The centre cannot hold

[Alexandra]

Πώς θα μεταφράζατε αυτή τη φράση από ποίημα του Yeats;

The Second Coming

TURNING and turning in the widening gyre
The falcon cannot hear the falconer;
Things fall apart; the centre cannot hold;
Mere anarchy is loosed upon the world,
The blood-dimmed tide is loosed, and everywhere
The ceremony of innocence is drowned;
The best lack all conviction, while the worst
Are full of passionate intensity.


Surely some revelation is at hand;
Surely the Second Coming is at hand.
The Second Coming! Hardly are those words out
When a vast image out of Spiritus Mundi
Troubles my sight: somewhere in sands of the desert
A shape with lion body and the head of a man,
A gaze blank and pitiless as the sun,
Is moving its slow thighs, while all about it
Reel shadows of the indignant desert birds.
The darkness drops again; but now I know
That twenty centuries of stony sleep
Were vexed to nightmare by a rocking cradle,
And what rough beast, its hour come round at last,
Slouches towards Bethlehem to be born?

 

[cougr]

Αυτό βοηθάει;

 

[Alexandra]

Έπρεπε να το φανταστώ ότι κάπου θα είναι χωμένο στη Λεξιλογία! Το έψαξα αλλά όχι πολύ. :)

Ευχαριστώ, cougr!

 

[Themis†]

Υποθέτω, η εικόνα μάλλον στράτευμα φέρνει στον νου. Τα πάντα θρυμματίζονται, το κέντρο καταρρέει. Πολύ σωστό και το σεφερικό "δεν αντέχει" (ή ακόμα "δεν κρατάει").

 

[nickel]

Παρότι στο ποίημα προηγείται το «fall apart» και κλέβει το καλό το ρήμα, μου αρέσει η έκφραση «το κέντρο καταρρέει». Είναι και τόσο επίκαιρη άλλωστε.

 

[Earion]

Ο Γέιτς, καθώς βλέπω, έγραψε το ποίημα αμέσως μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (1919). Άρα δικαιούμαι να υποψιαστώ ότι απηχεί τη φημισμένη ατάκα-διαταγή του στρατηγού Φος στη Μάχη του Μάρνη (τον Σεπτέμβριο του 1914): Mon centre cède, ma droite recule. Situation excellente. J’attaque.
Η γαλλική Βικιπαίδεια δίνει την ακριβή διατύπωση, που όπως πολύ συχνά έχει συμβεί στην ιστορία, είναι πιο πολυλογάδικη από την επεξεργασμένη, που απαθανατίζεται στις συλλογές αποφθεγμάτων: “Pressé fortement sur ma droite, mon centre cède, impossible de me mouvoir, situation excellente, j'attaque”. (Το κακό είναι πως, κατά τα λεγόμενα της Βικπαίδειας, η ατάκα δεν βρίσκεται καταγεγραμμένη στα πρακτικά. Άλλο ένα φάντασμα; Μα τι θα γίνει πια;).

 

[Rogerios]

Ο Γέιτς, καθώς βλέπω, έγραψε το ποίημα αμέσως μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (1919). Άρα δικαιούμαι να υποψιαστώ ότι απηχεί τη φημισμένη ατάκα-διαταγή του στρατηγού Φος στη Μάχη του Μάρνη (τον Σεπτέμβριο του 1914): Mon centre cède, ma droite recule. Situation excellente. J’attaque.
Η γαλλική Βικιπαίδεια δίνει την ακριβή διατύπωση, που όπως πολύ συχνά έχει συμβεί στην ιστορία, είναι πιο πολυλογάδικη από την επεξεργασμένη, που απαθανατίζεται στις συλλογές αποφθεγμάτων: “Pressé fortement sur ma droite, mon centre cède, impossible de me mouvoir, situation excellente, j'attaque”. (Το κακό είναι πως, κατά τα λεγόμενα της Βικπαίδειας, η ατάκα δεν βρίσκεται καταγεγραμμένη στα πρακτικά. Άλλο ένα φάντασμα; Μα τι θα γίνει πια;).

Αν είναι έτσι τα πράγματα, το cède δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποδοθεί με το "καταρρέει".

 

[drsiebenmal]

Στη γερμανική βίκη, το τσιτάτο „Meine rechte Flanke steht unter Druck, das Zentrum meiner Armee gibt nach. Unmöglich mich zu bewegen. Exzellente Situation. Ich greife an.“ δεν υπάρχει στο λήμμα για τον στρατάρχη αλλά στο (γερμανικό :)) λήμμα Offensive à outrance, όπου εκείνο το nachgeben για το κέντρο μπορεί να έχει ένα σωρό αποδόσεις.

 

[azimuthios]

"Τα πάντα διαλύονται· το κέντρο δεν κρατάει"

από τη μετάφραση του Σπύρου Ηλιόπουλου, μελετητή του Γέιτς και καθηγητή στο τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας στο ΕΚΠΑ.

 

[Hellegennes]

Βασικά κι εγώ "καταρρέει" θα διάλεγα και δεν είμαι πολύ θερμός στην ιδέα ότι ο Γέιτς βασίζει τον στίχο του σε ιστορική ρήση.

 

[nickel]

Το αγγλικό cannot hold δεν διαφέρει από το cede. «Υποχωρώ» σημαίνει. Δεν αντέχει να απωθήσει τις επιθέσεις. Ωστόσο, τόσο το συγκείμενο στο ποίημα (things falling apart, anarchy loosed upon the world) όσο και οι μεταφορικές χρήσεις της έκφρασης παραπέμπουν σ' αυτήν ακριβώς την κατάρρευση. Αν λοιπόν υπάρχει μόνη της η έκφραση, η σωστή εικόνα είναι αυτή με το «καταρρέει». Το «δεν κρατάει» ή το «υποχωρεί» μάλλον δεν είναι εξίσου αποτελεσματικά.