vigilante

[Costas]

Ορισμοί
Το Magenta αποδίδει: αυτόκλητος προστάτης της έννομης τάξης. Σωστή νομίζω η περιγραφή, μόνο που όταν η αγγλική λέξη έχει θέση επιθέτου, χρειάζεται κάποια απόδοση. Και επίσης, ακόμα και σαν ουσιαστικό είναι περιγραφή και όχι μονολεκτική απόδοση.
Ο γούγλης το βγάζει συνήθως αμετάφραστο [1][2] ή με διάφορες άλλες ονομασίες, παραπλήσιες, ανάλογα με το αν ο χρήστης του όρου βλέπει με καλό ή κακό μάτι το πράγμα: π.χ. το "αυτόκλητος" του Ματζέντα θα το χρησιμοποιήσει άνετα κάποιος που αποδοκιμάζει το πράγμα, ενώ τα π.χ. ενεργοί πολίτες, πολιτοφυλακές, αυθόρμητες ομάδες προστασίας υποδηλώνουν αποδοχή. Και το 'αυτοοργανωμένοι' είναι κοντά, αλλά το έχουν καπαρώσει οι εξ αριστερών ορμώμενοι, για άλλου είδους δραστηριότητες. Σε άλλες (;) εποχές υπήρχαν και οι 'αγαναχτισμένοι πολίτες'. Έπειτα μας προέκυψαν οι αγαναχτισμένοι του Συντάγματος, που ήταν πάλι άλλου παπά βαγγέλιο, αφού ήταν αγαναχτισμένοι με τους πολιτικούς εγκληματίες του Κράτους και όχι με τους κοινούς εγκληματίες ή κάποιους διαδηλωτές.
Problem!

 

[bernardina]

Ο γούγλης το βγάζει συνήθως αμετάφραστο [1][2] ή με διάφορες άλλες ονομασίες, παραπλήσιες, ανάλογα με το αν ο χρήστης του όρου βλέπει με καλό ή κακό μάτι το πράγμα:

Ή και απλώς μεταγραμμένο.
Πρόμπλεμ, ιντίντ...

 

[Costas]

Σωστά! Επίσης συγγενής η έννοια της αυτοδικίας, και, από λεξική άποψη, η επαγρύπνηση.

 

[drsiebenmal]

Δεν ξέρω για τον βιτζιλάντη, πάντως ο βιτζιλαντισμός έχει καμιά ευρηματάκια του στο ιντερνέτι (μετρημένα στα δάχτυλα του χεριού από κάπως πιο έγκυρες πένες, μόνο, όμως).

 

[Palavra]

Θυμάμαι ότι το έχω δει ως «εκδικητής», αλλά δεν θυμάμαι πού. Είναι βέβαια προβληματικό, καθώς δεν περιλαμβάνει το πριν αλλά μόνο το μετά (δηλαδή δεν περιλαμβάνει την έννοια του αυτοδιορισμένου φύλακα της γειτονιάς). Εσύ θέλεις απόδοση-ομπρέλα, ή το θέλεις για συγκεκριμένη χρήση;

 

[nickel]

Αυτόκλητος τιμωρός;

 

[sarant]

Ούτε αυτό, διότι δεν μπορείς να τιμωρείς προκαταβολικά. Βιτζιλάντης, απαλλαγμένο από κάθε ετυμολογική διαφάνεια, κάνει τη δουλειά!

 

[Rogerios]

Άμα είναι, πάντως, περισσότεροι του ενός φτιάχνουν και μια ομάδα περιφρούρησης της τάξης. ;)

 

[Costas]

Στη δική μου περίπτωση δεν ξέρω πώς θα το βάλω· μπορεί ακόμα και εθνοφύλακας, αν βεβαιωθώ ότι αντιστοιχεί ιστορικά σε αυτό (πρόκειται για βιβλίο που αφορά την ελληνική ιστορία). Αλλά το έθεσα φυσικά γενικότερα, για να υπάρχει, αφού είναι φανερό πως η χρήση απαιτεί μια λέξη.

 

[drsiebenmal]

Η πλάκα είναι ότι φαίνεται να έχει διαμορφωθεί μια διαδικτυακή περσόνα, ο «Προκόπης Βιτζιλάντης», στον οποίο αποδίδονται διάφορα χαρακτηριστικά που συσχετίζονται με τα δύο ονόματα.

 

[nickel]

Μια και συλλέγουμε, υπάρχει και ο άγρυπνος τιμωρός, με την προφανή αντιστοιχία στο πρώτο σκέλος.

 

[Costas]

Κι ένα οργισμένοι πολίτες του Ναυπάκτου Ιεροθέου (Αυγή)

 

[daeman]

...
Ίσως να ταιριάζουν σε μερικές περιπτώσεις οι αυτόκλητοι τοποτηρητές (β. αντικαταστάτης στην άσκηση μιας κοσμικής εξουσίας) - της δικαστικής και της εκτελεστικής - αν δεν μπερδεύονται με τις άλλες δυο σημασίες του τοποτηρητή, την ιερατική και κυρίως του ξενόφερτου δερβέναγα. Αν και ίσως να προτιμούσα τη σύμφραση αυτόκλητοι προστάτες (1α, 2α, 2β).
self-appointed watchdogs

 

[nickel]

Προσπαθώ να καταλάβω τι δουλειά έκανε παλιά ο επαγρυπνητής — κάτι σαν άγρυπνος φρουρός στις γραμμές της Αριστεράς.

 

[daeman]

Watchdog, μαντρόσκυλο, μη φύγει αρνί απ' το μαντρί, μη βγει μανάρι απ' τη γραμμή, γιατί το μοναχό τ' αρνί το τρώει ο λύκος.
Και το typo μου μόλις τώρα: eπαγρυπνητής ( = ηλάγρυπνος).

 

[Costas]

Να μια χρήση του όρου στα αγγλικά πολύ πρόσφατη και απολύτως...προοδευτική, όπως λέμε: Harassers of Women in Cairo Now Face Wrath of Vigilantes (ΝΥΤ). Και μάλιστα η λεζάντα της φωτογραφίας λέει: A self-appointed citizens patrol that tries to protect women on Cairo’s streets...
Το θέμα είναι: σ' αυτή την περίπτωση βάζεις το "αυτόκλητος"; Δηλ., εντέλει, το αυτόκλητος έχει οριστικά και αμετάκλητα αρνητική χροιά; Αυτός είναι ο λόγος που με ενδιαφέρει ο όρος "αυτοοργανωμένος".

 

[Zann]

Το θέμα είναι: σ' αυτή την περίπτωση βάζεις το "αυτόκλητος"; Δηλ., εντέλει, το αυτόκλητος έχει οριστικά και αμετάκλητα αρνητική χροιά; Αυτός είναι ο λόγος που με ενδιαφέρει ο όρος "αυτοοργανωμένος".

Θα συμφωνούσα ότι είναι αρνητική. Κι επίσης:

Αυτόκλητος.
Έσπευσε να [συμφωνήσει/διαφωνήσει/κριτικάρει].
Ο συμπαθής κος Τάδε.
Νεόκοπος συγγραφέας.

Όλες αυτές τις λέξεις και εκφράσεις τις ακούω και τις διαβάζω συνήθως να χρησιμοποιούνται με έμμεσα αρνητική έως κοροϊδευτική χροιά. Ακόμα και το "μα μου είναι πολύ συμπαθής η κα. Δείνα, δεν θέλω να διαφωνήσω μαζί της" συνήθως λέγεται με ένα ανεπαίσθητο ύφος ανωτερότητας.

Το vigilante το είχα αποδώσει αυτεκδικητής τη μόνη φορά που το πέτυχα, πιστεύοντας ότι στα κύρια χαρακτηριστικά της έννοιας πέρα από την τοπικότητα και την αυτοργάνωση, υπάρχει και μια τάση εκδίκησης και αυτοπροστασίας μιας μικρής κοινωνίας. Τουλάχιστον στο κείμενο εκεί έβγαζε νόημα. Τώρα συμφωνώ με τον Sarant: ο βιτζιλάντης (και η βιτζιλάντισσα, και οι βιτζιλάντες, και ο βιτζιλαντισμός).

 

[Costas]

Πάντως ο (Έλληνας) συγγραφέας μου το θέλει "επαγρυπνούντες φύλακες" ή "άγρυπνοι φύλακες".

 

[nickel]

Οι «άγρυπνοι φύλακες» είναι το πλησιέστερο στη βασική σημασία της λέξης.

Να προσθέσω ότι καλό όνομα για οργάνωση τέτοιων φυλάκων είναι «οι Κέρβεροι».

 

[Earion]

Σε τρικάκια που πέφτουν αυτές τις μέρες έξω από το Πολυτεχνείο, Πατησίων, έως Ομόνοια, πέφτει το σύνθημα:

«Αντιφασίστες πολιτοφύλακες σε κάθε γειτονιά»​

Προφανώς έχουν κατά νου εθελοντές που θα σταθούν αντιμέτωποι στους ήδη ενεργούς νεοναζήδες βιτζιλάντηδες. Στους τελευταίους είχα αναφερθεί παλιότερα:

οι αγρυπνούντες (vigilantes) πουλούν και προστασία.​

Αλλά είχαμε κάνει πριν από καιρό μια παραπλήσια συζήτηση εκεί, όπου ο Δόκτορας έριξε στο τραπέζι και τον όρο
πολιτοφύλακες και την απόδοση βιτζιλάντηδες. Δεν με ανατριχιάζουν οι βιτζιλάντηδες (γλωσσικά). Ας τους κρατήσουμε, αν δεν υπάρξει καλύτερη έμπνευση. Αναρωτιέμαι μάλιστα μήπως έχουν κάποια σχέση το επώνυμο Βιτζηλαίος (ή Βιντζηλαίος).