Άνω και κάτω τελεία: ακολουθείται από κεφαλαίο ή όχι;

[nickel]

Αυτός ο υπότιτλος δεν έχει σημείο στίξης να τον χωρίζει από τον κύριο τίτλο (στο εξώφυλλο). Εμείς το προσθέτουμε στη βιβλιογραφική σημείωση αυθαίρετα ή σύμφωνα με τη σελίδα κοπιράιτ, έτσι;

 

[Zazula]

Κι εγώ προσπάθησα να κάνω μια λογική ανάλυση χρησιμοποιώντας ως style guide την μπλε γραμματική...

Άλλο η γραμματική, Δόκτωρ, η οποία κατά κανόνα δεν ασχολείται με τέτοιου είδους συμβάσεις. Όταν δεν έχω πάντως συγκεκριμένο style guide, το σκεπτικό μου είναι ότι θέλω να διακρίνεται ο υπότιτλος ή παράλληλος τίτλος από τον κανονικό· αν λ.χ. έχω άνω και κάτω τελεία μέσα στον τίτλο, συνεχίζω με πεζό — όταν όμως θέλω να σημάνω το σημείο απ' όπου αρχίζει ο δευτερεύων τίτλος, τότε μια άνω και κάτω τελεία που ακολουθείται από αρκτικό κεφαλαίο μ' εξυπηρετεί μια χαρά. Π.χ. δες εδώ πώς στον εδώ βιβλιογραφούμενο υπότιτλο συναρμολογούνται οι δύο δευτερεύοντες τίτλοι με χρήση της άνω και κάτω τελείας: http://www.biblionet.gr/book/41906/...ρονο_διακλαδικό_λεξικό_στρατιωτικής_ορολογίας — κανενός είδους συνάφεια δεν τους χαρακτηρίζει κατά τ' άλλα.

 

[anef]

@nickel: Στην περίπτωση άρθρου σε περιοδικό δεν είναι αυθαίρετη η προσθήκη: έτσι ακριβώς θα εμφανιστεί όταν τυπωθεί.

 

[pidyo]

π.χ. από το διοργανικό εγχειρίδιο σύνταξης κειμένων της ΕΕ που λέει:

Η λέξη που ακολουθεί τη διπλή τελεία γράφεται με κεφαλαίο, όταν η διπλή τελεία έχει θέση τελείας, και με μικρό, όταν η φράση που περιέχεται σε εισαγωγικά αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της προτάσεως.​

ή αυτά τα παραδείγματα που περιέχονται στον Οδηγό της Νεοελληνικής Γλώσσας της Ιορδανίδου (μέσω τρανσλάτουμ):

Ο ξεριζωμός ήταν καθολικός: Χιλιάδες Μικρασιάτες άφηναν τα σπίτια τους, τις περιουσίες τους, μια ζωή ολόκληρη, και έψαχναν μια θέση στα πλοία που θα τους οδηγούσαν στη σωτηρία.
Εγώ πιστεύω το εξής: αν ο δάσκαλος είναι έξυπνος, μορφωμένος και καλός, πρέπει να τον σεβαστούμε.​

Σε αντίθεση με το σύνολο, αν καταλαβαίνω καλά, των σχολιαστών του παρόντος νήματος και τη σχολική γραμματική, εγώ αυτήν τη λογική χρησιμοποιώ. Άνω και κάτω τελεία = επεξήγηση, αν όμως η επεξήγηση είναι μακροσκελής και με δομή πλήρους πρότασης, κεφαλαίο βάζω.

Μην ξεχνούμε ότι πολλές άνω τελείες αποτελούν και βιβλιοθηκονομικό συμβολισμό σε τίτλους βιβλίων ή δημοσιεύσεων για το πέρασμα σε υπότιτλο ή δευτερεύοντα τίτλο.

Εδώ υπάρχει μια συχνή παρεξήγηση: οι άνω κάτω τελείες που διακρίνουν τον κυρίως ή σύντομο τίτλο από τον υπότιτλο ή δευτερεύοντα τίτλο αποτελούν, ακριβώς, βιβλιοθηκονομικό συμβολισμό (που, αν θυμάμαι, καλά, ήταν machine readable identifier -μη με βάλετε να ψάχνω τον ελληνικό όρο τώρα- στα πρώτα βιβλιοθηκονομικά πρότυπα). Δεν αποτελούν σημείο στίξης, οπότε δεν είναι υποχρεωτικό να τις χρησιμοποιούμε, όταν δεν ξέρουμε με βεβαιότητα ότι το χρησιμοποιεί αυτό το σημείο στίξης ο συγγραφέας. Όταν δεν είναι σαφές πως ο συγγραφέας θεωρεί τον υπότιτλο επεξήγηση του κυρίως τίτλου (π.χ. Ιωνία: τόπος, μνήμες, άνθρωποι), εγώ δεν βάζω άνω και κάτω τελεία αλλά τελεία, ιδίως όταν ο υπότιτλος είναι πέντε επεξηγηματικές αράδες.

Edit: Μέχρι να γράψω, σχολίασαν το ζήτημα άλλοι (το κεφαλαίο το έβαλα επίτηδες ).

 

[drsiebenmal]

Ας δούμε συγκεκριμένα τώρα την περίπτωση των τίτλων και υπότιτλων που αναφέρει ο Zazula, γιατί εμένα αυτή είναι η περίπτωσή μου, τίτλοι άρθρων. Δεν έχω δει ποτέ άνω τελεία σε τέτοια περίπτωση, και οι διαφορετικοί συντάκτες των άρθρων έχουν όλοι χρησιμοποιήσει διπλή τελεία. Συνήθως είναι του τύπου (φανταστικό παράδειγμα): «Η οικονομία της Ελλάδας: τάσεις και προοπτικές». Στις περισσότερες περιπτώσεις θα έλεγα ότι έχω κάποιου τύπου επεξήγηση, όπως συμβαίνει πάντα ( ; ) στους υπότιτλους και αυθόρμητα θα χρησιμοποιούσα μικρό γράμμα.

Αυτός ο υπότιτλος δεν έχει σημείο στίξης να τον χωρίζει από τον κύριο τίτλο (στο εξώφυλλο). Εμείς το προσθέτουμε αυθαίρετα στη βιβλιογραφική σημείωση ή σύμφωνα με τη σελίδα κοπιράιτ, έτσι;

Νομίζω ότι ανακατέψαμε διαφορετικά πράγματα.

Αν είναι ο τίτλος του άρθρου, κτγμ (δηλαδή: αν δεν υπάρχουν άλλες εκδοτικές προδιαγραφές) θα εμφανιστεί ως:

Η οικονομία της Ελλάδας — τάσεις και προοπτικές​

ή ως:

Η οικονομία της Ελλάδας
Τάσεις και προοπτικές​

Αν πρόκειται για βιβλιογραφική αναφορά, θα ακολουθήσουμε το style guide για τις βιβλιογραφικές αναφορές.
Αν είναι σε εξώφυλλο, θα έχει συνήθως μια μορφή όπως αυτή που ανέφερα πιο πάνω για τον τίτλο του άρθρου. Φυσικά, μπορεί να γίνεται παιχνίδι με το μέγεθος των γραμμάτων, π.χ.:

Η οικονομία της Ελλάδας
Τάσεις και προοπτικές​

 

[anef]

Σε αντίθεση με το σύνολο, αν καταλαβαίνω καλά, των σχολιαστών του παρόντος νήματος και τη σχολική γραμματική, εγώ αυτήν τη λογική χρησιμοποιώ. Άνω και κάτω τελεία = επεξήγηση, αν όμως η επεξήγηση είναι μακροσκελής και με δομή πλήρους πρότασης, κεφαλαίο βάζω.

Ε, να, εγώ εδώ ακριβώς μπερδεύτηκα: τελευταία φορά που ρώτησα στον εκδοτικό οίκο με τον οποίο συνεργαζόμουν μου είπαν αυτά που λες κι εσύ. Όμως, στο διοργανικό εγχειρίδιο και στην Ιορδανίδου, το κριτήριο φαίνεται να είναι η σχέση της δεύτερης φράσης/πρότασης με την πρώτη, όχι το αν είναι πλήρης ή όχι η δεύτερη πρόταση. Η πρόταση «Αν ο δάσκαλος είναι έξυπνος, μορφωμένος και καλός, πρέπει να τον σεβαστούμε» πλήρης είναι (όπως και η δεύτερη πρόταση αυτής της δικής μου παραγράφου, αλλά δε μου πάει εδώ το κεφαλαίο).

Μάλλον είμαι της σχολής Νίκελ: να ακολουθούμε το γλωσσικό και οπτικό μας αισθητήριο. :)

@drsiebenmal: δεν υπάρχει style guide. Και ναι μεν στο ίδιο το άρθρο μπορεί ο τίτλος να εμφανιστεί σε άλλη σειρά, όμως στο εντιτόριαλ που αναφέρονται όλοι οι τίτλοι μέσα σε κείμενο αναγκαστικά θα έχουμε κάτι: ή παύλα, όπως λες, ή διπλή τελεία.

 

[nickel]

Παράδειγμα:
http://www.biblionet.gr/book/151507/Συλλογικό_έργο/Η_διδακτική_της_μετάφρασης_στον_ελληνόφωνο_χώρο

Πλήρης τίτλος στο εξώφυλλο του βιβλίου (πρόβλημα επίσης είναι τα κεφαλαία στο εξώφυλλο και η τακτική της μετατροπής [από κάποιους] σε πεζά με κεφαλαία αρχικά λες και είναι αγγλικός τίτλος...):
Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟ ΧΩΡΟ
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Στην bilbionet δεν έχουμε στίξη. Στα περιεχόμενα:
Η Διδακτική της μετάφρασης στον ελληνόφωνο χώρο: σύγχρονες τάσεις και προοπτικές

 

[drsiebenmal]

Για να μη φανώ εντελώς στριμμάδι, αν πρέπει/αποφασίσουμε/θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε άνω και κάτω τελεία (όπως στον αρχικό προβληματισμό της anef), ε, θα χρησιμοποιήσω κι εγώ τις προδιαγραφές του Ζάζουλα. :)

Edit: Και επειδή οι απαντήσεις πέφτουν σαν ριπές, να ξαναθυμίσω ότι ο τίτλος δεν είναι πρόταση.

 

[nickel]

Μου αρέσει πολύ να το χρησιμοποιώ για επεξήγηση ή για περιγραφή αποτελέσματος: τότε συνήθως ξεκινώ με πεζό.

Το «συνήθως» το έβαλα εδώ πάνω επειδή αν έχω να κάνω με πλήρη πρόταση, δεν το 'χω σε τίποτα να αρχίσω με κεφαλαίο. (Είμαι κι εγώ της σχολής νίκελ.)

 

[anef]

Το «συνήθως» το έβαλα εδώ πάνω επειδή αν έχω να κάνω με πλήρη πρόταση, δεν το 'χω σε τίποτα να αρχίσω με κεφαλαίο. (Είμαι κι εγώ της σχολής νίκελ.)

Καλά τα λες, αλλά έχω στη μια παράγραφο έναν τίτλο άρθρου όπου λέω να εφαρμόσω τον κανόνα του κεφαλαίου, στην αμέσως επόμενη σειρά άλλον τίτλο που μου φαίνεται καλύτερο το πεζό, στην επόμενη παράγραφο πάλι μια έτσι και μια αλλιώς. Τα έβαλα όλα με μικρά και ησύχασα (κανόνας οπτικού αισθητηρίου).

 

[Earion]

Επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω: η βιβλιογραφική εγγραφή δεν είναι φυσιολογικός λόγος· είναι λόγος κωδικοποιημένος. Επομένως και τα σημεία στίξης της βιβλιογραφικής εγγραφής δεν λειτουργούν όπως λειτουργούν τα σημεία στίξης στο φυσιολογικό λόγο. Εφόσον μιλούμε για βιβλιογραφική εγγραφή, όπως εδώ, τότε ισχύει αυτό που είπε με συντομία και ακρίβεια ο Ζάζουλας:

Το «σωστό» σημείο στίξης είναι ό,τι υπαγορεύει το εκάστοτε style guide και η βιβλιογραφική πρακτική.

Το ερώτημα είναι τι βιβλιογραφική πρακτική εφαρμόζεται στην Ελλάδα. Καταρχήν υπάρχει καθιερωμένο πρότυπο; Η απάντηση, δυστυχώς, είναι όχι. Ο πανεπιστημιακός χώρος δεν έχει καθιερώσει τίποτε --ίσως γιατί δεν νοιώθει την ανάγκη για τυποποίηση-- και ο καθένας ακολουθεί τα πρότυπα που του αρέσουν.

Να σας πω τη δική μου γνώμη; Νομίζω ότι το σοφότερο θα είναι να υιοθετήσουμε και να εξελληνίσουμε κάποιο από τα διαδεδομένα βιβλιογραφικά πρότυπα (και εννοώ αμερικανικά, π.χ. MLA, Harvard, APA, Chicago Manual). Σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει διχογνωμία: μεταξύ τίτλου και υποτίτλου παρεμβάλλεται άνω και κάτω τελεία. Δεν παίζει ρόλο το νόημα· δεν εχουμε να κάνουμε εδώ, επαναλαμβάνω, με φυσιολογικό λόγο.

Πιδύε, machine readable identifier βλέπω εδώ ότι λέγεται μηχαναγνώσιμος προσδιοριστής.

Για το αν μετά την άνω και κάτω τελεία ξεκινάμε με πεζό ή κεφαλαίο, οδηγός μας είναι η εξής σκέψη: δεν παρασυρόμαστε από το ότι στον αγγλόφωνο κόσμο οι λέξεις στους τίτλους (και υποτίτλους) γράφονται με αρχικά κεφαλαία. Στα ελληνικά αυτό δεν ισχύει: οι λέξεις των τίτλων γράφονται με πεζά (εκτός βέβαια από τα κύρια ονόματα). Εν προκειμένω, στο παράδειγμα που έφερε ο Ζάζουλας από τη βάση της Biblionet διαφωνώ· ήταν λάθος του βιβλιοθηκονόμου (αν ήταν βιβλιοθηκονόμος αυτός που έκανε τη εγγραφή) να ξεκινήσει τη λέξη «πίνακες» με κεφαλαίο.

 

[drsiebenmal]

@drsiebenmal: δεν υπάρχει style guide. Και ναι μεν στο ίδιο το άρθρο μπορεί ο τίτλος να εμφανιστεί σε άλλη σειρά, όμως στο εντιτόριαλ που αναφέρονται όλοι οι τίτλοι μέσα σε κείμενο αναγκαστικά θα έχουμε κάτι: ή παύλα, όπως λες, ή διπλή τελεία.

Στο εντιτόριαλ, όμως, δεν είναι τίτλος πια, είναι quotation, άρα μπορεί να χρησιμοποιήσεις άνω και κάτω τελεία.

Αυτό που θέλω να πω είναι ότι το αντικείμενο που ονομάζεται τίτλος (με τους συνδεδεμένους υπότιτλους κ.λπ.) μπορεί να έχει διαφορετικό χειρισμό ανάλογα με το σημείο που εμφανίζεται. Αλλιώς στο εξώφυλλο (χωρίς ενδιάμεσο σημείο στίξης, η σχέση κύριου τίτλου / υπότιτλου παρουσιάζεται με τυπογραφικά μέσα), αλλιώς στα περιεχόμενα, αλλιώς αν εμφανίζεται π.χ. και ως τίτλος ξεχωριστού κεφαλαίου μέσα στο άρθρο, αλλιώς σε βιβλιογραφική παραπομπή ή αναφορά.

 

[Earion]

Αυτός ο υπότιτλος δεν έχει σημείο στίξης να τον χωρίζει από τον κύριο τίτλο (στο εξώφυλλο). Εμείς το προσθέτουμε στη βιβλιογραφική σημείωση αυθαίρετα ή σύμφωνα με τη σελίδα κοπιράιτ, έτσι;

Καθόλου αυθαίρετα· μόλις εξήγησα το γιατί. Στη σελίδα κοπιράιτ (εννοείς τη σελίδα πίσω από τη σελίδα τίτλου, το «βέρσο», έτσι;) επαναλαμβάνεται ο πλήρης τίτλος και υπότιτλος. Αλλά δεν μας υποχρεώνει κανείς να ακολουθήσουμε (μιλώ πάντα για βιβλιογραφική εγγραφή) τις ιδιοτροπίες του εκδότη. Ακριβώς γι' αυτό το λόγο υπάρχουν τα πρότυπα, για να ενοποιούμε / τυποποιούμε του καθενός τις παραλλαγές.

 

[Zazula]

Σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει διχογνωμία: μεταξύ τίτλου και υποτίτλου παρεμβάλλεται άνω και κάτω τελεία. Δεν παίζει ρόλο το νόημα· δεν έχουμε να κάνουμε εδώ, επαναλαμβάνω, με φυσιολογικό λόγο.

Βέβαια οφείλουμε να μην ξεχνούμε ότι στις βιβλιογραφικές αναφορές ΟΛΑ τα σημεία στίξης καθεμιάς εγγραφής παίζουν πολύ συγκεκριμένα και ρητά προσδιορισμένο ρόλο.

Εν προκειμένω, στο παράδειγμα που έφερε ο Ζάζουλας από τη βάση της Biblionet διαφωνώ· ήταν λάθος του βιβλιοθηκονόμου (αν ήταν βιβλιοθηκονόμος αυτός που έκανε τη εγγραφή) να ξεκινήσει τη λέξη «πίνακες» με κεφαλαίο.

Μα, είναι άλλος τίτλος το «Πίνακες συντμήσεων», εντελώς διαφορετικός από (και ασύνδετος με / ασυσχέτιστος προς) το «Αγγλοελληνικό, ελληνοαγγλικό»!

 

[Earion]

Επιμένω, Ζάζουλα, εφόσον (το ξαναλέω, πρέπει να το ξαναπώ για να μη παρεξηγηθώ) πρόκειται για βιβλιογραφική εγγραφή.

Μάλιστα το παράδειγμα που έφερες δεν είναι το καλύτερο, γιατί τα στοιχεία για τη βιβλιογραφική εγγραφή ενός βιβλίου τα παίρνουμε αυστηρά από τη σελίδα τίτλου και όχι από το εξώφυλλο, και στο εν λόγω βιβλίο, το λέω επειδή συμβαίνει να το έχω, το «πίνακες συντμήσεων» δεν επαναλαμβάνεται! Δες εδώ πώς το καταλογογράφησε ένας πιο ευσυνείδητος βιβλιοθηκονόμος.:inno:

 

[nickel]

Πάντως, μια και το ανέφερε και ο pidyo, αν προτιμήσουμε την τελεία αντί για τo δίστιγμο, βάζουμε κεφαλαίο μετά. :)

Από την άλλη, η biblionet μού δίνει την εντύπωση ότι προτιμά το δίστιγμο στα ευρήματα (και βάζει κεφαλαίο μετά):
http://www.biblionet.gr/main.asp?pa...gh=&OrigLang=&PagesFrom=&PagesTo=&avail_stat=

 

[Earion]

Κακώς. Δεν ακολουθεί ό,τι λένε οι κανόνες καταλογογράφησης.
Έχω γίνει πολύ κακός, έ;

Και κάτι άλλο, που το ξέχασα, σχετικά με αυτά που λέει η anef: αλλιώς γίνεται η βιβλιογραφική εγγραφή για βιβλίο και αλλιώς για άρθρο σε επιστημονικό περιοδικό ή εφημερίδα. Δίνω παραδείγματα:

Βιβλίο:

Παπαδόπουλος, Μήτσος. Μωρά στη φωτιά: η κυβερνητική πολιτική για την οικογένεια στην Κίνα. Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2014.

Άρθρο:

Παπαδόπουλος, Μήτσος. «Μάνα γιατί με γέννησες: η κινηματογραφική ματιά στην Ελλάδα της μετανάστευσης». Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών 453 (Δεκ. 2014): 128-153.

 

[pidyo]

Το ερώτημα είναι τι βιβλιογραφική πρακτική εφαρμόζεται στην Ελλάδα. Καταρχήν υπάρχει καθιερωμένο πρότυπο; Η απάντηση, δυστυχώς, είναι όχι. Ο πανεπιστημιακός χώρος δεν έχει καθιερώσει τίποτε --ίσως γιατί δεν νοιώθει την ανάγκη για τυποποίηση-- και ο καθένας ακολουθεί τα πρότυπα που του αρέσουν.

Να σας πω τη δική μου γνώμη; Νομίζω ότι το σοφότερο θα είναι να υιοθετήσουμε και να εξελληνίσουμε κάποιο από τα διαδεδομένα βιβλιογραφικά πρότυπα (και εννοώ αμερικανικά, π.χ. MLA, Harvard, APA, Chicago Manual).

Πρόκειται για δύο διαφορετικά θέματα. Οι σοβαροί βιβλιοθηκονόμοι, που δουλεύουν σε σοβαρά βιβλιοθηκονομικά συστήματα, ακολουθούν πρότυπα. Απλώς είναι πρότυπα βιβλιοθηκονομικά. Είναι διαφορετικό ζήτημα πώς καταγράφουμε τις ανθρωπαναγνώσιμες () βιβλιογραφικές αναφορές. Εκεί, δεν βλέπω τον λόγο να υπάρχει ένα πρότυπο που να ακολουθούν όλοι. Το βασικό είναι να ακολουθούνται εντός μιας δημοσίευσης οι ίδιοι κανόνες, και να είναι απολύτως σαφείς για τον αναγνώστη οι συμβάσεις της βιβλιογραφικής καταγραφής. Ούτως ή άλλως, τα προγράμματα τακτοποίησης της βιβλιογραφίας (Endnote, Zotero κλπ.) απαιτούν αυστηρότατα δομημένη καταγραφή των βιβλιογραφικών δεδομένων, αλλά επιτρέπουν τεράστια ευελιξία στο τελικό αποτέλεσμα που θα διαβάσει ο αναγνώστης, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας δημιουργίας προσωπικού στιλ βιβλιογραφικών παραπομπών.

 

[Zazula]

ΚΚαι κάτι άλλο, που το ξέχασα, σχετικά με αυτά που λέει η anef: αλλιώς γίνεται η βιβλιογραφική εγγραφή για βιβλίο και αλλιώς για άρθρο σε επιστημονικό περιοδικό ή εφημερίδα. Δίνω παραδείγματα:

Βιβλίο:

Παπαδόπουλος, Μήτσος. Μωρά στη φωτιά: η κυβερνητική πολιτική για την οικογένεια στην Κίνα. Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2014.

Άρθρο:

Παπαδόπουλος, Μήτσος. «Μάνα γιατί με γέννησες: η κινηματογραφική ματιά στην Ελλάδα της μετανάστευσης». Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών 453 (Δεκ. 2014): 128-153.

Ναι, αλλά το ότι γίνεται με διαφορετικό τρόπο η εγγραφή των βιβλιογραφικών αναφορών δεν συνεπάγεται αυτόματα πως είναι αυτονόητο το εάν θα ακολουθήσει κεφαλαίο μετά την άνω και κάτω τελεία (http://eeyem.eap.gr/sites/default/files/AΡΑ_ver2.pdf):

Zimring, C.A. (2005). Cash for your Τrash: Scrap Recycling in America [eBook ersion]. Ανακτήθηκε 9 Απριλίου, 2012, από http://site.ebrary.com/lib/cgcc
Volz, B.D. (Ed.). (2000). Junior Genreflecting: A Guide to Good Reads and Series Fiction for Children. Englewood CO: Libraries Unlimited. Doi: 10.1036/0071393724
Cengel, Y.A. & Boles, M.A. (1994). Thermodynamics: an engineering approach. London: McGraw Hill.
Φιλίππου, Η. (2002). Διδάσκοντας µε τη βοήθεια των υπολογιστών: Μία µελέτη περίπτωσης. Computers & Education, Vol 11 (No 2), 343-364.​

 

[Earion]

Ε, καλά, φίλοι μου, συμφωνούμε ότι διαφωνούμε.

Πιδύε, ασφαλώς και το πρώτο ζητούμενο είναι να ακολουθούνται οι ίδιοι κανόνες σε μια δημοσίευση· η συνέπεια πάνω απ' όλα. Δεν είπε κανείς να παίρνουμε κεφάλια άμα γίνει κάποιο λάθος, και ερράρε ουμάνουμ εστ, αλλά από εκεί μέχρι τη δυνατότητα δημιουργίας προσωπικού στιλ βιβλιογραφικών παραπομπών! Αυτό είναι από τα άγραφα! Τι να πω, χαζοί είναι στην Εσπερία που από τις αρχές του εικοστού αιώνα αποφάσισαν να καθήσουν κάτω και να συμφωνήσουν σε ένα μοντέλο τυποποίησης; Για διευκόλυνση δεν το έκαναν;