tepui

[Alexandra]

A tepui (or tepuy) (pronounced /ˈtɛpˌwi/) is a table-top mountain (mesa) found only in the Guiana Highlands of South America, especially in Venezuela. The word tepui means "house of the gods" in the native tongue of the Pemon, the indigenous people who inhabit the Gran Sabana. Tepuis tend to be found as isolated entities rather than in connected ranges, which makes them the host of a unique array of endemic plant and animal species. Some of the most outstanding tepuis are Autana, Auyantepui and Mount Roraima (the highest and most famous one, on the border tripoint of Venezuela, Brazil and Guyana). They are typically composed of sheer blocks of Precambrian sandstone or quartzite rocks rising abruptly from the jungle, giving rise to spectacular natural scenery. Auyantepui is the source of Angel Falls, the world's tallest waterfall.
Τέπουι;

 

[Bear]

Βλέπω εδώ αυτά:

Η προϊστορία των βουνών

Τα τεπούι, που το ύψος τους φτάνει και ξεπερνά τα τρεις χιλιάδες μέτρα, δύσκολα προσεγγίζονται. Απομονωμένα από το υπόλοιπο δάσος του Αμαζονίου, χαράσσονται από απόκρημνες πλαγιές, οι οποίες υψώνονται εκατοντάδες μέτρα πάνω από τη γη. Στις κορυφές τους μπορεί να φτάσει κάποιος μόνο με ορειβασία ή ελικόπτερο. Από τις πλαγιές των τεπούι ξεχύνονται δεκάδες στενές γλώσσες νερού. Είναι οι πολυάριθμοι φαντασμαγορικοί καταρράκτες τους, που μετά από τόση διαδρομή καταλήγουν σε αιωρούμενες σταγόνες πριν καν αγγίξουν την πεδιάδα. Από την κορυφή του τεπούι Αουγιάν, δηλαδή από ύψος εννιακοσίων εβδομήντα εννέα μέτρων, ξεχύνεται ο υψηλότερος καταρράκτης της γης, ο Σάλτο Ανχέλ. Πώς συμβαίνει αυτό; Οι βουνοκορφές των τεπούι παρουσιάζουν πολύ ιδιαίτερη μορφολογία. Είναι επίπεδες επιφάνειες δεκάδων χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων. Πολλές βουνοκορφές, μάλιστα, ξεπερνούν τα εκατό χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα, όπως αυτή του Αουγιάν, που με εφτακόσια χιλιόμετρα πλάτος έχει επιφάνεια τρεις φορές όσο η Κρήτη. Έτσι απομονωμένα από τον υπόλοιπο κόσμο, τα τεπούι ενέπνευσαν το θρυλικό συγγραφέα αστυνομικού μυστηρίου Άρθουρ Κόναν Ντόιλ. Στο μυθιστόρημά του Ο Χαμένος Κόσμος περιγράφει ένα τεράστιο οροπέδιο κρυμμένο στα δάση του Αμαζονίου, το οποίο αποκόπηκε από τον υπόλοιπο κόσμο εξαιτίας μιας γεωλογικής καταστροφής. Στο Χαμένο Κόσμο του Ντόιλ είχαν επιζήσει έως τις μέρες μας προϊστορικά φυτά και ζώα της Ιουράσιας περιόδου. Οι γεωλόγοι βέβαια έχουν εντελώς διαφορετική άποψη για την καταγωγή των τεπούι. Μελέτες αποκάλυψαν ότι δημιουργήθηκαν πριν από εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, όταν διαβρώθηκαν και εν συνεχεία διαιρέθηκαν οι οροσειρές που ένωναν τη Λατινική Αμερική με την Αφρική, ήπειροι που αποκολλήθηκαν. Αργότερα, μια σειρά από τεκτονικές δονήσεις συνέβαλε στην απομόνωση όσων κορυφών είχαν υποστεί τη μικρότερη διάβρωση. Να λοιπόν γιατί τα τεπούι διαφύλαξαν τη βιολογική τους ιδιαιτερότητα, που πραγματικά θυμίζει χαμένο κόσμο.

και αυτό, που το είδα αργότερα!

Η λέξη τεπούι ανήκει στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα. Ο επιστημονικός όρος για τα τεπούι, το Inselberg, προέρχεται από τα γερμανικά και σημαίνει βουνό-νησί: ένας βραχώδης πύργος στη μέση μιας καταπράσινης θάλασσας δέντρων!

 

[Alexandra]

Άρα ο τόνος πάει στην παραλήγουσα, ενώ οι αγγλόφωνοι στην ταινία το λένε "τέπουι".

 

[drsiebenmal]

Θα έλεγα κι εγώ να ακολουθήσεις την αγγλική βίκι (τέπουι). Τι μας κάνει να πιστεύουμε ότι το ελληνικό κείμενο δεν είναι απλώς τονισμένο «όπου κάτσει»

Στα γερμανικά χρησιμοποιούν επίσης τον όρο Tafelberg («πίνακας-βουνό»).

τΈπουι (στο 0:23 περίπου) -- για τα υπόλοιπα χρειάζεται Ζαζουλοπαρέμβαση...

 

[azimuthios]

Από την άλλη είναι γνωστοί οι αγγλόφωνοι για τους παρατονισμούς τους, Δρ7χ.

Για όσους παρακολουθούν ποδόσφαιρο είναι γνωστό το πόσο διαφορετικά και λανθασμένα προφέρουν τα ονόματα των ξένων ποδοσφαιριστών. Ενδεικτικά αναφέρω το χαρακτηριστικό παράδειγμα του Γάλλου ποδοσφαιριστή Ανελκά (είναι γνωστό στους γαλλόφωνους πως ο τόνος πάει εκεί και πουθενά αλλού) τον οποίο οι Άγγλοι τον προφέρουν Ανέλκα.

Επίσης, πιστεύω πως σε γενικές γραμμές οι Έλληνες τονίζουν σωστά τα ξένα ή ξενικά ονόματα.

Άρα κατά τη γνώμη μου είναι Τεπούι και ξερό ψωμί!

 

[drsiebenmal]

Για όσους παρακολουθούν ποδόσφαιρο είναι γνωστό το πόσο διαφορετικά και λανθασμένα προφέρουν τα ονόματα των ξένων ποδοσφαιριστών. Ενδεικτικά αναφέρω το χαρακτηριστικό παράδειγμα του Γάλλου ποδοσφαιριστή Ανελκά (είναι γνωστό στους γαλλόφωνους πως ο τόνος πάει εκεί και πουθενά αλλού) τον οποίο οι Άγγλοι τον προφέρουν Ανέλκα.

Μάλλον είναι αντίποινα για τον Κεβέν Κεζάν :)

Άρα κατά τη γνώμη μου είναι Τεπούι και ξερό ψωμί!

Για ισπανική λέξη (και ασυνήθιστη μάλιστα...) κι εγώ δεν θα στηριζόμουν ποτέ μόνο σε δύο αγγλόφωνους ομιλητές, αλλά το βιντεάκι είναι σλαβόφωνο, και αυτοί δεν λαθοτονίζουν (συνήθως). Επίσης και η βίκη (όπου έχει προφορά), συνήθως δεν κάνει λάθος.
Μήτσοοοο!

 

[Rogerios]

Μάλλον είναι αντίποινα για τον Κεβέν Κεζάν :)

Για ισπανική λέξη (και ασυνήθιστη μάλιστα...) κι εγώ δεν θα στηριζόμουν ποτέ μόνο σε δύο αγγλόφωνους ομιλητές, αλλά το βιντεάκι είναι σλαβόφωνο, και αυτοί δεν λαθοτονίζουν (συνήθως). Επίσης και η βίκη (όπου έχει προφορά), συνήθως δεν κάνει λάθος.
Μήτσοοοο!

1. Στη ζωή μου έχω υποφέρει από τη γαλλική προφορά αγγλικών ονομάτων, τοπωνυμίων και τίτλων, αλλά μη τους φορτώνουμε και εγκλήματα που ουδέποτε διέπραξαν (βάσει των κανόνων προφοράς της γαλλικής δεν μπορεί να προκύψει τέτοιο αποτέλεσμα για το εν λόγω βετεράνο ποδοσφαιριστή). Τέσπα, τα εγκλήματα και της άλλης πλευράς είναι τόσα, που δεν μπορεί να γίνει λόγος για αντίποινα. Απλώς, διαπιστώνουμε ότι και οι δύο πλευρές δεν δίνουν δεκάρα για το πώς προφέρει ο άλλος (περισσότερο η πλευρά που είναι σε θέση υπεροχής)

2. Ισπανική; μα, δρ, δεν είναι ινδιάνικη η λέξη; Έπειτα, όσο και αν οι σλαβόφωνοι δεν λαθοτονίζουν συνήθως, πόσο μπορούν να αποτελέσουν ασφαλή οδηγό για την προφορά λέξης με τέτοια προέλευση (άσε που θα της κοτσάρουν και 6-8 πτώσεις όπου θα της βγάζουν τα μάτια);

 

[daeman]

Ο Μητσάρας, πάντως, μάλλον θα το τόνιζε τεπουί, κατά το ντουί, το θερμουί, κ.α. μαστόρικα.
Ο new age astropsychologist Δημήτρης μπορεί να το έλεγε τεπούι, κατά το φενγκσούι.
Ο απόγονος των Ελ Δημήτριος θα το ανέλυε ετυμολογικά ως εξής: Τι πού ει. Είναι γνωστή εξάλλου η παρουσία των Ελ στη Νότιο Αμερική.
Και ο Δημητρός θα αναφωνούσε, "Τεπούι, βούι και το κακό σας χούι! Θωρείς το κείνο το βουνό; Πλάκα 'ναι η κεφαλή του!"

 

[drsiebenmal]

Βασικά, κατά βάση βασίστηκα στην προφορά που προτείνει η βίκι (το βιντεάκι επικουρικά το συνεισέφερα...)

2. Ισπανική; μα, δρ, δεν είναι ινδιάνικη η λέξη; );

Ακούς εκεί ισπανική... ινδιάνικη εννοούσα, λάπσους τοστιέρας, ντροπή και μέγα όνειδός μου.
Το Κεζάν το είχα ακούσει με τα αυτάκια μου (για το Κεβέν δεν επιμένω, μπορεί να ήταν Κεβίν :) ). Το 7χ μετά το δρ έχει σημασία —κυρίως να μην πιστέψει κανείς ότι πρόκειται για πραγματικό δρα! :)

 

[Rogerios]

Το Κεζάν το είχα ακούσει με τα αυτάκια μου (για το Κεβέν δεν επιμένω, μπορεί να ήταν Κεβίν :) ). :)

Μου κάνει εντύπωση το Κεζάν, γιατί αντιβαίνει στους κανόνες προφοράς των γαλλικών, οπότε για ποιό λόγο να μακελέψουν ένα όνομα (το Κεβέν θα μπορούσε να προκύψει με μεγαλύτερες πιθανότητες... αν και, τα τελευταία 30 χρόνια, τα αγγλικά ονόματα είναι πολύ της μόδας στη Γαλλία, οπότε από Γάλλους Τόνυ και Κέβιν να φάνε κι οι κότες)

 

[drsiebenmal]

Επιστρέφοντας στο επίμαχο tepui (tepuy γράφουν οι Ισπανοί) απλώς ενημερώνω το φιλοθεάμον κοινό ότι Tepuy είναι (μάλλον) σημαντική εταιρεία παραγωγής τηλενουβελών/τελενοβελών (φτιάχνουν telenovelas τέλος πάντων) και ψάχνω για κανένα διαφημιστικό όπου να αναφέρεται το όνομα της εταιρείας.
Χαρακτηριστικό δείγμα προωθητικού υλικού (αγγλικοί υπότιτλοι, δεν λύνει το θέμα τέπουι/τεπούι/τεπουί):

 

[SBE]

Εγώ πάντως διαβάζοντας το αρχικό της Αλεξάνδρας τεπούι το διάβαζα (ενστικτωδώς). Η αγγλόφωνη βίκι το τονίζει τέπουί (και στις δυο συλλαβές δηλαδή) /ˈtɛpˌwi/, όχι μόνο στην πρώτη.
To Γουέμπστερ λέει τεπουί με ενα τόνο, εδώ το λένε αγγλικά με δύο τρόπους τέπουί και τεπούι. Για τους δύο τόνους το έχουμε συζητήσει κι άλλη φορά, στη γλώσσα μας επικρατεί ο δεύτερος συνήθως. Αλλά για να δούμε τους Ισπανούς...
Τώρα, στα ισπανικά βλέπω ότι η γραφή είναι tepuí, και μη μου πείτε η λέξη είναι ινδιάνικη γιατί από τους κονκισταδόρες την ξέρουμε, όχι από τους ινδιάνους.
Και ιδού σχετικό φιλμάκι για το όρος Αουγιάν Τεπουί (όρος του διαβόλου), απ' όπου προέρχονται οι καταρράκτες, που παρεμπιπτόντως έχουν το όνομα του αμερικανού αεροπόρου Τζέημς Έιντζελ, που τους έκανε γνωστούς (επομένως δεν είναι κανενός αγγέλου) από

 

[drsiebenmal]

Πολύ καλό, SBE! Μ' ένα σμπάρο, mucho τριγόνια!

Άρα... μάλλον τεπουί (στο 0:25 κιόλας...) και ξερό ψωμί... Πόντο και στον (αντ' αυτού) Μήτσο! :)

 

[nickel]

Ο Μήτσος ξέρει ότι προπαροξύτονα τονίζουν οι Εγγλέζοι και οξύτονα οι Γάλλοι, οπότε αυτό θα το έλεγε τεπούι, όπως στον Πάπυρο. Άλλο αν του το σερβίριζαν με τον τόνο — τότε θα το έλεγε τεπουί.

Θαυμάζει ωστόσο την προσέγγιση σ' αυτή τη σελίδα, με τον πληθυντικό του και άτονο:
τα μυστηριώδη τραπεζοειδή βουνά τεπουις

Απορία: mesa = τραπεζοειδές βουνό, εντάξει;

 

[Alexandra]

Απορία: mesa = τραπεζοειδές βουνό, εντάξει;

Βεβαίως......

 

[SBE]

Εγώ θα περίμενα πληθυντικό άκλιτο όπως το ντουί :-(
Και το μπισκουί.

 

[Rogerios]

Εγώ πάντως διαβάζοντας το αρχικό της Αλεξάνδρας τεπούι το διάβαζα (ενστικτωδώς). Η αγγλόφωνη βίκι το τονίζει τέπουί (και στις δυο συλλαβές δηλαδή) /ˈtɛpˌwi/, όχι μόνο στην πρώτη.
To Γουέμπστερ λέει τεπουί με ενα τόνο, εδώ το λένε αγγλικά με δύο τρόπους τέπουί και τεπούι. Για τους δύο τόνους το έχουμε συζητήσει κι άλλη φορά, στη γλώσσα μας επικρατεί ο δεύτερος συνήθως. Αλλά για να δούμε τους Ισπανούς...
Τώρα, στα ισπανικά βλέπω ότι η γραφή είναι tepuí, και μη μου πείτε η λέξη είναι ινδιάνικη γιατί από τους κονκισταδόρες την ξέρουμε, όχι από τους ινδιάνους.
Και ιδού σχετικό φιλμάκι για το όρος Αουγιάν Τεπουί (όρος του διαβόλου), απ' όπου προέρχονται οι καταρράκτες, που παρεμπιπτόντως έχουν το όνομα του αμερικανού αεροπόρου Τζέημς Έιντζελ, που τους έκανε γνωστούς (επομένως δεν είναι κανενός αγγέλου) από Βενεζουέλα:

Με το συμπάθειο, αλλά είναι σίγουρο ότι η ισπανική γραφή είναι tepuí; Τότε γιατί η ιπανική Βίκι (http://es.wikipedia.org/wiki/Tepuy) το έχει tepuy (όπως, άλλωστε, και το παρατιθέμενο βιντεάκι); Μήπως, λοιπόν, για τον ισπανόφωνο η προφορά είναι "τεπούι";

Η λέξη είναι ινδιάνικη ("Su nombre proviene de una voz del idioma indígena pemón, que significa montaña o morada de los dioses"). Άλλο το ότι είναι κομμάτι δύσκολο να εξακριβώσουμε τη σωστή ινδιάνικη προφορά. Υπάρχει όμως τεκμήριο για το ότι οι ισπανόφωνοι (που εν προκειμένω και σε μεγάλο ποσοστό έχουν και ινδιάνικο αίμα και κουλτούρα) θα ακολούθησαν τον "σωστό' τονισμό της λέξης.

 

[nickel]

Στους ιστότοπους της Βενεζουέλας (site:ve) υπάρχουν μόνο εφτά tepuí. 1900 tepui και 14.000 tepuy.

 

[Philip]

Στους ιστότοπους της Βενεζουέλας (site:ve) υπάρχουν μόνο εφτά tepuí. 1900 tepui και 14.000 tepuy.

Σύμφωνα με τους ορθογραφικούς κανόνες της ισπανικής, το tepuí τονίζεται στη λήγουσα. Το tepui χωρίς τόνο και το tepuy τονίζονται στο u. Ενδεικτικό ίσως αν όχι οριστικό.

 

[SBE]

Στο κλιπάκι που παραθέτω που είναι από ντοκυμανταίρ ο αφηγητής το λέει ξεκάθαρα τεπουί συνεχώς ΚΑΙ στους τίτλους του αποσπάσματος είναι tepuí - Ρογήριε πάτησε το play! Βεβαίως ο αφηγητής είναι ισπανός, όχι λατινοαμερικάνος, αλλά δε νομίζω να υπάρχει διαφορά σε τόσο εξειδικευμένη λέξη (η Ισπανία δεν έχει τέτοια, άλλωστε).
Το ισπανικό λεξικό μου παρόλοπου είναι μεγάλο δεν το έχει, το λεξικό προφοράς της αγγλικής δεν το έχει (συνήθως δίνει και την αρχική προφορά για σύγκριση).
Οι πιθανότητες να βρω άλλο κλιπάκι από ντοκυμανταίρ με αυτή τη λέξη είναι μάλλον ελάχιστες.
Το Google μου βγάζει 98Κ το tepui και 101Κ το tepuí και 75K tepuy. Και βλέπω να υπάρχει και πτηνό tepui που προφανώς μετατοπίζει τις αναζητήσεις. εντωμεταξύ το ισπανικό Γκούγκλ δείχνει 116Κ ανευρέσεις του tepuí, 66Κ του tepuy.
Τελικά έχει κανένας τον Χαμένο κόσμο του Κόναν Ντόιλ να δούμε πως το έχουν γράψει εκεί; (υποψιάζομαι σκέτα υψίπεδο)