—Τους έσκισε ο «σοφός» Ντούντα με τα πιτσιρίκια του, γιατρέ. Του πήρε την ταυτότητα του Ισπανού προπονητή.
Ο φίλος μου, ο κυρ-Στέλιος, με το ζόρι κρατιόταν να μην πανηγυρίσει ουρλιάζοντας από το τηλέφωνο. Το αουτσάιντερ του ημιτελικού της ευρωλίγκας, ο μπασκετικός Ολυμπιακός μόλις είχε αποκλείσει το φαβορί, την Μπαρτσελόνα, και είχε κερδίσει το εισιτήριο για τον τελικό. Το κοουτσάρισμα του Σέρβου προπονητή, του Ντούσαν «Ντούντα» Ίβκοβιτς ήταν υποδειγματικό και η νεανική ομάδα του είχε κερδίσει πειστικά. Μέσα μου πανηγύριζα εξίσου εκκωφαντικά, αλλά προσπάθησα να το παίξω ψύχραιμος και υπεράνω.
—Καταλανός είναι ο Πασκουάλ, κυρ-Στέλιο, πήγα να ηρεμήσω τη συζήτηση.
—Δεν μας παρατάς βρε ξενέρωτε, με έκοψε. Αφού πας γυρεύοντας, πάρε άσκηση για αύριο: Να μου γράψεις στη Λεξιλογία για τη φράση «Του πήρε την ταυτότητα». Και αν σηκώσουμε και την κούπα την Κυριακή, στο λέω από τώρα, θα μου γράψεις για την «υπερκούπωση».
—Εντάξει, εντάξει. Θα το κοιτάξω. Καλό βράδυ, κυρ-Στέλιο.
Πρωί πρωί άρχισα λοιπόν την έρευνα, όπως είχα υποσχεθεί στον φίλο μου. Στο διαδίκτυο, οι ταυτότητες που είχε μαζέψει ο Ίβκοβιτς είχαν πολλαπλασιαστεί:
Ο Ντούσαν Ίβκοβιτς πήρε την ταυτότητα του Πασκουάλ, κυριαρχώντας πλήρως στην προπονητική σκακιέρα, γράφει ο ένας, και ένα σωρό πράγματα ακόμη γράφει ο άλλος: ...τον "κλείδωσε", του πήρε την ταυτότητα, το διαβατήριο και ό,τι άλλο είχε μαζί του ο Ισπανός προπονητής (που σιγά μην ήξερε ότι ο Πασκουάλ είναι Καταλανός.)
Αφού βεβαιώθηκα για το αναμενόμενο (το είχε κοιτάξει άλλωστε ο κυρ Στέλιος), δηλαδή ότι η φράση δεν περιλαμβάνεται σε κανένα από τα βασικά λεξικά που διαθέτω, το επόμενο βήμα ήταν η αναζήτηση στο διαδίκτυο. Δυστυχώς, ο γκούγκλης μπορεί να παραμένει φίλος μας, αλλά εδώ δεν έδειξε ιδιαίτερα χρήσιμος, καθώς η κατευθείαν αναζήτηση δεν έδωσε ουσιαστικά ευρήματα. Η φράση χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά στην αθλητική ορολογία και εμφανίζεται πολύ αραιά και σε άλλους χώρους, κυρίως για να δώσει μια μεταφορική εικόνα από τον αθλητισμό, π.χ.:
Kαι απ'ό,τι βλέπω στο site της AGB όλη την εβδομάδα είναι σταθερά και με διαφορά πάνω από την βέρα. Τους έσβησε ο Φωσκολος, τους πήρε την ταυτότητα. (24-10-2004, διαδικτυακή συζήτηση για τη "Λάμψη")
Η Έλλη Στάη πήρε την ταυτότητα του Πάνου Καμμένου (20-3-2012, τίτλος σε ιστολόγιο)
Η Έλλη Στάη πήρε την ταυτότητα του Πάνου Καμμένου (20-3-2012, τίτλος σε ιστολόγιο)
Πιο ενδιαφέρον είναι ένα δευτερεύον εύρημα από τον γκούγκλη, η χρονική αναζήτηση: Εδώ διαπιστώνεται εύκολα ότι τα ευρήματα προέρχονται κυρίως από τα τελευταία χρόνια. Πριν από το 2007 μετριούνται με τα δάχτυλα των χεριών, το πιο παλιό εύρημα είναι από το 2002:
[...] η ΑΕΚ ευτύχησε να έχει στον πάγκο της τον Dragan Sakota που πολύ απλά πήρε την ταυτότητα του υπερτιμημένου Subodic και έφτασε ΠΑΝΑΞΙΑ στην κατάκτηση του πρωταθλήματος
Ο γκούγκλης μου έδωσε όμως και την έμπνευση για το πώς να συνεχίσω, καθώς με οδήγησε σε αυτόν εδώ τον ιστότοπο, όπου η φράση είναι ταξινομημένη στις «φράσεις υπεροχής». Φράσεις όπως: Του ‘βαλε τα γυαλιά, Πάτησε πόδι, Τον έκανε σκόνη, Τον έφαγε λάχανο, Τον κόλλησε στον τοίχο και πολλές άλλες.
Εδώ υπάρχουν επίσης, εκτός από το παίρνω την ταυτότητα, άλλες δυο ενδεικτικές φράσεις όπου πρωταγωνιστεί το ρήμα παίρνω: του πήρε τον αέρα και του πήρε τα σώβρακα. Με τις τρεις αυτές φράσεις μπορούμε να δώσουμε ένα σύντομο αθλητικό αφήγημα για την εξέλιξη ενός αγώνα:
(α) Στην αρχή, με τις πρώτες αψιμαχίες στον αγωνιστικό χώρο, οι αθλητές παίρνουν τον αέρα των αντιπάλων, τους δίνουν να καταλάβουν εξαρχής ότι στον συγκεκριμένο αγώνα δεν θα περάσουν καλά
(β) Καθώς προχωράει ο αγώνας, ο προπονητής αποδεικνύει και αυτός την ανωτερότητά του και με τους εξαιρετικούς στρατηγικούς και τακτικούς ελιγμούς του, παίρνει την ταυτότητα του αντίπαλου προπονητή
(γ) Στο τέλος, αν η νίκη δεν είναι απλή αλλά σαρωτική, παίρνεις και τα σώβρακα των αντιπάλων
Αν η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται συστηματικά, παίρνεις μόνιμα τον αέρα των αντιπάλων, οπότε τα βήματα (α) και (β) δεν χρειάζεται να επιβεβαιώνονται στον αγωνιστικό χώρο και ζητούμενο μένει πια μόνο το (γ).
Από τις τρεις αυτές φράσεις, η πρώτη και η τρίτη βρίσκονται ήδη στα λεξικά: Το ΛΚΝ δίνει: παίρνω τον αέρα κάποιου, του επιβάλλομαι και τους πήραμε και τα σωβρακάκια / τα σώβρακα, τους νικήσαμε με πολύ μεγάλη διαφορά.
Κτγμ λοιπόν, υπήρχε ένα κενό για τις ανάγκες της αθλητικής δημοσιογραφίας ανάμεσα στην εντελώς θεωρητική ακόμη υπεροχή και στη σαρωτική νίκη, και αυτό ήρθε να το καλύψει (σχετικά πρόσφατα, ίσως και σε συνδυασμό με έναν καθωσπρεπισμό) αυτή η αφαίρεση της ταυτότητας (με την καθόλου ασήμαντη συμπαραδήλωση της επιβολής στην προσωπικότητα του αντιπάλου).
Θα υπέθετα (επηρεασμένος και από το πρώτο εύρημα) ότι η ανάγκη αυτή ξεκίνησε από το μπάσκετ (όπου η συμμετοχή του προπονητή στην ενεργή εξέλιξη των αγώνων είναι πολύ σημαντική). Ίσως κάποιοι από τους λεγόμενους «μπασκετικούς» χρησιμοποίησαν πρώτα τη φράση σε μεταδόσεις στην εποχή της μεγάλης τηλεοπτικής άνθισης του μπάσκετ και κάποια στιγμή, άρχισαν να τη χρησιμοποιούν και στα γραπτά τους. Αν έχω δίκιο, η φράση ίσως πρωτογράφτηκε στα μπασκετικά της Ελευθεροτυπίας, την περίοδο 1985-1995, από κάποιους αρθρογράφους όπως οι Συρίγος, Σκουντής, Παπαδογιάννης, αλλά δεν μπορώ να το τεκμηριώσω. Ίσως βοηθήσει η συλλογική σοφία του Διαδικτύου.
Παρεμπιπτόντως στα αθλητικά κείμενα συναντάμε και την παρεμφερή φράση με το πορτοφόλι (που όμως δεν είναι εξίσου διαδεδομένη, ίσως εξαιτίας της βιαιότητάς της):
Τι κι αν η Ρούμπιν, λοιπόν, έδειξε να το περιμένει και επιχείρησε να το πάει και στην κόντρα (ο Παπαδόπουλος πήρε το πορτοφόλι του Μάρτινς σε μια τέτοια).
Στο Χαριλάου όλοι λέγατε ότι ο Νιόπλιας πήρε το πορτοφόλι του Κούπερ ενώ στην πραγματικότητα συνέβη το αντίθετο.
(από αθλητικές ιστοσελίδες)
Στο Χαριλάου όλοι λέγατε ότι ο Νιόπλιας πήρε το πορτοφόλι του Κούπερ ενώ στην πραγματικότητα συνέβη το αντίθετο.
(από αθλητικές ιστοσελίδες)
Last edited:
). Καθόλου δεν αποκλείω επίσης να υπήρχε αυτή η φράση στο συλλογικό υποσυνείδητο και να επανήλθε μεταλλαγμένη και, φυσικά, δεν αμφισβητώ καθόλου την επιρροή των διαφόρων κρίσεων (κ.λπ. χρήσεων) ταυτότητας. Δεν θα έπρεπε τότε όμως να υπάρχουν περισσότερες αναφορές της φράσης "του πήρα/του πήρε την ταυτότητα" στο νέτι --και κυρίως, με χρονικά πιο ομοιόμορφη κατανομή;
