Μεταφοροφοβία και εισαγωγικομανία

[nickel]

Το πρόβλημα, για να το περιγράψω με δύο λόγια, είναι ότι πολλοί βάζουν εισαγωγικά σε μια μεταφορική χρήση, η οποία είναι όμως παγιωμένη και δεν χρειάζεται εισαγωγικά. Για παράδειγμα, όταν το λεξικό (το ΛΝΕΓ εν προκειμένω) γράφει, στο λήμμα φάκα, πιάνομαι / πέφτω στη φάκα, δεν του φοράει εισαγωγικά. Ξέρουμε όλοι ότι δεν υπάρχει εκεί γνήσια ποντικοπαγίδα και δεν θέλουμε τη βοήθεια των εισαγωγικών. Αν τώρα προσθέσει κάποιος τα εισαγωγικά καταχρηστικά, δικαιούται ο αναγνώστης να πιστέψει ότι τα εισαγωγικά έχουν εκεί την άλλη τους χρήση, την ειρωνική. Ιδιαίτερα στο πρώτο παράδειγμα («Πόλεμος» κατά της φοροδιαφυγής) είναι φανερό ότι κάποιος τα έβαλε ως εκ περισσού αλλά δικαιούσαι να τα διαβάσεις ως εκ Περισσού (ως μέλος του ΚΚΕ που πιστεύει ότι δεν θα γίνει τίποτα κατά της φοροδιαφυγής).
:)

 

[drsiebenmal]

Η επόμενη πίστα

Αφού μελετήσαμε τη χρήση των εισαγωγικών και την επιλεκτική ακλισία, ας περάσουμε στην επόμενη πίστα, Η σωστή χρήση των εισαγωγικών για την προώθηση της επιλεκτικής ακλισίας:

Ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του νέου Προέδρου του ΠΑΣΟΚ Ευ. Βενιζέλου, ο Πάρις Κουκουλόπουλος μιλώντας στον Real fm 97.8 σχολίασε με δεικτικό τρόπο την κίνηση των δύο πρώην υπουργών να ιδρύσουν νέο κόμμα. «Προκαλεί τη νοημοσύνη μου η κίνησή τους, είναι άρνηση ανάληψης ευθυνών». Ο κ. Κουκουλόπουλος χαρακτήρισε την Λούκα Κατσέλη «αρχιτέκτων του "λεφτά υπάρχουν"», ενώ τον Χάρη Καστανίδη «αρχιτέκτων του δημοψηφίσματος». (Real.gr)​

Αν θέλουμε να μεταφέρουμε κάποιες φράσεις κατά λέξη, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχει κλιτικό σύστημα. Έτσι, είτε θα πούμε (όπως εδώ) χαρακτήρισε την Λ.Κ. «αρχιτεκτόνισσα του "λεφτά υπάρχουν"» και τον Χ. Κ. «αρχιτέκτονα του δημοψηφίσματος», είτε θα αλλάξουμε τη σύνταξη, αποφεύγοντας το "χαρακτήρισε" για να έχουμε τους χαρακτηρισμούς στην ονομαστική: Ο κ. Κ. είπε ότι η Λ.Κ. είναι η αρχιτεκτόνισσα και ο Χ.Κ. ο αρχιτέκτονας.

Παρεμπ. 1. Εδώ και πολλά πολλά χρόνια έχουμε: ο αρχιτέκτονας και η αρχιτεκτόνισσα --εκείνο το "αρχιτέκτων" το είπε άραγε verbatim ο κ.Π.Κ.;
Παρεμπ. 2. Ελπίζω εκείνο το δεικτικό τρόπο να είναι πρόβλημα κάποιου αυτόματου διορθωτή. Το εναλλακτικό ενδεχόμενο είναι η εσφαλμένη παρετυμολόγηση (πού να ξέρεις τώρα το δηκτικός από το δήγμα, δηλαδή δαγκωνιά) και κατανόηση της έννοιας (ότι δηλαδή ο κ.Κ. τους «έδειξε» και όχι, όπως είναι σωστό, ότι τους «δάγκωσε» με τους χαρακτηρισμούς του).

 

[Elsa]

Εισαγωγικολατρεία!
Ανακοίνωση του Προέδρου του ΤΣΜΕΔΕ

 

[drsiebenmal]

Εμ, τελείωσαν τα μαύρα, τα πλάγια και οι υπογραμμίσεις, πώς αλλιώς να δείξει την έμφαση; Με φατσούλες;

(Αυτό το «να αιτήστε»... ).

 

[bernardina]

Γι αυτό σας καλούμε να σταθείτε δίπλα του - ειδικά - στη «αρχική» μεταβατική του λειτουργία,
αναγνωρίζοντας ότι το Ταμείο μας «στέλνει ένα μικρό μήνυμα αισιοδοξίας για το αύριο» στην δύσκολη
αυτή περίοδο.

Στη; «αρχική» ; :blink::blink:
Και τελικά στέλνει ή δεν στέλνει μήνυμα αισιοδοξίας;

 

[Alexandra]

Τίτλος από το δελτίο του ΑΝΤ1:

"Πέρασε" την Εθνική Οδό η πυρκαγιά.

Δηλαδή; Την πέρασε ή δεν την πέρασε;

 

[drsiebenmal]

Συγχαρητήρια!

Επιτέλους, σωστή χρήση των εισαγωγικών:

Στον «αέρα» το ελληνόφωνο Euronews

 

[nickel]

Πάντως στο χτεσινό δελτίο του Mega είδα τα εισαγωγικά να μπαίνουν σε γνωστό ιδιωματισμό, που όμως χρησιμοποιούνταν κυριολεκτικά:
«Βγήκε από τα ρούχα του» για φιλανθρωπικό σκοπό

(Μπερδεύτηκα πολύ, αλλά δεν «βγήκα από τα ρούχα μου».)


To support Ellen's efforts to raise money for breast cancer research, Liam Neeson put on quite a show, by taking off most of his clothes!
http://www.youtube.com/watch?v=ibFpkUHvcYk

 

[daeman]

Συγχαρητήρια!

Επιτέλους, σωστή χρήση των εισαγωγικών:

Στον «αέρα» το ελληνόφωνο Euronews

Μπράβο, αυτά που λέγαμε κι εκεί: Στον αέρα.

 

[bernardina]

Νομίζω ότι τα εισαγωγικά που εμφανίζονται στο 04:50 κερδίζουν επάξια το χρυσό μετάλλιο της εισαγωγικομανίας. Κουλά εισαγωγικά έχω δει πολλά --στο ίδιο το όνομα του ανθρώπου, ποτέ!
http://www.ert.gr/webtv/net/item/11475-Deltio-Eidhsewn-06-03-2013#.UT9ygtZGjN8

Ευτυχώς κάποιος το πήρε χαμπάρι και το διόρθωσε μετά.

 

[pidyo]

«Έφυγε» για Αθήνα ο Στεφανάκος
Για την Αθήνα αναχώρησε εσπευσμένα ο τερματοφύλακας του Παναιτωλικού Μανώλης Στεφανάκος για να βρεθεί στο πλευρό του αδερφού του που νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση.

Δεν του φτάνει το άγχος του για τον αδερφό του τον κακομοίρη, τον «έφυγαν» και τον ίδιον με τα εισαγωγικά τους.

 

[Alexandra]

Από το in.gr:

Χειροβομβίδα βρέθηκε δίπλα στις γραμμές του ΗΣΑΠ στον «Άγιο Νικόλαο»
Χειροβομβίδα εντοπίστηκε λίγο μετά τις 8 το απόγευμα της Τρίτης μέσα σε φρεάτιο κάτω από την αποβάθρα του σταθμού του ΗΣΑΠ «Άγιος Νικόλαος», δίπλα στις γραμμές του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου.

Ακόμα κι αν θέλαμε να του δώσουμε το ελαφρυντικό ότι έβαλε τα εισαγωγικά στον τίτλο επειδή έλειπε η λέξη σταθμός μπροστά από τον Άγιο Νικόλαο, στο κείμενο υπάρχει ολόκληρος σταθμός του ΗΣΑΠ μπροστά, αλλά παρόλα αυτά το βάζει σε εισαγωγικά.

Ας φανταστούμε τώρα την είδηση για άλλους σταθμούς:

Χειροβομβίδα βρέθηκε δίπλα στις γραμμές του ΗΣΑΠ στην «Ομόνοια».
Χειροβομβίδα βρέθηκε δίπλα στις γραμμές του ΗΣΑΠ στο «Μοναστηράκι».
Χειροβομβίδα βρέθηκε δίπλα στις γραμμές του ΗΣΑΠ στον «Ταύρο».
Χειροβομβίδα βρέθηκε δίπλα στις γραμμές του ΟΣΕ στο «Λιανοκλάδι».
Χειροβομβίδα βρέθηκε δίπλα στα λεωφορεία του ΚΤΕΛ στον «Κηφισό».

Μάλλον τους το διδάσκουν στις σχολές δημοσιογραφίας, δεν εξηγείται αλλιώς.

 

[nickel]

Καλημέρα. Δες την εξής διαφορά:

Χειροβομβίδα βρέθηκε δίπλα στις γραμμές του ΗΣΑΠ στον «Άγιο Νικόλαο»
κάτω από την αποβάθρα του σταθμού του ΗΣΑΠ «Άγιος Νικόλαος»

Στην πρώτη περίπτωση, όπου είναι ένας απλός γεωγραφικός προσδιορισμός και μοιάζει με όλα τα παραδείγματά σου με τις προθέσεις, τα εισαγωγικά είναι εντελώς κακοβαλμένα. Είναι βέβαιο ωστόσο ότι χωρίς εισαγωγικά περιγράφουμε τις περιοχές, όχι τους σταθμούς. Δεν είναι, από την άλλη, λάθος να γράψουμε:
Θα συναντηθούμε στην «Ειρήνη».

Στη δεύτερη περίπτωση επίσης δεν με ενοχλούν αφού είναι σαφώς το όνομα του σταθμού.

 

[Alexandra]

Και γιατί η μούμια να είναι σε εισαγωγικά εδώ; Δεν είναι μούμια με όλη τη σημασία της λέξης; Από το in.gr.

Αγόρι στη Γερμανία ανακάλυψε «μούμια» στην σοφίτα της γιαγιάς

Η σαρκοφάγος που ανακάλυψε ο δεκάχρονος Αλεξάντερ στη σοφίτα του σπιτιού του στη Γερμανία

---

Βερολίνο, Γερμανία
Ένα δεκάχρονο αγόρι στη Γερμανία έπαιζε στη σοφίτα της γιαγιάς του, όταν ήρθε αντιμέτωπος με ένα θέαμα βγαλμένο από ταινία τρόμου: μία «μούμια» μέσα σε μία σαρκοφάγο. Η «μούμια» ήταν κρυμμένη σε κάποια γωνιά της σοφίτας και βρισκόταν μέσα στη σαρκοφάγο, η οποία ήταν στολισμένη με ιερογλυφικά.

 

[nickel]

Τα εισαγωγικά προέρχονται από την αγγλική είδηση:

German boy finds 'a mummy' in grandmother's attic
http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-23553074

Διαβάζοντας το παρακάτω ή το αγγλικό αντίστοιχο, αντιλαμβανόμαστε ότι η μούμια με εισαγωγικά είναι η μούμια που δεν είναι αυθεντική, δηλαδή από την αρχαία Αίγυπτο, άρα κάθε άλλη μούμια από ταρίχευση σε άλλο μέρος και άλλη εποχή πρέπει να κυκλοφορεί με τη συνοδεία εισαγωγικών!

Ο κ. Κέτλερ δήλωσε ότι δεν έχει αμφιβολία πως η σαρκοφάγος, η νεκρική μάσκα και ένα δοχείο που βρέθηκε στη σοφίτα -στο οποίο φυλάσσονταν τα όργανα που είχαν αφαιρεθεί- είναι αντίγραφα.
Ωστόσο, πιστεύει ότι η μούμια μπορεί να είναι αληθινή.
Ο πατέρας του οδοντιάτρου είχε ταξιδέψει στη Βόρειο Αφρική τη δεκαετία του 1950. Τότε, σύμφωνα με δηλώσεις του Κέτλερ σε τοπική εφημερίδα, βρισκόταν ακόμα σε εξέλιξη εμπόριο για αυθεντικές μούμιες.

Απορώ πώς η σαρκοφάγος και η νεκρική μάσκα, οι οποίες είναι βέβαιο ότι είναι αντίγραφα, δεν έχουν γίνει «σαρκοφάγος» και «νεκρική μάσκα». Η μούμια πάντως, από τη στιγμή που η είδηση ανέφερε ότι «μπορεί να είναι αληθινή», έχασε τα εισαγωγικά της...
:)

 

[Alexandra]

Άρα ένας ζωγραφικός πίνακας που είναι αντίγραφο είναι "πίνακας". :)

 

[SBE]

Δεν κατάλαβα γιατί το θέαμα είναι "βγαλμένο από ταινία τρόμου". Σε λίγο θα πουν και τα αρχαιολογικά ντοκυμανταίρ ταινίες τρόμου (βεβαίως με τη μουσκή και τα εφφέ που βάζουν όποτε δείχνουν μούμιες, πάνε γυρέυοντας).

 

[Hellegennes]

Δεν κατάλαβα γιατί το θέαμα είναι "βγαλμένο από ταινία τρόμου". Σε λίγο θα πουν και τα αρχαιολογικά ντοκυμανταίρ ταινίες τρόμου (βεβαίως με τη μουσκή και τα εφφέ που βάζουν όποτε δείχνουν μούμιες, πάνε γυρέυοντας).

Ας ήσουν 10 χρονών να παίζεις στην σοφίτα και ξαφνικά να αντιληφθείς ότι υπάρχει μια μούμια εκεί μέσα και θα 'σου λεγα εγώ αν ήταν βγαλμένο από ταινία τρόμου ή όχι.

Τα εισαγωγικά προέρχονται από την αγγλική είδηση:

German boy finds 'a mummy' in grandmother's attic

Μήπως ο τίτλος του πρωτότυπου έχει το mummy σε εισαγωγικά γιατί είναι δίπλα στο grandmother;

 

[drsiebenmal]

Μια ιδιάζουσα χρήση εισαγωγικών είναι η συμβολή της Λώρης Κέζα στα «βλαχοδημαρχικά»:[...] Γιατί αν περιγράφει ως «βλαχοδήμαρχους» τους αιρετούς, θεωρεί δεδομένο ότι ψηφίστηκαν από κλαρινογαμπρούς.[...] Στο ίδιο άρθρο, με εισαγωγικά οι χαρακτηρισμοί «άπλυτοι» και «μαλλί αερόστατο».

Όχι όμως οι κλαρινογαμπροί, μια λέξη με αβέβαιη ακόμη ερμηνεία. (Εκτός αν υπάρχει κάπου με σαφήνεια και δεν μπόρεσα να την εντοπίσω...)

 

[Hellegennes]

Υποθέτω ότι οι κλαρινογαμπροί είναι αυτοί που στους γάμους τους παίζουν κλαρίνα, ίδιον του βλάχου ή γενικά του χωριάτη. Αν με τα εισαγωγικά στον βλαχοδήμαρχο ήθελε να μας πει ότι δεν εννοεί κάποιον δήμαρχο Βλάχο, αρκούσε νομίζω το πεζό πρώτο γράμμα. Το μαλλί αερόστατο είναι φανερότατη μεταφορά, άρα τα εισαγωγικά είναι εξίσου άχρηστα και το άπλυτοι είναι μεταφορικό στο περίπου, δεδομένου του πώς χρησιμοποιήθηκε ιστορικά αυτός ο χαρακτηρισμός.