The shoe is on the other foot: ένα άρθρο για τις διαφορετικές οπτικές γωνίες

[Irini]

Ξέρω, δεν τα πάω καλά με τους τραβηχτικούς τίτλους (οπότε όποιος θέλει τον αλλάζει).

Το παρακάτω άρθρο μιλάει για την εμπειρία ενός μεταφραστή που είχε την τύχη; να δει το έργο του μεταφρασμένο από άλλους.
Το βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον και είπα να το μοιραστώ. Μερικά από τα σχόλια από κάτω είναι αρκετά ενδιαφέροντα επίσης.


The Treachery of Translators (Αυτός τα πάει καλύτερα με τους τίτλους).

 

[oliver_twisted]

Πολύ καλό!

 

[drsiebenmal]

Ευχαριστούμε, Ειρήνη! :)

 

[Earion]

Η καταληκτήρια πρόταση αξίζει να την απομνημονεύσουμε:

You can’t get it right, so the only thing you can do is make it better​

... έως και να την κορνιζώσουμε

 

[Zazula]

Μα, ακόμη κι αυτή η παρατήρηση βασίζεται στο πώς αντιλαμβάνεται ο καθείς το «right» και το «better»...

 

[nickel]

Καλημέρα. Μια Γουατεμαλανή έγραψε στα σχόλια εκεί:

This article reminds me of a rather mysoginistic expression in Spanish:
Las traducciones son como las mujeres. Las que son fieles no están buenas y las que están buenas no son fieles.

Στη συνέχεια την εξηγεί, πιστεύοντας ότι είναι ισπανική. Το λογοπαίγνιο μεταφράζεται εύκολα, οπότε εύκολα μπορείς να πιστέψεις ότι πρωτοειπώθηκε στη γλώσσα σου.

Είχα γράψει σε άλλο νήμα για την προέλευσή της:

Καλώς σας θυμίζουν το πασίγνωστο: A translation is like a woman: if it is beautiful it is unfaithful ; if it is faithful it is not beautiful. Η μετάφραση είναι σαν τη γυναίκα: όταν είναι όμορφη, δεν είναι πιστή και, όταν είναι πιστή, δεν είναι όμορφη.

Ισχυρίζονται πολλοί στο διαδίκτυο ότι το παραπάνω ειπώθηκε από τον Γεφτουσένκο. Δύσκολο, γιατί αναφέρεται (ως απόφθεγμα άγνωστης πατρότητας) στο βιβλίο The Lofty Art του Ρώσου Korney Chukovsky, μονογραφία για τη μετάφραση που κυκλοφόρησε το 1941, όταν ο Γεφτουσένκο ήταν 8 χρονών.

Η έκφραση «la belle infidèle» αποδίδεται στον Γάλλο λόγιο Gilles Ménage (1613-1692), ο οποίος, σχολιάζοντας τις μεταφράσεις του ουμανιστή Nicolas Perrot d’Ablancourt (1606-1664), έγραψε ότι του θυμίζουν μια ωραία αλλά άπιστη ερωμένη του («qui était belle mais infidèle»). Αν ξέρετε κάτι περισσότερο, το χρειαζόμαστε.

Ολόκληρη η πρόταση του Ménage: [Les traductions de Nicolas Perrot] me rappellent une femme que j’ai beaucoup aimé à Tours, et qui était belle mais infidèle.

Πάντως, η διατύπωση με εκνευρίζει κάθε φορά που τη βλέπω, μια και χρησιμοποιεί το «πιστή» —σε σχέση με τη μετάφραση— περίπου με τη σημασία «κατά λέξη». Όμως, ένα από τα πρώτα πράγματα που μαθαίνει ο μεταφραστής είναι ότι πιστή μετάφραση δεν είναι η κατά λέξη μετάφραση, αλλιώς ο άνθρωπος θα είχε επινοήσει την γκουγκλομετάφραση από τον καιρό των Ασσύριων διερμηνέων. Η πιστή μετάφραση είναι αυτή που αποδίδει σωστά το πνεύμα του πρωτοτύπου και αναπαράγει όσο γίνεται καλύτερα προς τους δικούς της αναγνώστες την εντύπωση που προκαλεί το πρωτότυπο στους δικούς του. Κάποιος μεταφρασεολόγος θα το έχει πει καλύτερα.