόνο στο συγκεκριμένο απόσπασμα, αλλά σε όλη του την αχανή έκταση).

 

[drsiebenmal]

Ας προσθέσω κι εγώ δύο συνδέσμους από την έρευνα:

(α) Έργα του Μανασσή (κανένα στα ισπανικά) από τον κατάλογο της ισπανικής βασιλικής βιβλιοθήκης

(β) Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae (Α collection of 50 volumes containing the Byzantine historical writers). Περιέχει και του Μανασσή.

 

[daeman]

Δεν το βρίσκω πολύ πιθανό, με βάση την σύνταξη του κειμένου, παρ' όλο που έχει μια λογική. Παρεμπιπτόντως, στο κείμενό μου υπάρχει αναφορά και στο Σύνοψις χρονική, απλά δεν την συμπεριέλαβα, έβαλα μόνο το κομματάκι με τα δύο άγνωστα έργα που με παιδεύουν.[...]

ΟΚ, εσύ ξέρεις καλύτερα το προς μετάφραση κείμενο, για τον αρχικό συντάκτη δεν ξέρω πόσο ενημερωμένος είναι.
Εκτός απ' αυτό που γράφει ο Εάριον παραπάνω (Σημειωτέον ότι τα προχειρότερα περί αστέρων αποδίδονται στον Μανασσή. Δεν είναι βέβαιο ότι είναι ο συγγραφέας.), για τη βιογραφία του κοίτα κι εκείνο:

Autant qu'on puisse le savoir, il n'exerça jamais de fonctions officielles dans l'État ou dans l'Église: la tradition selon laquelle il aurait fini métropolite de Naupacte a été réfutée par O. Lampsides. Il vivait en mettant sa plume au service de riches personnages et en sollicitant leurs faveurs[SUP]2[/SUP].

cf. O. Lampsides, «Zur Biographie von Konstantinos Manasses und zu seiner Chronike Synopsis», Byzantion 58 (1988)


Αλλά τώρα μπλέκω σε χωράφια άλλων, σε νερά άγνωστα για μένα, οπότε το βουλώνω και πάω να κολυμπήσω σε νερά που ξέρω. :)

 

[AoratiMelani]

για τον αρχικό συντάκτη δεν ξέρω πόσο ενημερωμένος είναι.

Ούτε κι εγώ. :)

Τελικά έβαλα Versos resumiendo conocimientos comunes sobre las estrellas και το έστειλα.
Αν πάντως πέσει καμιά καλή ιδέα έστω και αργά, ευπρόσδεκτη.

 

[SBE]

Το πρωί που το κοίταξα βρήκα ελληνικό άρθρο που έλεγε ότι οι προχειρότητες αποδιδονταν παλιότερα στον Πρόδρομο, και έχουν αναλυθεί εδώ (που δεν το βρίσκω ονλάιν):
E. MILLER. Poèmes astronomiques de Théodore Prodrome et de Jean Camatère. Notices et Extraits des manuscrits de la Bibliothèque nationale et autres bibliothèques, vol. 23, 1877