Είναι μια από τις σπάνιες περιπτώσεις στις οποίες θα είμαι κατηγορηματικός. Όχι, δεν μπορούμε και
δεν πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τον όρο «
αναστροφή πωλήσεως». Ο μηχανισμός αυτός (για τη φύση του οποίου - αξίωση; ενοχή; διαπλαστικό δικαίωμα; - έχουν γραφεί χιλιάδες σελίδες) αποτελούσε μετεξέλιξη της ρωμαϊκής
actio redhibitoria. Συνεπαγόταν «
ανατροπή των αποτελεσμάτων της πωλήσεως εξ υπαρχής" (βλ. Γεωργιάδη-Σταθόπουλο «
Αστικός Κώδιξ - Κατ' άρθρον ερμηνεία»,τ. ΙΙΙ «
Ειδικό Ενοχικό», άρθρο 540, αριθ. 22 επ.). Στην περίπτωσή μας, ακόμη κι αν δεχθούμε ότι πρόκειται για πωλήσεις,
δεν νοείται αναστροφή όταν
δεν επιστρέφεται το αρχικώς καταβληθέν τίμημα (αλλά κάτι διαφορετικό), όταν έχουν μεσολαβήσει άπειρες συναλλαγές και δεν πρόκειται για τους αρχικούς συμβαλλόμενους, όταν πολύ απλά
δεν έχουμε επιστροφή στην προτέρα της πωλήσεως κατάσταση (σαν να μην υπήρξε σύμβαση ποτέ).
Για την ιστορία (και για να εξηγηθεί η χρήση παρελθόντος χρόνου),
ο θεσμός δεν υφίσταται πλέον στο δίκαιό μας. Καταργήθηκε με τον νόμο 3043/2002 προκειμένου να μεταφερθεί στην έννομη τάξη μας η οδηγία 1999/44/ΕΚ, έτσι ώστε να εναρμονισθεί η νομοθεσία μας με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές. Βλ.:
http://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/7b24652e-78eb-4807-9d68-e9a5d4576eff/E-KOPODI-EPIS.pdf [«Σύμφωνα με ουσιώδη καινοτομία του προτεινόμενου νομοσχεδίου, σε περίπτωση ευθύνης του πωλητή για πραγματικά ελαττώματα ή έλλειψη συνομολογημένης ιδιότητας ο αγοραστής έχει δικαίωμα είτε να απαιτήσει διόρθωση ή αντικατάσταση του πράγματος, είτε να μειώσει το τίμημα, είτε να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση.
Καταργείται έτσι η αναστροφή της πωλήσεως και στη θέση της εισάγεται το διαπλαστικό δικαίωμα υπαναχωρήσεως από τη σύμβαση ως συνέπεια της ευθύνης του πωλητή. Κατά την
Αιτιολογική Έκθεση (αριθ. 10), με την προτεινόμενη ρύθμιση επέρχεται "
ορολογική ενοποίηση υπαναχώρησης και αναστροφής υπό τον όρο υπαναχώρηση", με συνέπεια να αποφέυγεται πλέον η "
περιττή ορολογική διάσπαση"».]
Το νέο άρθρο 540 ΑΚ έχει ως εξής: «
Στις περιπτώσεις ευθύνης του πωλητή για πραγματικό ελάττωμα ή για έλλειψη συνομολογημένης ιδιότητας ο αγοραστής δικαιούται κατ επιλογήν του: 1. να απαιτήσει, χωρίς επιβάρυνσή του, τη διόρθωση ή αντικατάσταση του πράγματος με άλλο, εκτός αν μια τέτοια ενέργεια είναι αδύνατη ή απαιτεί δυσανάλογες δαπάνες. 2. να μειώσει το τίμημα. 3. να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση, εκτός αν πρόκειται για επουσιώδες πραγματικό ελάττωμα.
Ο πωλητής οφείλει να πραγματοποιήσει τη διόρθωση ή την αντικατάσταση σε εύλογο χρόνο και
χωρίς σημαντική ενόχληση του αγοραστή».
[το προϊσχύσαν άρθρο 540 ΑΚ όριζε ότι ο αγοραστής «...
δικαιούται να απαιτήσει είτε την αναστροφή της πώλησης είτε τη μείωση του τιμήματος».]