Γράφει ο Αντώνης Πανούτσος στο πρωτομαγιάτικο Πρώτο Θέμα (η σελίδα, στο συνημμένο PDF).
Στο μεταξύ συνεχίζουμε να πηγαίνουμε στη λογική των lemmings. Τα lemmings, που στα ελληνικά ονομάζονται μαρμότες, εκτός από την ταινία με τον Μπιλ Μάρεϊ, είναι γνωστά και για έναν μύθο. Τα lemmings που ζουν κατά κύριο λόγο σε παράλιες περιοχές της Νορβηγίας λέγεται ότι αυτοκτονούν. Ότι για άγνωστους λόγους αρχίζουν να πηδάνε στον γκρεμό αυτοκτονώντας κατά χιλιάδες. Τελικά όμως αποδείχτηκε ότι δεν πρόκειται για αυτοκτονία. Απλώς, όταν ο πληθυσμός τους φτάσει σε οριακό σημείο εξαιτίας του πανικού ότι δεν θα έχουν να φάνε, πηδάνε στη θάλασσα για να κολυμπήσουν σε νέους τόπους και ένας μεγάλο αριθμός πνίγεται. Προτού λοιπόν οι Έλληνες πάνε στον πανικό των lemmings και αρχίζουν να απεργούν και να μεγαλώνουν τη ζημιά, μπορούν να σταματήσουν ένα λεπτό και να αναρωτηθούν: «Υπάρχει περίπτωση η κυβέρνηση να έχει ή να μπορεί να βρει λεφτά για να τα δώσει σε αυτούς που απεργούν;». Αν η απάντηση είναι «δεν έχει», τραβάμε μια γραμμή και αρχίζουμε να μαζευόμαστε. Αλλιώς κάνουμε τα lemmings.
Πού προέκυψε τέτοιο μπέρδεμα δεν ξέρω.
Μαρμότα είναι, βέβαια, ο
groundhog (και ο τίτλος της γνωστής ταινίας ήταν
Groundhog Day). Δεν ξέρω καμιά μυθολογία για τις μαρμότες, εκτός από
αυτή τη βλακιούλα με την οποία ασχολούνται οι Αμερικανοί (
According to folklore, if it is cloudy when a groundhog emerges from its burrow on this day, it will leave the burrow, signifying that winter will soon end. If on the other hand, it is sunny, the groundhog will supposedly retreat into its burrow, and winter will continue for six more weeks.).
Από τη άλλη, το
λέμινγκ (
λέμμος, επισήμως) είναι ζωάκι του αρκτικού κύκλου και το μόνο κοινό που έχει με τη μαρμότα είναι ότι ανήκουν και τα δυο στην τάξη των τρωκτικών.
Για τη μεταφορική χρήση του
lemming ως όντος με αυτοκαταστροφικές τάσεις βλέπω στο OED ότι δεν είναι πολύ παλιά. Του 1959 είναι το πρώτο παράδειγμα. Στη Wikipedia γράφει:
The myth of lemming "mass suicide" is long-standing and has been popularized by a number of factors. In 1955, Disney Studio illustrator Carl Barks drew an Uncle Scrooge adventure comic with the title "The Lemming with the Locket". This comic, which was inspired by a 1954 American Mercury article, showed massive numbers of lemmings jumping over Norwegian cliffs. Even more influential was the 1958 Disney film White Wilderness, which won an Academy Award for Documentary Feature, in which staged footage was shown with lemmings jumping into sure death after faked scenes of mass migration. A Canadian Broadcasting Corporation documentary, Cruel Camera, found that the lemmings used for White Wilderness were flown from Hudson Bay to Calgary, Alberta, Canada, where they did not jump off the cliff, but in fact were launched off the cliff using a turntable.
Σε μια ιστορία επιστημονικής φαντασίας που είχα γράψει παλιά για τρία βιβλία εκμάθησης της αγγλικής, ο ήρωας είχε καταφύγει στη Γη από έναν πλανήτη που είχε καταστραφεί από τον παραλογισμό των κατοίκων του. Το όνομα του ήρωα ήταν Lem. Σε πρώτο επίπεδο ανάγνωσης είχε να κάνει με τα λέμινγκ. Σε ένα δεύτερο επίπεδο ήταν φόρος τιμής στον
Στάνισλαβ Λεμ.
Προς το παρόν, συζητάω και τη λύση της μαρμότας: να πέσω σε χειμέρια νάρκη, να ξεμυτίσω σε καμιά τριετία και, αν δεν έχει ακόμα βγει ο ήλιος, να ξαναπέσω για ύπνο.
