Θα ήθελα να πω δυο πράγματα που είδα να επαναλαμβάνονται σ' αυτό το νήμα και τα βλέπω να επαναλαμβάνονται σε κάθε τέτοια συζήτηση, όπου κι αν γίνεται.
Πρώτ' απ' όλα, η ψηφιακή αντιγραφή υλικού και η κλοπή δεν είναι το ίδιο πράγμα· δεν είναι καν παρόμοιο πράγμα. Είναι σαν να λέμε ότι η κλοπή και ο εμπρησμός είναι το ίδιο ή κάτι παραπλήσιο. Βλέπω να έχουν ειπωθεί τα γνωστά
δεν θα έκλεβες γαριδάκι, τσάντα, αυτοκίνητο, ταχύπλοο σκάφος. Ο κοινός συντελεστής πειρατείας-κλοπής, είναι ότι ο τελικός αποδέκτης απολαμβάνει κάτι χωρίς να έχει πληρώσει γι' αυτό είτε αυτό το αγαθό ήταν προς πώληση (από κατάστημα) είτε όχι (προσωπική ιδιοκτησία). Όμως όλο το υπόλοιπο είναι διαφορετικό. Με την κλοπή, ο ιδιοκτήτης στερείται το υλικό. Αν κλέψω ένα αυτοκίνητο, αφαιρώ το αυτοκίνητο από τον νόμιμο ιδιοκτήτη. Αν κλέψω ένα γλειφιτζούρι, στερώ από τον ψιλικατζή την δυνατότητα να το πουλήσει είτε το αγόρασε είτε ήταν δώρο από τον προμηθευτή. Με την αντιγραφή όμως, δεν στερείς από κανέναν ούτε το αρχικό υλικό ούτε την δυνατότητα να το πουλήσει. Απλά αρνείσαι να πληρώσεις γι' αυτό· ωστόσο το απολαμβάνεις.
Φυσικά, θα πει κάποιος, χάνεται ο δυνητικός αγοραστής. Όμως
η συντριπτική πλειοψηφία των πειρατών δεν είναι δυνητικοί αγοραστές. Προσωπικά παραδέχομαι ότι έχω κατεβάσει πολύ υλικό, παρανόμως. Ωστόσο είναι υλικό για το οποίο δεν θα πλήρωνα, αν δεν είχα την δυνατότητα να το κατεβάσω. Το υλικό που με ενδιαφέρει αρκετά ώστε να δαπανήσω χρήματα γι' αυτό, από το φυσικώς πεπερασμένο μπάτζετ μου, το αγοράζω. Κι αυτό κάνουν οι περισσότεροι· κατεβάζουν πράγματα που τους ενδιαφέρουν, αλλά όχι αρκετά για να πληρώσουν γι' αυτά και πληρώνουν γι' αυτά που τους ενδιαφέρουν περισσότερο. Με λίγα λόγια, ο ιδιοκτήτης δεν χάνει το αντίγραφό του, δεν χάνει δυνητικό αγοραστή και ο πειρατής κερδίζει κάτι που δεν είχε. Στην πραγματικότητα όλοι κερδίζουν, γιατί η πραγματικότητα περιλαμβάνει και την διαφήμιση. Π.χ. έχω όλα τα CD του
Mike Oldfield, τον οποίο γνώρισα μέσα από κατεβασμένα τραγούδια. Κατέβασα ένα άλμπουμ του, όταν ακόμα δεν τον ήξερα, και σήμερα έχω 25 CD του. Ακόμη όμως και χωρίς αυτήν την προϋπόθεση, κανείς δεν χάνει και τουλάχιστον ένας κερδίζει. Άρα, άσχετα με την διαφήμιση, η ζυγαριά κλίνει πάλι θετικά.
Ναι, υπάρχει ένας αριθμός ατόμων που αν δεν είχε την δυνατότητα, θα πλήρωνε, αλλά αυτός ο αριθμός είναι πολύ μικρός. Είδα κάπου να αναφέρεται το
In Rainbow των
Radiohead, που αρχικά ήταν σε διάθεση
pay what you want. Πέραν της διαφήμισης, που έκανε το άλμπουμ τους ένα από τα πιο επιτυχημένα σε πωλήσεις (
3 εκ. αντίτυπα), το 60% επέλεξε να πληρώσει (είχαν την δυνατότητα να μην πληρώσουν τίποτα).
Το μέσο ποσό πληρωμής, ήταν 6 δολλάρια. Καθόλου μα καθόλου άσχημα.
Ένα άλλο παράδειγμα
pay what you want είναι το
World of Goo, ένα βιντεοπαιχνίδι που, σύμφωνα με
τουλάχιστον μία πηγή, έπεσε θύμα βαριάς πειρατείας (το 90% των χρηστών του, το κατέβασε παράνομα). Αποφάσισαν να πειραματιστούν, λοιπόν, και για μερικές εβδομάδες το έριξαν σε σύστημα
pay what you want. Λόγω του ότι η κίνηση ελεγχόταν μέσω Paypal, δεν υπήρχε δυνατότητα να μην δοθεί τίποτα, αλλά το ελάχιστο πόσο είναι ένα λεπτό του δολλαρίου. Το αποτέλεσμα; περίπου
57.000 χρήστες κατέβασαν το παιχνίδι, πληρώνοντας μέσο όρο 2,3 δολλάρια (3,3, αν αφαιρέσουμε αυτούς που πλήρωσαν μόνο ένα λεπτό -ουσιαστικά τους πειρατές). Η εταιρεία έβγαλε 131.712 δολλάρια, δηλαδή 15.6% παραπάνω από όσο όταν είχαν καθορισμένη τιμή (20 δολλάρια), για τον ίδιο αριθμό χρηστών (20 χ 56.991 χ 0,1 = 113.982). Αν το άφηναν περισσότερο καιρό, το ποσοστό θα ανέβαινε, γιατί θα γινόταν ευρύτερη γνωστή η κίνηση και θα προσέλκυε περισσότερους χρήστες που θα επιβράβευαν την προσπάθεια, αντί για τζαμπατζήδες. Ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι από 90% που ήταν οι τζαμπατζήδες, όταν το παιχνίδι διατιθόταν στην τιμή των 20 δολλαρίων, έπεσε στο 30% όταν η δυνατότητα ήταν να πληρώσουν όσο ήθελαν.
Όπως και να το δούμε, πάντως, το ζήτημα της πειρατείας δεν έχει σχέση με την φυσική κλοπή και κατ' επέκταση είναι λάθος να χρησιμοποιούμε παραδείγματα κλοπής αντικειμένων όταν μιλάμε για αντιγραφή.
Να δηλώσω επίσης ότι είμαι 100% αντίθετος σε πνευματικά δικαιώματα έργων που οι δημιουργοί έχουν πεθάνει. Αυτός ο νόμος πρέπει να αλλάξει δραστικά. Είναι απαράδεκτο να εκμεταλλεύεται εμπορικά, κάποιος, την δημιουργία κάποιου άλλου που έχει πεθάνει. Από πού κι ως πού; Το πιο εξωφρενικό παράδειγμα είναι το γνωστό τραγουδάκι
Happy Birthday to You του οποίου τα πνευματικά δικαιώματα όχι μόνο κατέχει η
Warner Music, αλλά και της αποδίδει
2 εκατομμύρια δολλάρια ετησίως! Τα δικαιώματα εκπνέουν το 2016 στην Ευρώπη και το 2030 στις ΗΠΑ.
