Δελφικά παραγγέλματα - Delphic Maxims

[nickel]

Ἕπου θεῷ.|Follow God
Νόμῳ πείθου.|Obey the law
Θεοὺς σέβου.|Worship the Gods
Γονεῖς αἰδοῦ.|Respect your parents
Ἡττῶ ὑπὸ δικαίου.|Be overcome by justice / Lose to justice
Γνῶθι μαθών.|Know what you have learnt
Ἀκούσας νόει.|Perceive what you have heard
Σαυτὸν ἴσθι.|Be yourself
Γαμεῖν μέλλε.|Intend to get married
Καιρὸν γνῶθι.|Know your opportunity
Φρόνει θνητά.|Think as a mortal
Ξένος ὢν ἴσθι.|If you are a stranger, act like one
Ἑστίαν τίμα.|Honour the hearth
Ἄρχε σεαυτοῦ.|Control yourself
Φίλοις βοήθει.|Help your friends
Θυμοῦ κράτει.|Control anger
Φρόνησιν ἄσκει.|Exercise prudence
Πρόνοιαν τίμα.|Honour providence
Ὅρκῳ μὴ χρῶ.|Do not use an oath
Φιλίαν ἀγάπα.|Love friendship
Παιδείας ἀντέχου.|Cling to discipline
Δόξαν δίωκε.|Pursue honour
Σοφίαν ζήλου.|Long for wisdom
Καλὸν εὖ λέγε.|Praise the good
Ψέγε μηδένα.|Find fault with no one
Ἐπαίνει ἀρετήν.|Praise virtue
Πρᾶττε δίκαια.|Practice what is just
Φίλοις εὐνόει.|Be kind to friends
Ἐχθροὺς ἀμύνου.|Watch out for your enemies
Εὐγένειαν ἄσκει.|Exercise nobility of character
Κακίας ἀπέχου.|Shun evil
Κοινὸς γίνου.|Be impartial
Ἴδια φύλαττε.|Guard what is yours
Ἀλλοτρίων ἀπέχου.|Shun what belongs to others
Ἄκουε πάντα.|Listen to everyone
Εὔφημος ἴσθι.|Be religiously silent
Φίλῳ χαρίζου.|Do a favour for a friend
Μηδὲν ἄγαν.|Nothing to excess
Χρόνου φείδου.|Use time sparingly
Ὅρα τὸ μέλλον.|Foresee the future
Ὕβριν μίσει.|Despise insolence
Ἱκέτας αἰδοῦ.|Have respect for suppliants
Πᾶσιν ἁρμόζου.|Be accommodating in everything
Υἱοὺς παίδευε.|Educate your sons
Ἔχων χαρίζου.|Give what you have
Δόλον φοβοῦ.|Fear deceit
Εὐλόγει πάντας.|Speak well of everyone
Φιλόσοφος γίνου.|Be a seeker of wisdom
Ὅσια κρῖνε.|Choose what is divine
Γνοὺς πρᾶττε.|Act when you know
Φόνου ἀπέχου.|Shun murder
Εὔχου δυνατά.|Pray for things possible
Σοφοῖς χρῶ.|Consult the wise
Ἦθος δοκίμαζε.|Test the character
Λαβὼν ἀπόδος.|Give back what you have received
Ὑφορῶ μηδένα.|Look down on no one
Τέχνῃ χρῶ.|Use your skill
Ὃ μέλλεις, δός.|Do what you mean to do
Εὐεργεσίας τίμα.|Honour a benefaction
Φθόνει μηδενί.|Be jealous of no one
Φυλακῇ πρόσεχε.|Be on your guard
Ἐλπίδα αἴνει.|Praise hope
Διαβολὴν μίσει.|Despise a slanderer
Δικαίως κτῶ.|Gain possessions justly
Ἀγαθοὺς τίμα.|Honour good men
Κριτὴν γνῶθι.|Know the judge
Γάμους κράτει.|Master wedding-feasts
Τύχην νόμιζε.|Recognize fortune
Ἐγγύην φεῦγε.|Flee a pledge
Ἁπλῶς διαλέγου.|Speak plainly
Ὁμοίοις χρῶ.|Associate with your peers
Δαπανῶν ἄρχου.|Govern your expenses
Κτώμενος ἥδου.|Be happy with what you have
Αἰσχύνην σέβου.|Revere a sense of shame
Χάριν ἐκτέλει.|Fulfil a favour
Εὐτυχίαν εὔχου.|Pray for happiness
Τύχην στέργε.|Be fond of fortune
Ἀκούων ὅρα.|Observe what you have heard
Ἐργάζου κτητά.|Work for what you can own
Ἔριν μίσει.|Despise strife
Ὄνειδος ἔχθαιρε.|Detest disgrace
Γλῶτταν ἴσχε.|Restrain the tongue
Ὕβριν ἀμύνου.|Keep yourself from insolence
Κρῖνε δίκαια.|Make just judgements
Χρῶ χρήμασιν.|Use what you have
Ἀδωροδόκητος δίκαζε.|Judge incorruptibly
Αἰτιῶ παρόντα.|Accuse one who is present
Λέγε εἰδώς.|Tell when you know
Βίας μὴ ἔχου.|Do not depend on strength
Ἀλύπως βίου.|Live without sorrow
Ὁμίλει πρᾴως.|Live together meekly
Πέρας ἐπιτέλει μὴ ἀποδειλιῶν.|Finish the race without shrinking back
Φιλοφρόνει πᾶσιν.|Deal kindly with everyone
Υἱοῖς μὴ καταρῶ.|Do not curse your sons
Γυναικὸς ἄρχε.|Rule your wife
Σεαυτὸν εὖ ποίει.|Benefit yourself
Εὐπροσήγορος γίνου.|Be courteous
Ἀποκρίνου ἐν καιρῷ.|Give a timely response
Πόνει μετ' εὐκλείας.|Struggle with glory
Πρᾶττε ἀμετανοήτως.|Act without repenting
Ἁμαρτάνων μετανόει.|Repent of sins
Ὀφθαλμοῦ κράτει.|Control the eye
Βουλεύου χρόνῳ.|Give a timely counsel
Πρᾶττε συντόμως.|Act quickly
Φιλίαν φύλαττε.|Guard friendship
Εὐγνώμων γίνου.|Be grateful
Ὁμόνοιαν δίωκε.|Pursue harmony
Ἄῤῥητον κρύπτε.|Keep deeply the top secret
Τὸ κρατοῦν φοβοῦ.|Fear ruling
Τὸ συμφέρον θηρῶ.|Pursue what is profitable
Καιρὸν προσδέχου.|Accept due measure
Ἔχθρας διάλυε.|Do away with enmities
Γῆρας προσδέχου.|Accept old age
Ἐπὶ ῥώμῃ μὴ καυχῶ.|Do not boast in might
Εὐφημίαν ἄσκει.|Exercise religious silence
Ἀπέχθειαν φεῦγε.|Flee enmity
Πλούτει δικαίως.|Acquire wealth justly
Δόξαν μὴ λεῖπε.|Do not abandon honour
Κακίαν μίσει.|Despise evil
Κινδύνευε φρονίμως.|Venture into danger prudently
Μανθάνων μὴ κάμνε.|Do not tire of learning
Φειδόμενος μὴ λεῖπε.|Do not stop to be thrifty
Χρησμοὺς θαύμαζε.|Admire oracles
Οὓς τρέφεις, ἀγάπα.|Love whom you rear
Ἀπόντι μὴ μάχου.|Do not oppose someone absent
Πρεσβύτερον αἰδοῦ.|Respect the elder
Νεώτερον δίδασκε.|Teach a youngster
Πλούτῳ ἀπίστει.|Do not trust wealth
Σεαυτὸν αἰδοῦ.|Respect yourself
Μὴ ἄρχε ὑβρίζειν.|Do not begin to be insolent
Προγόνους στεφάνου.|Crown your ancestors
Θνῆσκε ὑπὲρ πατρίδος.|Die for your country
Τῷ βίῳ μὴ ἄχθου.|Do not be discontented by life
Ἐπὶ νεκρῷ μὴ γέλα.|Do not make fun of the dead
Ἀτυχοῦντι συνάχθου.|Share the load of the unfortunate
Χαρίζου ἀβλαβῶς.|Gratify without harming
Μὴ ἐπὶ παντὶ λυποῦ.|Grieve for no one
Ἐξ εὐγενῶν γέννα.|Beget from noble routes
Ἐπαγγέλλου μηδενί.|Make promises to no one
Φθιμένους μὴ ἀδίκει.|Do not wrong the dead
Εὖ πάσχε ὡς θνητός.|Be well off as a mortal
Τύχῃ μὴ πίστευε.|Do not trust fortune
Παῖς ὢν κόσμιος ἴσθι, |As a child be well-behaved;
ἡβῶν ἐγκρατής, |as a youth, self-disciplined;
μέσος δίκαιος, |as of middle-age, just;
πρεσβύτης εὔλογος, |as an old man, sensible;
τελευτῶν ἄλυπος.|on reaching the end, without sorrow.

​

Sources:
The Stoic's Bible
Longing For Wisdom: The Message Of The Maxims
http://www.witchipedia.com/delphic-maxims

 

[jmanveda†]

Ωραίο. Όμως, δεν βρήκα το γνώθι σεαυτόν

 

[Earion]

Είναι το όγδοο στη σειρά: Σαυτὸν ἴσθι (Be yourself), με φάλτσο στη μετάφραση. Know thyself καλύτερα.

 

[nickel]

Λόγω κόπωσης δεν έδωσα λεπτομέρειες, μόνο πηγές. Αυτά είναι από τη συλλογή κάποιου Σωσιάδη που διασώζεται από τον Στοβαίο. Το «Γνώθι σεαυτόν» μάς το παραδίδει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, που γράφει:

Ὅτι Χίλων ἀφικόμενος εἰς Δελφοὺς καὶ καθάπερ ἀπαρχὰς ποιούμενος τῷ θεῷ τῆς ἰδίας συνέσεως ἐπέγραψεν ἐπί τινα κίονα τρία ταῦτα, Γνῶθι σεαυτόν, καὶ Μηδὲν ἄγαν, καὶ τρίτον Ἐγγύα, πάρα δ' ἄτα.

Στον Πλάτωνα έγινε «Γνώθι σαυτόν».



Έχω και μια απορία, αν είναι σωστή η μετάφραση τού «Μὴ ἄρχε ὑβρίζειν». (Do not begin to be insolent?)

 

[nickel]

Για τη μετάφραση, που υπάρχει και στις τρεις πηγές που έδωσα, διαβάζω στο Stoic's Bible:

I have my doubts about the right of an editor to provide one translation for many of the
Commandments. These thought provoking brief commandments are by no means the type of
text that can be assigned easily as having one meaning. In translating them in another language,
there is always the danger to push the reader to accept a meaning originating from your own
misunderstanding of the text, or not towards the basic meaning but to a secondary one. Even
the ancient Greeks had severe difficulties in fully understanding many of the commandments
and especially the most ‘archaic’ ones.
I ask the reader of the translation to consider it only as a provisional one and in the instance
that he is not able to follow the concept of a commandment as it appears in the translation, to
always go back to the Greek text and open his LSJ Greek-English Lexicon (Please! Not the
‘abridged’ editions). In many cases, I am sure, not only more meaningful translations for many
commandments will see the light, but also several others that we presently consider as adequate
translations may obtain a better and deeper meaning.
— Al.N. Oikonomides. Classical Buletin 63 [1987]

 

[nickel]

Έχω ήδη και την πρώτη συλλογή με προτάσεις για διορθώσεις και βελτιώσεις από μέλος που τις έστειλε σε μένα:

• Ἡττῶ ὑπὸ δικαίου, δεν θα το έλεγα: Be overcome by justice ή Lose to justice [Σνίκελ: Το δεύτερο είναι δικό μου], αλλά: Accept defeat by the just / Yield to justice.
• Ξένος ὢν ἴσθι If you are a stranger, act like one. Μάλλον: Know that you are a guest [in life].
• Εὔφημος ἴσθι Be religiously silent. Μάλλον: Know when you must keep silent.
• Ὅσια κρῖνε Choose what is divine. Καλύτερα: Judge [by yourself] what is not for mortals to touch.
• Ὃ μέλλεις, δός Μάλλον όχι: Do what you mean to do, όσο: Give (Deliver) what you have promised.
• Ἁμαρτάνων μετανόει Repent of sins, έχει άλλη έννοια. Θα έλεγα απλώς: Admit mistakes.
• Χρησμοὺς θαύμαζε Όχι απλώς: Admire oracles, αλλά: Let yourself be filled with awe before the oracles.
• Μὴ ἐπὶ παντὶ λυποῦ Όχι ακριβώς: Grieve for no one, αλλά μάλλον: Grieve not for every last reason.
• Ἐξ εὐγενῶν γέννα Beget from noble routes. Μήπως παρανόηση αντί: roots ?

 

[Earion]

Σωστά τα έλεγε ο Οικονομίδης. Η συντομία της διατύπωσης αφήνει πολλά περιθώρια αμφισημίας και δυνατότητα απόδοσης με λεπτές αποχρώσεις.
Ας πούμε:

Γαμεῖν μέλλε Intend to get married, θα το έλεγα πιο έντονα: Make careful plans to marry, ή πολύ πιο ελεύθερα: Prepare a marital strategy.
Ἑστίαν τίμα Honour the hearth, σωστό, αλλά προσοχή στο ότι hearth σημαίνει τον αρχαιοελληνικό «οίκο». Δηλαδή: Honour your house (your kin).
Ἀκούσας νόει Εδώ το: Perceive what you have heard, δεν μου πάει καλά. Εννοεί: Improve your intellect by listening.
Γάμους κράτει Δεν είναι εύκολα καταληπτό τι κρύβεται στο: Master wedding-feasts. Θέλει να πει: Avoid extravagance in wedding feasts.
Χρῶ χρήμασιν Εδώ δεν μπορώ να αποφασίσω τι απ' τα δύο: Use what you have, δηλαδή «Αρκέσου σε αυτά που έχεις στην κατοχή σου», ή Make use of your property, δηλαδή Don’t hoard it, Don’t let it stay idle.

Έχω και μια απορία, αν είναι σωστή η μετάφραση τού «Μὴ ἄρχε ὑβρίζειν». (Do not begin to be insolent?)

Σωστή είναι. Μήπως είχες κάτι άλλο στο μυαλό σου, κάτι σαν: «Μὴ ἄρχε ὑβρίζων», δηλαδή Do not rule by insolence?

 

[nickel]

Ναι, μου φαινόταν αστείο το «Μη άρχε» με τη σημασία «μην αρχίζεις» και θα ήθελα να σημαίνει «μην κυβερνάς» (αλλά αντιλαμβάνομαι ότι αυτό δεν θα ήθελε απαρέμφατο).