Μεταγραφή των ονομάτων σε βιβλίο

[Palavra]

Και πάλι το γνωστό πρόβλημα:
μεταφράζω ένα μεγάλο βιβλίο γεμάτο με τοπωνύμια, ονόματα ξενοδοχείων, μάρκες, ξένα ονόματα εν γένει.

Το βιβλίο είναι λογοτεχνικό. Γενικώς, είμαι της άποψης της μεταγραφής, ιδίως στη συγκεκριμένη περίπτωση που η γλώσσα-πηγή είναι τα πορτογαλικά, επομένως στους περισσότερους αναγνώστες δε λέει τίποτα το να πω, π.χ. Mourinho ή Camões αντί για Μουρίνιο, Καμόες.

Από την άλλη, έχω αποφασίσει να αφήνω τις μάρκες ως έχουν, π.χ. Nokia, Renault - αν και μου χτυπά λίγο άσχημα στο μάτι. Εδώ, εσείς τι λέτε;

Επίσης, έχω θέμα με τα ονόματα ξενοδοχείων και εστιατορίων, τα οποία και μεταγράφω. Εδώ όμως έχω κολλήσει στο εξής: αν, π.χ., μιλάμε για ένα ξενοδοχείο που λέγεται Henri ΙΙ, να το πω Ερρίκος Β'; Έχοντας επιλέξει τη μεταγραφή δε θέλω να το αφήσω ως έχει, αφενός για να υπάρχει ομοιομορφία και αφετέρου γιατί αν δε βρω λύση, θα γεμίσει το κείμενό μου με λατινικούς χαρακτήρες. Όμως, αν το μεταγράψω, τι να πω; Ανρί Ντε;

Θα εκτιμήσω τη βοήθειά σας τώρα που το βιβλίο μου είναι ακόμα αsarántιστο :)

 

[sarant]

Αν είναι λογοτεχνικό, η γνώμη μου είναι πως πρέπει να τα μεταγράψεις όλα. Όλα; Όλα.

Δηλαδή, εμείς δεν λέμε στα ελληνικά πως το κινητό μου είναι Νόκια και το αμάξι μου Ρενώ;
Και πως μου κράτησαν δωμάτιο στο Χίλτον;

Τώρα, αν θα πεις Ανρί Ντε για το ξενοδοχείο ή Ερρίκος Β', αυτό ομολογώ πως σηκώνει συζήτηση.

 

[Ambrose]

Εξαρτάται από την περίπτωση. Εννοείται είμαι υπέρ της μεταγραφής για χάρη των αναγνωστών και του Ερρίκου του Β', δεδομένης της οικειότητας του Ελληνικού αναγνωστικού κοινού με τους Ερρίκους.

 

[Palavra]

Αν είναι λογοτεχνικό, η γνώμη μου είναι πως πρέπει να τα μεταγράψεις όλα. Όλα; Όλα.

Και τους τίτλους των εφημερίδων και περιοδικών; Ομολογουμένως, εδώ δυσκολεύομαι γιατί το βιβλίο έχει τίτλους από έντυπα όλης της υφηλίου...

 

[nickel]

το βιβλίο έχει τίτλους από έντυπα όλης της υφηλίου...

Και την Πράβδα τη γράφει Pravda ή Правда;

 

[anef]

Για τα ονόματα εστιατορίων, ξενοδοχείων, μπαρ κλπ. θα έλεγα κι εγώ ότι θα μπορούσες να τα μεταφράσεις (Ερρίκος Β'). Διαβάζω ένα βιβλίο του Κόου τώρα και μεταφράζει το όνομα μιας παμπ ('Αλεπού και Λαγωνικά'). Γενικά, το έχω δει και σε άλλα βιβλία και νομίζω έχει κάποιο νόημα, γιατί αυτά τα ονόματα δίνουν στον αναγνώστη πληροφορίες για το στιλ του μαγαζιού, το αν είναι παλιό ή καινούργιο κλπ.

Τις μάρκες νομίζω θα είναι αρκετά εύκολο να τις μεταγράψεις. Για τις εφημερίδες, μπορείς ίσως να ψάχνεις στο γκουγκλ για μεταγραφή τους στα αγγλικά πρώτα, και από εκεί στα ελληνικά.
Καλό κουράγιο πάντως...

 

[kabuki]

Θα συμφωνήσω κι εγώ με τη μεταγραφή όλων των ονομάτων. Διάβασα πρόσφατα το "Στο café της χαμένης νιότης" και ήταν εξαιρετικά κουραστικό -έως και γελοίο σε ορισμένα σημεία- να βλέπεις άλλα ονόματα μεταγραμμένα και άλλα όχι. Και ψηφίζω κι εγώ υπέρ του Ερρίκου.

 

[Count Baltar]

Εγώ τάσσομαι υπέρ της επιλεκτικής μεταγραφής. Στην περίπτωσή σου μάρκες και ξενοδοχεία με λατινικούς, όλα τα άλλα με ελληνικά. Το θέμα είναι να καταλαβαίνει εύκολα ο αναγνώστης τι κάνεις.

Π.χ. σε αγγλόφωνο βιβλίο με πολλές αναφορές σε μουσική μείνανε αμετάγραφτα όλα τα ονόματα συγκροτημάτων, αλλά ΚΑΙ καλλιτεχνών, όπως και όλα τα τραγούδια. Μεταγράφτηκαν όμως όλες οι μάρκες, επειδή εκεί έπρεπε να χρησιμοποιηθούν και υποκοριστικά τους. Π.χ. να πούμε την BMW "μπέμπα".

Νομίζω ότι και εδώ δεν υπάρχει κανόνας λαξεμένος σε πέτρα. Κρίνεις και κάνεις. Και αν στο τέλος κρίνεις ότι το κείμενό σου έχει γεμίσει λατινικούς χαρακτήρες, αναθεωρείς και αρχίζεις το σφάξιμο.

 

[kabuki]

Ναι, ΟΚ, και με τον Κόμη της Συμφοράς θα συμφωνήσω. Απλώς στο συγκεκριμένο που διάβασα είχαν -ατυχώς- διατηρηθεί κάποια στα γαλλικά (δεν είχε μεταγραφεί το Μουλέν Ρουζ, ας πούμε) και μου ξέ(ί)νισαν πολύ.

 

[Palavra]

Κατ' αρχάς, σας ευχαριστώ όλους για τις απαντήσεις!
@Νίκελ: δεν έχω συναντήσει τίποτα γραμμένο με κυριλλικό αλφάβητο, επομένως δεν ξέρω να σου πω. Έχω συναντήσει όμως περιοδικά από Νορβηγία.

Από την άλλη, όλα τα ξενοδοχεία κτλ. είναι υπαρκτά μέρη, γι' αυτό και προβληματίστηκα τόσο. Τον Ερρίκο θα τον κρατήσω. Για τα υπόλοιπα, θα πρέπει να το σκεφτώ λίγο, να συνεννοηθώ και με την επιμέλεια και βλέπουμε - ήθελα απλώς να έχω και μια πρώτη εικόνα. Κι άλλες προτάσεις δεκτές :)

 

[Ambrose]

Από την άλλη, όλα τα ξενοδοχεία κτλ. είναι υπαρκτά μέρη, γι' αυτό και προβληματίστηκα τόσο.

Τώρα που το ξανασκέφτομαι είναι πρόβλημα τα ξενοδοχεία. π.χ. αν μιλάμε για Φωρ Σήζονς ή Ριτζ, εγώ θα τα άφηνα έτσι γιατί είναι πασίγνωστα έτσι.

Τον Ερρίκο πάλι θα τον έλεγα Ερρίκο.

Μάλλον η καλύτερη λύση είναι αυτό που λέει ο Κόμης παραπάνω, επιλεκτική μεταγραφή, γιατί η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική.

 

[Palavra]

Μάλλον η καλύτερη λύση είναι αυτό που λέει ο Κόμης παραπάνω, επιλεκτική μεταγραφή, γιατί η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική.

Και ναι και όχι. Θα ήθελα, για παράδειγμα, να επιλέξω ένα τρόπο αντιμετώπισης της κάθε κατηγορίας ονομάτων και να διατηρήσω αυτόν, για να μην έχω Τάιμς της Νέας Υόρκης και Der Spiegel δίπλα δίπλα. Είναι λίγο δύσκολο το θέμα...

 

[sarant]

Και ναι και όχι. Θα ήθελα, για παράδειγμα, να επιλέξω ένα τρόπο αντιμετώπισης της κάθε κατηγορίας ονομάτων και να διατηρήσω αυτόν, για να μην έχω Τάιμς της Νέας Υόρκης και Der Spiegel δίπλα δίπλα. Είναι λίγο δύσκολο το θέμα...

Σαφώς είναι δύσκολο και κατά την άποψή μου είναι ιδιαίτερα αντιαισθητικό να έχεις προτάσεις βλογιοκομμένες, δηλ. και με τα δύο αλφάβητα σε κύρια ονόματα πλάι-πλάι όπως λες. Οπότε, ή τα αφήνεις όλα αμετάγραφτα, ή πρέπει να μάθεις πώς προφέρεται το Algemeen Dagblad και να το γράψεις κιόλας...
Από την άλλη, για τα ονόματα εταιρειών, ίσως μπορείς να κάνεις τη διάκριση ανάμεσα σε προϊόν και εταιρικό όνομα, δηλ. οδηγώ αυτοκίνητο Ρενώ αλλά η μετοχή της Renault έπεσε 3%.

 

[Count Baltar]

Και ναι και όχι. Θα ήθελα, για παράδειγμα, να επιλέξω ένα τρόπο αντιμετώπισης της κάθε κατηγορίας ονομάτων και να διατηρήσω αυτόν, για να μην έχω Τάιμς της Νέας Υόρκης και Der Spiegel δίπλα δίπλα. Είναι λίγο δύσκολο το θέμα...

Προς αποφυγήν παρανοήσεων: όταν μιλώ για αντιμετώπιση κατά περίπτωση, εννοώ ΣΕ ΚΑΘΕ ΒΙΒΛΙΟ. Δηλαδή, αν στο Ψ βιβλίο αποφασίσεις ότι όλα τα ξενοδοχεία μεταγράφονται, τότε τα μεταγράφεις ΟΛΑ. Χωρίς να δεσμεύεσαι να κάνεις το ίδιο στο Χ βιβλίο που θα μεταφράσεις δύο μήνες αργότερα. Ο κανόνας ισχύει ανά βιβλίο και εφαρμόζεται απαρέγκλιτα μέχρι την ολοκλήρωσή του. Αν στην πορεία αλλάξει, αλλάζει ΟΛΟΚΛΗΡΟΣ.

Απλώς επαναλαμβάνω αυτό που λέω και ξαναλέω: ειδικά όταν έχουμε να κάνουμε με λογοτεχνία τίποτα δεν είναι λαξευμένο σε πέτρα (Ναι, Νίκελ, έχω αφήσει μέχρι και γενικές θηλυκών κάπου). Σε μια ενότητα όμως εφαρμόζονται οι ίδιοι κανόνες.

 

[zephyrous]

Ανάλογο πρόβλημα αντιμετωπίζω κι εγώ (αν και δεν πρόκειται για λογοτεχνικό βιβλίο, αλλά για ιστορικό δοκίμιο με λογοτεχνική γραφή). Στις 350 σελίδες του γαλλικού βιβλίου πρέπει να αντιστοιχούν, χωρίς υπερβολή, πάνω από 3.000 ονόματα, τοπωνύμια, κ.λπ. Η εντολή του εκδοτικού οίκου ήταν σαφής: μεταγράφεις τα πάντα (με απλογράφηση) και ίσως υπάρξει ευρετήριο ονομάτων στο τέλος.
Ευτυχώς δεν υπάρχουν ονόματα από μάρκες, περιοδικά, εφημερίδες, κ.ά. Η δική μου λογική λέει ότι τα αφήνω όπως είναι (δηλαδή: Nokia, Renault, Der Spiegel, κ.λπ.), αν και καταλαβαίνω την τάση για μεταγραφή των πάντων. Από την άλλη, κάποια πράγματα έχουν περάσει στη γλώσσα μας (Τάιμς, Λε μοντ). Αν, όμως, αναφερόμαστε σε μια πρωτοεμφανιζόμενη τσέχικη εφημερίδα, την μεταγράφουμε κι αυτή; Χάριν ροής και συνοχής, θα το δεχόμουν, αλλά γενικώς πιστεύω ότι θα έπρεπε να μένουν αμετάφραστα (δεν δείχνουν ούτε ανικανότητα του μεταφραστή ούτε ελλιπή έρευνα). Κάθε φορά, πάντως, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη και το αναγνωστικό κοινό στο οποίο στοχεύουμε: η γραφή "Τάιμς" είναι ανώδυνη για τον αναγνώστη του Άρλεκιν ή ενός αστυνομικού μυθιστορήματος, αλλά μπορεί να κακοπέφτει στον αναγνώστη του Έκο, ο οποίος ίσως θέλει να κάνει την έρευνά του μαζί με την ανάγνωση.

 

[Palavra]

Καλά, θα σας πω τι μεταφράζω την επόμενη φορά που θα συναντηθούμε μπας και καταλάβετε τι περνάω

 

[Count Baltar]

Καλά, θα σας πω τι μεταφράζω την επόμενη φορά που θα συναντηθούμε μπας και καταλάβετε τι περνάω

Αν είναι αυτό που νομίζω, βοήθειά σου.

 

[somnambulist]

Οτιδήποτε νορβηγικό σε προβληματίζει (αν αποφασίσεις να μεταγράψεις, βέβαια) μπορείς να μου το στείλεις σε πμ και θα βρεθεί λύση.

 

[Palavra]

Αχ, ευχαριστώ :)

 

[Alexandra]

Επανέρχομαι στο ίδιο θέμα γιατί με απασχολεί σε υποτίτλους. Το σίριαλ είναι γεμάτο με υπαρκτά ονόματα μαγαζιών, θεατρικών έργων κλπ. Π.χ. Bumble and Bumble, που είναι υπαρκτή επιχείρηση με προϊόντα περιποίησης μαλλιών και κομμωτήρια στη Νέα Υόρκη. Ή Wicked, που είναι μιούζικαλ που παίζεται στο Μπρόντγουεϊ.

Επειδή επαναλαμβάνονται πολλές φορές, με έχουν φέρει σε δύσκολη θέση. Τι κάνω λοιπόν;

1) Κάθε τρεις και λίγο πετάω κι ένα αμετάφραστο όνομα στον υπότιτλο, που μπορεί να δυσκολεύει κάποιον που ξέρει ελάχιστα ή καθόλου Αγγλικά.

2) Τα μεταφράζω κατά το δοκούν. Π.χ. Bumble and Bumble = Τα Ζουζουνίσματα, Wicked = Η Κακιά Μάγισσα.

3) Τα μεταγράφω: Μπαμπλ και Μπαμπλ, Γουίκεντ (και τότε κάποιοι νομίζουν ότι μιλάμε για weekend).

Γνώμες;