Costas
¥
Πάντως, απροπό, ο Παπακωνσταντίνου τους λέει illegal migrants. Όχι πως έχει καμιά σημασία. Για μένα ένας παράνομος τάδε είναι ένας άνθρωπος που έκανε κάτι παράνομο. Τίποτα παραπάνω, τίποτα λιγότερο. Από κει και πέρα, αρχίζει η συζήτηση, αν, πώς, γιατί, και ό,τι θέλουμε. Το να γίνεται τόση φασαρία για τις λέξεις δεν το θεωρώ ουσιαστικό. Μπορείς να είσαι υπέρ της υποδοχής άνευ όρων όλων των παράνομων μεταναστών, και μπορεί να είσαι υπέρ της απέλασης και της απώθησης όλων των παράτυπων ή χωρίς χαρτιά ή όπως αλλιώς θέλετε μεταναστών ή ατόμων που μεταναστεύουν ή ό,τι άλλο. Εκεί θα κολλήσουν οι υποστηριχτές των όποιων πρακτικών, είτε φιλόξενων είτε ξενηλασιακών; Σιγά!
Όσο για το ότι δεν ξετρελάθηκες με τα παραδείγματά μου, δεν σχολίασες το πιο ουσιώδες, για μένα: μπορεί το επίθετο να είναι θετικό. Θα αποκολλήσουμε τις ιδιότητες των πράξεων του ατόμου από το άτομο; Αυτό είναι σπουδαιότατο θέμα, με σοβαρές συνέπειες. Για μένα, όχι. Κάποιος που κάνει κάτι κακό, είναι κακός. Μπορεί να μην είναι κακός ισοβίως, αλλά τη στιγμή που κάνει κάτι κακό, είναι κακός. Το ίδιο για το καλό. Ένα παιδί που κάνει κάτι καλό, έχω το δικαίωμα να του πω "είσαι καλό παιδί". Αλίμονο αν του περάσω το μήνυμα ότι "είσαι ένα παιδί που έκανε κάτι καλό". Πολύ ψύχρα. Πρέπει να νιώσει περήφανο που είναι καλό παιδί και ντροπή που είναι κακό παιδί. Έτσι χτίζεται η ηθική συνείδηση, και όχι με το να φανταζόμαστε ότι είμαστε αναπαλλοτρίωτα όντα, άθικτα, που απλώς τώρα κάνουμε κάτι κακό και μετά κάτι καλό, και η ουσία μας έχει μείνει η ίδια, ανεπηρέαστη.
Το θέμα τώρα με το συγκεκριμένο επίθετο, "παράνομος", είναι ότι είναι ένα επίθετο τυπικό, όχι ηθικό. Εδώ υπάρχει ολόκληρη φιλολογία και μυθολογία για τους 'παράνομους', και για τους 'λεβέντες' (της φυλακής τα σίδερα...). Και ο Ρομπέν των Δασών παράνομος ήταν, ας πούμε. Το 'παράτυπος' λοιπόν ελαχιστοποιεί την παρανομία (το έθιξα αυτό μερικά ποστ πιο πάνω) και παράλληλα μετατρέπει έναν άνθρωπο που έχει περάσει από μύριες περιπέτειες για να φτάσει εκεί που έφτασε σ' έναν απρόσεχτο κύριο που ξέχασε τα χαρτιά του στο σπίτι. Πάντως προσωπικά χρησιμοποιώ τον όρο λαθρο-, που είναι καθιερωμένος και για τους λαθρεπιβάτες παλαιόθεν και που είναι σύνθετος, άρα προτιμητέος στα ελληνικά. Αλλά βέβαια αν πρέπει να μεταφράσω το illegal migrants του Παπακωνσταντίνου, μάλλον θα το βάλω 'παράνομοι'. Ένα ερώτημά μου είναι, το λαθρο- στα αγγλικά πώς θα είναι; Στο Ματζέντα βρίσκω stowaway, train jumper. Αλλά το λαθρομετανάστης; Ξέρω ότι το έβαλες στην αρχή του νήματος illegal, αλλά τίποτα πιο ακριβές υπάρχει, λες; (Και για οτιδήποτε άλλο λαθραίο βέβαια) Κάνα clandestine, ίσως (κατά το clandestine workers που έχεις βάλει στην αρχή του νήματος); [stealthy? surreptitious?]
Όσο για το ότι δεν ξετρελάθηκες με τα παραδείγματά μου, δεν σχολίασες το πιο ουσιώδες, για μένα: μπορεί το επίθετο να είναι θετικό. Θα αποκολλήσουμε τις ιδιότητες των πράξεων του ατόμου από το άτομο; Αυτό είναι σπουδαιότατο θέμα, με σοβαρές συνέπειες. Για μένα, όχι. Κάποιος που κάνει κάτι κακό, είναι κακός. Μπορεί να μην είναι κακός ισοβίως, αλλά τη στιγμή που κάνει κάτι κακό, είναι κακός. Το ίδιο για το καλό. Ένα παιδί που κάνει κάτι καλό, έχω το δικαίωμα να του πω "είσαι καλό παιδί". Αλίμονο αν του περάσω το μήνυμα ότι "είσαι ένα παιδί που έκανε κάτι καλό". Πολύ ψύχρα. Πρέπει να νιώσει περήφανο που είναι καλό παιδί και ντροπή που είναι κακό παιδί. Έτσι χτίζεται η ηθική συνείδηση, και όχι με το να φανταζόμαστε ότι είμαστε αναπαλλοτρίωτα όντα, άθικτα, που απλώς τώρα κάνουμε κάτι κακό και μετά κάτι καλό, και η ουσία μας έχει μείνει η ίδια, ανεπηρέαστη.
Το θέμα τώρα με το συγκεκριμένο επίθετο, "παράνομος", είναι ότι είναι ένα επίθετο τυπικό, όχι ηθικό. Εδώ υπάρχει ολόκληρη φιλολογία και μυθολογία για τους 'παράνομους', και για τους 'λεβέντες' (της φυλακής τα σίδερα...). Και ο Ρομπέν των Δασών παράνομος ήταν, ας πούμε. Το 'παράτυπος' λοιπόν ελαχιστοποιεί την παρανομία (το έθιξα αυτό μερικά ποστ πιο πάνω) και παράλληλα μετατρέπει έναν άνθρωπο που έχει περάσει από μύριες περιπέτειες για να φτάσει εκεί που έφτασε σ' έναν απρόσεχτο κύριο που ξέχασε τα χαρτιά του στο σπίτι. Πάντως προσωπικά χρησιμοποιώ τον όρο λαθρο-, που είναι καθιερωμένος και για τους λαθρεπιβάτες παλαιόθεν και που είναι σύνθετος, άρα προτιμητέος στα ελληνικά. Αλλά βέβαια αν πρέπει να μεταφράσω το illegal migrants του Παπακωνσταντίνου, μάλλον θα το βάλω 'παράνομοι'. Ένα ερώτημά μου είναι, το λαθρο- στα αγγλικά πώς θα είναι; Στο Ματζέντα βρίσκω stowaway, train jumper. Αλλά το λαθρομετανάστης; Ξέρω ότι το έβαλες στην αρχή του νήματος illegal, αλλά τίποτα πιο ακριβές υπάρχει, λες; (Και για οτιδήποτε άλλο λαθραίο βέβαια) Κάνα clandestine, ίσως (κατά το clandestine workers που έχεις βάλει στην αρχή του νήματος); [stealthy? surreptitious?]
), και ούτε που με ενδιαφέρει ποιο θα είναι το γενικό φύλο, και αν θα λέμε διαιτήτρια ή αν θα λέμε μόνο διαιτητής. Και επειδή είπα πολλά μαζεμένα, μπορούμε να περάσουμε στο σωστό νήμα να το συζητήσουμε :)
