Lament for a dying language

[sarant]

Πιθανώς το θέμα είναι οφτόπικ εδώ, αλλά πού πρέπει να πάει;

Ο θρήνος του γλωσσαμύντορα θα λέγαμε, αλλά είναι πολύ ωραίο ποίημα του Ogden Nash.

Lament for a Dying Language
Coin brassy words at will, debase the coinage;
we're in an if-you-cannot-lick-them-join age;
A slovenliness provides its own excuse age,
where usage overnight condones misusage;
Farewell, farewell to my beloved language,
once English, now a vile orangutanguage."

Θίγει θέματα που τα έχουμε συζητήσει πολλές φορες, έτσι;

Τώρα, το ποίημα αυτό παρατίθεται στο βιβλίο "Γιατί αλλάζει η γλώσσα;" του Jean Aitchison, ελληνική μετάφραση Ν.Βέργης, εκδ. Πατάκη. Θα μου πεις, τέτοιο βιβλίο το πήρες μεταφρασμένο; Δώρο μου το κάνανε.

Δεν έχω απαίτηση από ποιητική μετάφραση, ίσως, δεν έχω απαίτηση να κρατηθεί η ρίμα, έχω απαίτηση όμως να κρατηθεί το νόημα.

Κρατιέται; Οι μαύροι χαρακτήρες, δικοί μου. Τα μαύρα χάλια, αλλουνού.

Κόψε κατά βούληση χάλκινες λέξεις, υποτίμησε το νόμισμα.
Είμαστε στην εποχή του αν-δεν-μπορείς-να-τους-"φας"-πήγαινε-μαζί-τους
στην εποχή που η νωθρότητα δικαιολογεί τον εαυτό της,
όπου η χρήση όλη τη νύχτα παραβλέπει την κατάχρηση.
Αντίο, αντίο, πολυαγαπημένη μου γλώσσα,
κάποτε αγγλική, τώρα άθλια γλώσσα ουραγκοτάγκου.

Έχω την εντύπωση πως slovenliness είναι η τσαπατσουλιά, πως το "ολη τη νύχτα" σχεδόν αντιστρέφει το νόημα, και το "άθλια γλώσσα ουραγκοτάγκου" εγώ θα το έλεγα "άθλια ουραγκοταγκικά" ή κάτι ανάλογο πάντως μονολεκτικό.

 

[psifio]

Coinage σ' αυτά τα συμφραζόμενα είναι η λεξιπλασία, κάνω λάθος;

 

[nickel]

Εν γνώσει των συνεπειών κ.λπ., μια πρόχειρη και θρασύτατη απόπειρα παράφρασης με ρίμα:

Ρίξτε στην αγορά κίβδηλες λέξεις, του νομίσματος υποτιμητές·
ζούμε στην εποχή τού «στοιχίσου με τους νικητές»,
στην εποχή που αυτοδικαιώνεται η τσαπατσουλιά
και η χρήση αναδέχεται το λάθος με μια μονοκοντυλιά.
Αντίο, αντίο, γλώσσα μου μονάκριβη, μοναδική,
κάποτε αγγλική, τώρα άθλια παπαγαλική.​

Θα μπορούσε να είναι:
Αντίο, αντίο, πολυαγαπημένη μου γλώσσα,
κάποτε αγγλική, τώρα άθλια ουραγκοταγκογλώσσα.
Αλλά αποφάσισα να κάνω δικό μου παιχνίδι.

 

[anef]

Απλώς να διορθώσω ότι είναι η Jane Aitchison.
Πάντως, είναι κρίμα να υπάρχουν τέτοιες παρανοήσεις σε βιβλίο για τη γλώσσα.
Εγώ πολλά τέτοια βιβλία τα παίρνω μεταφρασμένα στα ελληνικά, γιατί θέλω να έχω την ελληνική ορολογία.
Μερικές φορές όμως πραγματικά έχω μετανιώσει. Σε ένα βιβλίο που διάβαζα πέρυσι, για τη μετάφραση αυτή τη φορά, τα 'maxims' του Γκράις είχαν μεταφραστεί 'αποφθέματα' (αντί για 'αξιώματα' ή 'αρχές').

 

[sarant]

Oοπς! δίκιο έχεις, είναι η, αλλά είναι Jean.

 

[anef]

Σωστά, στο μυαλό μου την έχω καταγράψει λάθος ως Τζέιν, ενώ το επίθετό της το έχω αποθηκεύσει οπτικά, πώς στο καλό προφέρεται;

 

[Tipoukeitos]

Εξαιρετική η μετάφραση του nickel! Αποκαλύπτομαι, που λέγανε κάποτε.

 

[sarant]

Και να σκεφτείς πως έγινε και πρόχειρα -και πως είναι και σωστή νοηματικά.

 

[nickel]

...και πως είναι και σωστή νοηματικά.

Η αλήθεια είναι πως ήθελα να χώσω ένα «εν μια νυκτί» (δεν μου έδενε με τίποτα), ένα «από τη μια μέρα στην άλλη» (πολλά γράμματα, πολλά), οπότε δίπλα στην τσαπατσουλιά βόλεψε η μονοκοντυλιά, για να μη σου πω ότι μ' αρέσει και περισσότερο. Αλλά τι τραβάνε κι αυτοί οι ποιητές με τη ρίμα! Και καλά ο που το γράφει — τραβάει η ρίμα από τη μια, το νόημα από την άλλη, τρεις το λάδι, τρεις το ξίδι, έξι το λαδόξιδο, κάπου θα του κάτσει. Ο που το μεταφράζει τι φταίει να πρέπει να τα κάνει όλα με το μέτρο (το άλλο μέτρο). Τέλος πάντων, ήθελα να δείξω ότι, αν εγώ το έκανα στο πόδι, ο άλλος το έκανε και με τα δυο πόδια στον αέρα.

 

[Philip]

Σωστά, στο μυαλό μου την έχω καταγράψει λάθος ως Τζέιν, ενώ το επίθετό της το έχω αποθηκεύσει οπτικά, πώς στο καλό προφέρεται;

Έιτσισαν (roughly)

 

[drsiebenmal]

Σχετικό: Δυο ποιήματα για τη γλώσσα, στον σημερινό Σαραντάκο